https://sputnik.az/20240714/ermenilerin-qarabaga-donusu-ermenistanda-azerbaycanlilarin-huququnun-berpasi-ile-mumkundur-465895372.html
Ermənilərin Qarabağa dönüşü Ermənistanda azərbaycanlıların hüququnun bərpası ilə mümkündür
Ermənilərin Qarabağa dönüşü Ermənistanda azərbaycanlıların hüququnun bərpası ilə mümkündür
Sputnik Azərbaycan
Azərbaycanda yaxşı xatırlayırlar ki, hazırda Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmətdən danışanların çoxu 28 ildir ki, onun ərazilərinin işğalı faktına sakit... 14.07.2024, Sputnik Azərbaycan
2024-07-14T18:14+0400
2024-07-14T18:14+0400
2024-07-14T18:14+0400
yazarlar
kanada
azərbaycan
səfir
qarabağ
erməni
ermənistan
sülh
ilqar vəlizadə
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e7/09/1a/459007125_0:156:3000:1844_1920x0_80_0_0_ae322f2e184577e9f5bbe6ed0b6b5998.jpg
BAKI, 14 iyul — Sputnik. Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin hazırkı mərhələsini üçüncü tərəflərin iştirakı olmadan etimadın bərpası kimi xarakterizə etmək olar. Bakı bunda israrlıdır və təcrübənin göstərdiyi kimi, məhz bu yanaşma müsbət nəticə verir. Tərəflər Azərbaycanın COP 29-u keçirməsi, hərbi əsirlərin mübadiləsi, sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası kimi məsələlərdə artıq qarşılıqlı anlaşmaya nail olublar. Belə bir vəziyyətdə yalnız sülh müqaviləsinin imzalanması ilə qurulan münasibətləri təsdiqləmək qalır. Bu məsələdə üçüncü qüvvələr yenidən fəallaşır və vasitəçi kimi çıxış etməkdən çəkinmirlər. Lakin Bakının qəti mövqeyi onları tərəfləri sülh sazişinin imzalanması prosesini sürətləndirməyə çağıran bəyanatlarla kifayətlənməyə məcbur edir. Bu kontekstdə bir fakt da maraqlıdır ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Kanadanın yeni təyin olunmuş fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Kevin Hamiltonun etimadnaməsini qəbul edərkən İrəvanla dialoqun perspektivləri ilə bağlı bir sıra mühüm açıqlamalar verib. Bu, təsadüfi deyildi, çünki Kanada rəhbərliyi tez-tez Yerevanın mövqeyini dəstəkləyən ölkələrdən biridir. Bu baxımdan bəzi beynəlxalq aktorların Azərbaycanla beynəlxalq müstəvidə əməkdaşlığın inkişafını Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması ilə əlaqələndirmək cəhdi maraq doğurur. Bu məsələ ilə bağlı Prezident Əliyev xatırladıb ki, Azərbaycan qlobal səviyyədə diplomatik fəaliyyətin şaxələndirilməsi üçün lazım olan hər şeyi edir. Hazırda Azərbaycanla Avropa İttifaqının 10 ölkəsi arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında bəyannamələr imzalanıb. Sülh müqaviləsi gələcəkdə fikir ayrılıqlarına səbəb olmamalıdır Sülh müqaviləsinin özünə gəlincə, onun imzalanması Azərbaycan və Ermənistan arasında möhkəm və davamlı sülhün təmin edilməsi məqsədini daşıyır. Bunun üçün gələcəkdə iki şəkildə şərh edilə bilən bütün nüansları nəzərə almaq lazımdır. Əks halda, yeni münaqişə istisna oluna bilməz. Məhz hər hansı təxribatın qarşısını almaq üçün Bakı bütün qanunvericilik aktlarının müvafiq tələblərə uyğunlaşdırılmasını təklif edir. Azərbaycanın Ermənistanın Müstəqilliyi haqqında Aktdan Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının çıxarılması tələbi bununla əlaqədardır. Bu fakt İrəvanda narazılıq yaradır, baxmayaraq ki, elementar məntiq bu məqamın Ermənistanda rəhbərlik və ya əhval-ruhiyyə dəyişikliyindən sonra regionda sülhü poza biləcək saatlı bomba olduğunu göstərir. Ərazi iddialarının olması gələcəkdə İrəvana Bakı ilə imzalanmış sənədlərə yenidən baxmağa və bunu qanunvericilik əsasında əsaslandırmağa imkan verə bilər. Belə bir şəraitdə bəzi maraqlı xarici qüvvələr "odun üzərinə yağ tökür" və zaman-zaman ermənilərin 2023-cü ilin sentyabrında könüllü olaraq tərk etdikləri Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonuna qayıtmaq hüquqları ilə bağlı məsələ qaldırırlar. Belə tələblərin Ermənistan rəhbərliyinin və bu ölkələrdəki erməni diasporunun tələbi ilə irəli sürüldüyü şübhəsizdir. Bu yanaşma Azərbaycanın uzun illərdir müxtəlif beynəlxalq platformalarda üzləşdiyi qeyri-səmimiliyi və ikili standartları ortaya qoyur. Sülhə gedən yol qarşılıqlı hörmət və səmimiyyətdən keçir Prezident İlham Əliyevin Kanadanın AR-dəki səfiri Kevin Hamilton ilə görüşündə də erməni əhalisinin Qarabağa qayıtmaq hüquqları ilə bağlı məsələ qaldırılıb və dövlət başçısı qeyd edib ki, öz doğma torpaqlarına qayıtmaq hüququ Qərbi Azərbaycan İcmasının nümayəndələrinə də aiddir və yalnız qarşılıqlı əsasda təmin oluna bilər. Politoloq İlqar Vəlizadə qeyd etdiyi kimi, Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan Respublikasının Qarabağ iqtisadi rayonuna qaytarılması məsələsində Prezident Əliyev bütün "və"ləri özündə cəmləşdirən "güzgü" prinsipini irəli sürüb. Onun sözlərinə görə, müasir Ermənistanda yaşadıqları əraziləri tərk etmiş azərbaycanlılar və ya onların birbaşa nəsilləri Azərbaycandakı ermənilərlə eyni əsasda geri qayıtmalı və bu ölkədə yaşamalıdırlar.Əliyev xatırladıb ki, ötən əsrdə Ermənistan ərazisində yerli azərbaycanlı əhali dəfələrlə etnik təmizləməyə məruz qalıb, onun maddi-mədəni irsi tamamilə məhv edilib. Sonuncu dəfə bu, 1988-ci ildə baş vermişdi, o zaman bu ölkənin bütün azərbaycanlı əhalisi etnik zəmində təqib edilərək ölkədən tamamilə qovulmuşdu. Kanadanın AR-dəki səfiri Hamilton ölkəsinin hər zaman Azərbaycanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini və ədalətli, hərtərəfli və yekun sülh müqaviləsi üzərində fəal iş apardığı barədə məlumatlı olduğunu vurğulayıb. Azərbaycan Prezidenti də öz növbəsində xatırladıb ki, bütün münaqişə boyu Ermənistan beynəlxalq humanitar hüququn bütün normalarını pozub və Ermənistan qoşunlarının Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən dərhal və qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edən BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələrinə məhəl qoymayıb. Amma heç kim onlara qarşı heç bir iddia irəli sürməyib. Dövlət başçısı qeyd edib ki, münaqişədən danışan bir çox ölkələr Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə sadiq olduqlarını bəyan etməyiblər. O, həmçinin vurğulayıb ki, bu gün, Azərbaycan Ermənistanın işğalçı ordusunu döyüş meydanında məğlub edərək işğalçıları öz ərazisindən qovarkən ərazi bütövlüyümüzə dəstək bəyanatları səslənməyə başlayıb. "Amma biz bunu artıq özümüz təmin etmişik, ona görə də bu bəyanatların heç bir əhəmiyyəti yoxdur", - deyən Azərbaycan Prezidenti bunun "torpaqlarımız işğal altında olanda lazımlı və vacib olduğunu" vurğulayıb. Hazırda Azərbaycan regionda ədalətli və davamlı sülhə nail olmaq əzmindədir. Bütün müvafiq sənədlərdə ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınması, münaqişə başlanana qədər regionda yaşayan azərbaycanlıların və ermənilərin əcdad hüquqlarının təmin edilməsi regionda sülh prosesinin davamlılığını təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuş fundamental prinsiplərdir.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.
azərbaycan
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Nadir Şəfiyev
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/41883/47/418834744_399:0:1729:1330_100x100_80_0_0_2fd2e6aed9b21de8279a52ec8667076f.jpg
Nadir Şəfiyev
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/41883/47/418834744_399:0:1729:1330_100x100_80_0_0_2fd2e6aed9b21de8279a52ec8667076f.jpg
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Nadir Şəfiyev
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/41883/47/418834744_399:0:1729:1330_100x100_80_0_0_2fd2e6aed9b21de8279a52ec8667076f.jpg
kanada, azərbaycan, səfir, qarabağ, erməni, ermənistan, sülh, ilqar vəlizadə
kanada, azərbaycan, səfir, qarabağ, erməni, ermənistan, sülh, ilqar vəlizadə
Ermənilərin Qarabağa dönüşü Ermənistanda azərbaycanlıların hüququnun bərpası ilə mümkündür
Azərbaycanda yaxşı xatırlayırlar ki, hazırda Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmətdən danışanların çoxu 28 ildir ki, onun ərazilərinin işğalı faktına sakit yanaşır və hələ də Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlıların hüquqlarına məhəl qoymurlar.
BAKI, 14 iyul — Sputnik. Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin hazırkı mərhələsini üçüncü tərəflərin iştirakı olmadan etimadın bərpası kimi xarakterizə etmək olar. Bakı bunda israrlıdır və təcrübənin göstərdiyi kimi, məhz bu yanaşma müsbət nəticə verir. Tərəflər Azərbaycanın COP 29-u keçirməsi, hərbi əsirlərin mübadiləsi, sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası kimi məsələlərdə artıq qarşılıqlı anlaşmaya nail olublar.
Belə bir vəziyyətdə yalnız sülh müqaviləsinin imzalanması ilə qurulan münasibətləri təsdiqləmək qalır. Bu məsələdə üçüncü qüvvələr yenidən fəallaşır və vasitəçi kimi çıxış etməkdən çəkinmirlər. Lakin Bakının qəti mövqeyi onları tərəfləri sülh sazişinin imzalanması prosesini sürətləndirməyə çağıran bəyanatlarla kifayətlənməyə məcbur edir.
Bu kontekstdə bir fakt da maraqlıdır ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Kanadanın yeni təyin olunmuş fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Kevin Hamiltonun etimadnaməsini qəbul edərkən İrəvanla dialoqun perspektivləri ilə bağlı bir sıra mühüm açıqlamalar verib. Bu, təsadüfi deyildi, çünki Kanada rəhbərliyi tez-tez Yerevanın mövqeyini dəstəkləyən ölkələrdən biridir.
Bu baxımdan bəzi beynəlxalq aktorların Azərbaycanla beynəlxalq müstəvidə əməkdaşlığın inkişafını Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması ilə əlaqələndirmək cəhdi maraq doğurur. Bu məsələ ilə bağlı Prezident Əliyev xatırladıb ki, Azərbaycan qlobal səviyyədə diplomatik fəaliyyətin şaxələndirilməsi üçün lazım olan hər şeyi edir. Hazırda Azərbaycanla Avropa İttifaqının 10 ölkəsi arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında bəyannamələr imzalanıb.
"Bu sənədlərin əksəriyyəti torpaqlarımızın işğalı zamanı, Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin olmadığı bir vaxtda imzalanıb", - İlham Əliyev qeyd edib.
Sülh müqaviləsi gələcəkdə fikir ayrılıqlarına səbəb olmamalıdır
Sülh müqaviləsinin özünə gəlincə, onun imzalanması Azərbaycan və Ermənistan arasında möhkəm və davamlı sülhün təmin edilməsi məqsədini daşıyır. Bunun üçün gələcəkdə iki şəkildə şərh edilə bilən bütün nüansları nəzərə almaq lazımdır. Əks halda, yeni münaqişə istisna oluna bilməz. Məhz hər hansı təxribatın qarşısını almaq üçün Bakı bütün qanunvericilik aktlarının müvafiq tələblərə uyğunlaşdırılmasını təklif edir. Azərbaycanın Ermənistanın Müstəqilliyi haqqında Aktdan Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının çıxarılması tələbi bununla əlaqədardır.
Bu fakt İrəvanda narazılıq yaradır, baxmayaraq ki, elementar məntiq bu məqamın Ermənistanda rəhbərlik və ya əhval-ruhiyyə dəyişikliyindən sonra regionda sülhü poza biləcək saatlı bomba olduğunu göstərir. Ərazi iddialarının olması gələcəkdə İrəvana Bakı ilə imzalanmış sənədlərə yenidən baxmağa və bunu qanunvericilik əsasında əsaslandırmağa imkan verə bilər.
Belə bir şəraitdə bəzi maraqlı xarici qüvvələr "odun üzərinə yağ tökür" və zaman-zaman ermənilərin 2023-cü ilin sentyabrında könüllü olaraq tərk etdikləri Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonuna qayıtmaq hüquqları ilə bağlı məsələ qaldırırlar. Belə tələblərin Ermənistan rəhbərliyinin və bu ölkələrdəki erməni diasporunun tələbi ilə irəli sürüldüyü şübhəsizdir. Bu yanaşma Azərbaycanın uzun illərdir müxtəlif beynəlxalq platformalarda üzləşdiyi qeyri-səmimiliyi və ikili standartları ortaya qoyur.
Sülhə gedən yol qarşılıqlı hörmət və səmimiyyətdən keçir
Prezident İlham Əliyevin Kanadanın AR-dəki səfiri Kevin Hamilton ilə görüşündə də erməni əhalisinin Qarabağa qayıtmaq hüquqları ilə bağlı məsələ qaldırılıb və dövlət başçısı qeyd edib ki, öz doğma torpaqlarına qayıtmaq hüququ Qərbi Azərbaycan İcmasının nümayəndələrinə də aiddir və yalnız qarşılıqlı əsasda təmin oluna bilər.
Politoloq İlqar Vəlizadə qeyd etdiyi kimi, Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan Respublikasının Qarabağ iqtisadi rayonuna qaytarılması məsələsində Prezident Əliyev bütün "və"ləri özündə cəmləşdirən "güzgü" prinsipini irəli sürüb.
Onun sözlərinə görə, müasir Ermənistanda yaşadıqları əraziləri tərk etmiş azərbaycanlılar və ya onların birbaşa nəsilləri Azərbaycandakı ermənilərlə eyni əsasda geri qayıtmalı və bu ölkədə yaşamalıdırlar.
"Prezident İlham Əliyev ilk dəfə olaraq açıq şəkildə bildirdi ki, Qarabağ ermənilərinin qayıdışı ilə bağlı "mövzunu bağlamaq" istəyənlər başa düşməlidirlər ki, bunun üçün Qərbi azərbaycanlıların qayıdışı mövzusunu bağlamalıdırlar", - ekspert izah edib.
Əliyev xatırladıb ki, ötən əsrdə Ermənistan ərazisində yerli azərbaycanlı əhali dəfələrlə etnik təmizləməyə məruz qalıb, onun maddi-mədəni irsi tamamilə məhv edilib. Sonuncu dəfə bu, 1988-ci ildə baş vermişdi, o zaman bu ölkənin bütün azərbaycanlı əhalisi etnik zəmində təqib edilərək ölkədən tamamilə qovulmuşdu.
Kanadanın AR-dəki səfiri Hamilton ölkəsinin hər zaman Azərbaycanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini və ədalətli, hərtərəfli və yekun sülh müqaviləsi üzərində fəal iş apardığı barədə məlumatlı olduğunu vurğulayıb.
Azərbaycan Prezidenti də öz növbəsində xatırladıb ki, bütün münaqişə boyu Ermənistan beynəlxalq humanitar hüququn bütün normalarını pozub və Ermənistan qoşunlarının Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən dərhal və qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edən BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələrinə məhəl qoymayıb. Amma heç kim onlara qarşı heç bir iddia irəli sürməyib. Dövlət başçısı qeyd edib ki, münaqişədən danışan bir çox ölkələr Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə sadiq olduqlarını bəyan etməyiblər.
O, həmçinin vurğulayıb ki, bu gün, Azərbaycan Ermənistanın işğalçı ordusunu döyüş meydanında məğlub edərək işğalçıları öz ərazisindən qovarkən ərazi bütövlüyümüzə dəstək bəyanatları səslənməyə başlayıb.
"Amma biz bunu artıq özümüz təmin etmişik, ona görə də bu bəyanatların heç bir əhəmiyyəti yoxdur", - deyən Azərbaycan Prezidenti bunun "torpaqlarımız işğal altında olanda lazımlı və vacib olduğunu" vurğulayıb.
Hazırda Azərbaycan regionda ədalətli və davamlı sülhə nail olmaq əzmindədir. Bütün müvafiq sənədlərdə ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınması, münaqişə başlanana qədər regionda yaşayan azərbaycanlıların və ermənilərin əcdad hüquqlarının təmin edilməsi regionda sülh prosesinin davamlılığını təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuş fundamental prinsiplərdir.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin. 
