https://sputnik.az/20240824/eraqcinin-novbeti-cehdi-bednam-ran-xn-rehberi-nuve-sazisini-nece-berpa-etmeye-calisir-466886010.html

Əraqçının növbəti cəhdi: bədnam İran XİN rəhbəri nüvə sazişini necə bərpa etməyə çalışır

Əraqçının növbəti cəhdi: bədnam İran XİN rəhbəri nüvə sazişini necə bərpa etməyə çalışır

Sputnik Azərbaycan

Əvvəlki uğursuz təcrübəni və ABŞ-ın İrana kifayət qədər gözlənilməz “səfərini” nəzərə alaraq, İran Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri vəziyyəti və Qərbin... 24.08.2024, Sputnik Azərbaycan

2024-08-24T19:26+0400

2024-08-24T19:26+0400

2024-08-25T08:42+0400

yazarlar

iran

xin

nüvə

saziş

abş

münasibətlər

avropa ittifaqı

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/04/13/426734119_0:0:3387:1906_1920x0_80_0_0_99c9d963f07359cace9847b120012608.jpg

BAKI, 24 avqust - Sputnik. Tehrandan Qərblə münasibətləri normallaşdırmağa hazır olduqları barədə ilk bəyanatlar veriləndə Abbas Əraqçınınİranın xarici işlər naziri vəzifəsinə təsdiq olunmasından bir gündən az vaxt keçməmişdi. Belə ki, o, Yaponiya nəşrinə verdiyi ilk müsahibəsində İranın ABŞ-la münasibətlərdəki gərginliyi azaltmaq və Avropa ölkələri İslam Respublikasına qarşı “düşməncəsinə yanaşmasını” dayandıracağı təqdirdə onlarla münasibətləri bərpa etmək istəyini bəyan edib.İran XİN rəhbərinin sözlərinə görə, ölkənin beynəlxalq ticarətinin və iqtisadiyyatının bərpası birbaşa Aİ və ABŞ ilə münasibətlərin normallaşmasından asılıdır.Xamneyinin bəd nəzərinə tuş gələn diplomat ƏraqçıArtıq 63 yaşlı Abbas Əraqçı İran diplomatiyasında kifayət qədər karyera qurmuş, Finlandiya və Yaponiyada səfir vəzifəsində çalışıb, daha sonra 5+1 kimi tanınan dövlətlər qrupu ilə İranın nüvə proqramı üzrə baş müzakirəçi olub. Danışıqların altı iştirakçısı arasında bu vəzifəni ən uzun müddət - 2015-ci ildən 2021-ci ilə qədər icra edən Əraqçı olub.Amma məhz onun işlədiyi illərdə İran danışıqlarda uğursuzluğa düçar oldu - ABŞ birtərəfli qaydada nüvə sazişindən çıxdı, İslam Respublikasına qarşı sanksiyalar yeniləndi və danışıqlar sonda dalana dirəndi.İranın siyasi dairələrində məlumdur ki, İranın ali dini lideri Ayətullah Əli Xamneyi özü də Əraqçinin işini kəskin tənqid edib və müqaviləyə xitam verildikdən sonra onun haqqında yaltaqlıqdan da az danışıb. Bununla belə, Əraqçı həmişə qızğın şəkildə danışıqların bərpasını dəstəkləyib və qəti şəkildə inanıb ki, İran iqtisadiyyatını inkişaf etdirməyin yeganə yolu Qərblə razılaşmaqdır.Hətta ABŞ birtərəfli qaydada sazişdən çıxdıqdan sonra da Araçi danışıqları islahatçı prezident Həsən Ruhaninin səlahiyyət müddəti bitənə qədər davam etdirib.İranlı politoloqlar deyirlər ki, 2021-ci ildə Co Bayden administrasiyası başlayandan onun administrasiyası İranla dolayı danışıqların davam etdirilməsinin tərəfdarı olub, Əraqçı də bunu dəstəkləyib, lakin Xamneyi sonuncunun imkanlarına inanmayıb, onun təklifini rədd edib və danışıqları davam etdirməkdən imtina edib.2021-ci ilin yayında İbrahim Rəisinin prezident seçilməsindən sonra Əraqçi danışıqlarda son bir cəhd etdi və İran Xarici İşlər Nazirliyinin nüvə sazişinin uzadılmağa hazır olduğu və Bayden administrasiyasının SEPAH-ı ölkədən çıxarmağa razı olduğu barədə xəbərlərə baxmayaraq. Xamneyi xarici terror təşkilatları siyahısında razılaşmanı rədd etdi. Əraqçı belə bir qərar qəbul edərkən rəhbərliklə ziddiyyət təşkil etməyə belə cəhd etməsə də, o, xarici işlər nazirinin müavini vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı və bundan sonra “siyasi təcrid”ə keçdi.Əraqçının reabilitasiyası və onun növbəti cəhdiBir müddət sonra Əraqçı Xarici İşlər Nazirliyinin şöbələrindən birinin katibi kimi diplomatik vəzifəyə qaytarılıb. İranın müxalifət mediası yazır ki, o zaman xarici siyasət idarəsində çoxları onun qayıdışından narazı idi. Onun xarici işlər naziri vəzifəsinə hazırkı təyinatının “diplomatik reabilitasiya”dan sonra mümkün olduğu və buna Əraqçinin Xarici İşlər Nazirliyi Departamentinin katibi vəzifəsində işləyərkən Qərb ölkələrini tənqid edən bəyanatları köməklik etdiyi güman edilir.Ehtimal olunur ki, prezident Məsud Pezeşkian Əraqçinin Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri vəzifəsinə namizəd olmasında israrlıdır və Əraqçinin Qərb ölkələri ilə bağlı ritorikasını dəyişməsi Xamneyinin ona qarşı “ürəyini yumşaldır”.Bundan əlavə, belə bir fikir var ki, bu ilin noyabrında ABŞ-da keçiriləcək prezident seçkilərində kimin seçilməsindən asılı olaraq, Tehran nüvə sazişi üzrə danışıqların mümkün bərpasına hazırlaşır.Bunun üçün isə Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri postunu Əraqçı kimi, Qərblə kifayət qədər uzunmüddətli danışıqlar tarixi olan, ali rəhbərliyin qərarlarına etiraz etməyən, həm də ABŞ-da danışıqlar aparanların yanında nüfuzu olan diplomat tutmalıdır.Bildirilir ki, 2018-ci ildə danışıqlar sessiyalarının birində amerikalı diplomat nüvə razılaşması əldə olunacağı təqdirdə Əraqçıın İranın Vaşinqtondakı ilk səfiri vəzifəsinə ideal namizəd olduğunu deyib.İndi isə Əraqçı Xarici İşlər Nazirliyinə rəhbər təyin olunandan dərhal sonra bəyanatından da göründüyü kimi, İranı nüvə danışıqlarına qaytarmağa çalışacaq.Bununla belə, əvvəlki uğursuz təcrübəni və ABŞ-ın İslam Respublikasına qarşı kifayət qədər gözlənilməz “badalağını” nəzərə alaraq, inanmaq istərdik ki, Əraqçı vəziyyəti və Qərbin dialoqa hazırlığını daha ayıq şəkildə qiymətləndirəcək.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.

https://sputnik.az/20240819/abs-narahatdir-tehran-ilin-sonunadek-nuve-silahina-malik-oldugunu-elan-edecek-466776141.html

abş

2024

xəbərlər

ru_AZ

iran, xin, nüvə, saziş, abş, münasibətlər, avropa ittifaqı