https://sputnik.az/20231223/azerbaycanda-qizil-hasilati-niye-azalib-qiymetli-metallar-bazarinda-esas-tendensiyalar-461415755.html
Azərbaycanda qızıl hasilatı niyə azalıb: qiymətli metallar bazarında əsas tendensiyalar
Azərbaycanda qızıl hasilatı niyə azalıb: qiymətli metallar bazarında əsas tendensiyalar
Sputnik Azərbaycan
Keçən il qızıl ən populyar aktivə çevrilib. May ayında isə onun qiyməti bir unsiya üçün 2073 dollarla rekord səviyyəyə qalxıb. 23.12.2023, Sputnik Azərbaycan
2023-12-23T09:38+0400
2023-12-23T09:38+0400
2023-12-23T10:19+0400
qızıl
iqtisadiyyat
mis
yataq
gümüş
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/0c/17/437509862_0:269:3163:2048_1920x0_80_0_0_66263b67617166e7c8b7d96abfb85a0a.jpg
BAKI, 23 dekabr — Sputnik. Bu ilin on ayının yekunlarına görə Azərbaycanda qiymətli metalların hasilatı azalıb. Belə ki, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, qızıl hasilatı 16,4%-dən çox azalaraq 2,5 min kq olub. Eyni zamanda, bu dövrdə gümüş hasilatı, demək olar ki, 50% - 3,7 min kq-a qədər azalıb. Bununla yanaşı, bu ilin on ayı ərzində Azərbaycandan qızıl ixracı, təxminən 20% azalaraq 2,7 min kq təşkil edib. Yanvar-oktyabr aylarında ixrac edilən qızılın bütün həcmi İsveçrənin payına düşüb və bu qiymətli metalın tədarükündən əldə olunan ümumi gəlir 118,7 milyon dollar təşkil edib. İstehsal niyə azalıb və onu kompensasiya etmək mümkündürmü? Hasilatın azalması Britaniyanın "Anglo Asian Mining PLC"nin Azərbaycandakı törəmə müəssisəsi - Azərbaycanda qızıl, mis və gümüş hasilatı ilə məşğul olan Azerbaijan International Mining Company (AIMC) iyulun 24-dən etibarən Azərbaycanın Gədəbəy rayonunun Söyüdlü kəndi yaxınlığındakı tullantıların yığılması anbarında yaranmış vəziyyətlə əlaqədar yaranmış problemlərlə əlaqədar fəaliyyətini altı həftə müddətinə dayandırması ilə bağlı ola bilər. Bunu Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin (UNEC) "Beynəlxalq İqtisadiyyat" kafedrasının dosenti, iqtisad elmləri namizədi Emin Qəribli söyləyib. "Mütəxəssislərin qiymətləndirilməsi və monitorinqindən sonra şirkət fəaliyyətini bərpa edib, lakin müvəqqəti dayandırma böyük ehtimalla hasilata təsir edib. Bu, onun azalmasının səbəblərindən biri ola bilər", - deyə o, "Sputnik Azərbaycan"a bildirib. İqtisadçı hesab edir ki, Azərbaycan qiymətli metalların istehsalının azalmasını ortamüddətli perspektivdə kompensasiya edə biləcək. Belə ki, respublikanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində, xüsusən də Zəngilan, Kəlbəcər və Ağdərdə kifayət qədər zəngin qızıl yataqları mövcuddur. Qızıl qiymətdə ən sürətlə artan aktivdir Qeyd edək ki, bu il qızıl ən populyar aktivə çevrilib. Karbohidrogen bazarında qeyri-sabitlik, ABŞ dollarının məzənnəsinin dəyişməsi, eləcə də Qərbin Rusiya Federasiyasına qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar bu qiymətli metala tələbatı və onun dəyərini artırıb. Belə ki, 2023-cü il ərzində qızılın məzənnəsi davamlı olaraq artıb və tarixi maksimum may ayında bir unsiya üçün 2073 dollar səviyyəsində qeydə alınıb. Eyni zamanda analitiklər qiymət artımının daha da artacağını proqnozlaşdırırlar. Qiymətli metalın tarixi maksimumunu 2024-cü ilin əvvəlində yeniləyəcəyi gözlənilir - məzənnə 2300 dolları keçə bilər. Daha optimist proqnozda deyilir ki, 2025-2030-cu illərdə qızılın qiyməti artmaqda davam edəcək və məzənnə 3000 dolları keçəcək. Bundan əlavə, ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin uçot dərəcəsini azaltmağa başlayacağı gözlənilirdi, lakin ölkədə inflyasiya sabitləşdiyindən tənzimləyici məzənnəni dəyişməz saxlayıb. "Uçot dərəcəsinin azaldılması gözlənilmir və buna görə də bu, Amerika valyutasının artım tempinin azalmasına gətirib çıxara bilər ki, bu da qızılın qiymətinin artmasına səbəb olacaq. İstisna deyil ki, Azərbaycanın daxili bazarında da ona tələbat artacaq və dəyəri artacaq. Ölkənin Mərkəzi Bankı da qızıla likvid aktivi kimi müraciət edə bilər", - deyə iqtisadçı sözünü yekunlaşdırıb. İstehsal planları Qeyd edək ki, Azərbaycanda qızıl hasilatı iki şirkət tərəfindən həyata keçirilir. Xüsusilə, Britaniyanın "Anglo Asian Mining PLC"şirkəti altı yatağın işlənməsi ilə məşğuldur, həmçinin səkkiz müqavilə sahəsinin işlənməsi hüquqlarına malikdir. Bundan əlavə, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin 11 fevral 2015-ci il tarixli fərmanı əsasında yaradılan "AzerGold" QSC qızıl hasilatı ilə məşğuldur. "Anglo Asian Mining PLC"nin 2023-2028-ci illər üçün strateji artım planına əsasən, şirkət 2029-cu ilə qədər Azərbaycanda qiymətli metalların istehsalını 3,5 dəfə artırmağı planlaşdırıb. Belə ki, şirkət 2023-cü ildə qızıl ekvivalentində 50-54 min unsiya dəyərində qiymətli metal hasil etməyi planlaşdırıb. 2024-2025-ci illərdə bu rəqəmin 70-75 min unsiyaya, 2026-2027-ci illərdə 115-125 min unsiyaya qədər artacağı gözlənilir. 2028-ci ilə qədər hasilatın 175 min unsiyaya çatacağı proqnozlaşdırılıb. Britaniya şirkətinin strateji planı iki mərhələdən ibarətdir. Belə ki, birinci mərhələdə hazırda fəaliyyət göstərən "Gədəbəy" və "Qadir" mədənlərində hasilat istismar müddətinin sonuna yaxınlaşdıqca məhsuldarlığını maksimuma çatdıracaq şəkildə həyata keçiriləcək. Eyni zamanda, şirkət 2023-cü ildən 2026-cı ilə qədər üç yeni şaxtanın istismara verilməsini planlaşdırır:"Zəfər" yatağında mis, qızıl və sink, "Gilar"da - mis və qızıl, "Xarxar"da isə mis hasilatı planlaşdırılıb. Strategiyanın ikinci mərhələsinə "Qaradağ" mədəninin işlənməsi daxildir. Şirkətin hesablamalarına görə, onun 300 min tondan çox mis istehsal etmək potensialı var. Şirkət bu yataqda hasilatın 2028-ci İldə başlayacağını gözləyir. "Sputnik Azərbaycan"ın sorğusuna cavab olaraq "AzerGold" yalnız hasil etdiyi məhsulların istehsal və ixrac həcmini açıqlasa da, istehsalın inkişaf planları barədə məlumat verməyib. Belə ki, QSC-nin məlumatına görə, şirkətin fəaliyyətə başladığı 2017-ci ildən başlayaraq 2023-cü il avqustun 1-nə kimi 372 min unsiya qızıl və 817 min unsiya gümüş hasil edilib. Bu dövrdə qızıl ixracının həcmi 361,9 min unsiya, gümüş isə 723,5 min unsiya təşkil edib. Belə ki, "AzerGold" QSC tərəfindən həyata keçirilən ixrac əməliyyatları nəticəsində ölkə iqtisadiyyatına cəlb olunmuş vəsaitin ümumi həcmi 1 milyard 716 min manatdan çox olub.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.
https://sputnik.az/20231022/qizil-bazarinda-saxta-qizillar-var---reportaj-foto-459595081.html
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
qızıl, mis, yataq, gümüş
Azərbaycanda qızıl hasilatı niyə azalıb: qiymətli metallar bazarında əsas tendensiyalar
09:38 23.12.2023 (Yenilənib: 10:19 23.12.2023) Keçən il qızıl ən populyar aktivə çevrilib. May ayında isə onun qiyməti bir unsiya üçün 2073 dollarla rekord səviyyəyə qalxıb.
BAKI, 23 dekabr — Sputnik. Bu ilin on ayının yekunlarına görə Azərbaycanda qiymətli metalların hasilatı azalıb. Belə ki, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, qızıl hasilatı 16,4%-dən çox azalaraq 2,5 min kq olub. Eyni zamanda, bu dövrdə gümüş hasilatı, demək olar ki, 50% - 3,7 min kq-a qədər azalıb.
Bununla yanaşı, bu ilin on ayı ərzində Azərbaycandan qızıl ixracı, təxminən 20% azalaraq 2,7 min kq təşkil edib.
Yanvar-oktyabr aylarında ixrac edilən qızılın bütün həcmi İsveçrənin payına düşüb və bu qiymətli metalın tədarükündən əldə olunan ümumi gəlir 118,7 milyon dollar təşkil edib.
İstehsal niyə azalıb və onu kompensasiya etmək mümkündürmü?
Hasilatın azalması Britaniyanın "Anglo Asian Mining PLC"nin Azərbaycandakı törəmə müəssisəsi - Azərbaycanda qızıl, mis və gümüş hasilatı ilə məşğul olan Azerbaijan International Mining Company (AIMC) iyulun 24-dən etibarən Azərbaycanın Gədəbəy rayonunun Söyüdlü kəndi yaxınlığındakı tullantıların yığılması anbarında yaranmış vəziyyətlə əlaqədar yaranmış problemlərlə əlaqədar fəaliyyətini altı həftə müddətinə dayandırması ilə bağlı ola bilər.
Bunu Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin (UNEC) "Beynəlxalq İqtisadiyyat" kafedrasının dosenti, iqtisad elmləri namizədi Emin Qəribli söyləyib.
"Mütəxəssislərin qiymətləndirilməsi və monitorinqindən sonra şirkət fəaliyyətini bərpa edib, lakin müvəqqəti dayandırma böyük ehtimalla hasilata təsir edib. Bu, onun azalmasının səbəblərindən biri ola bilər", - deyə o, "Sputnik Azərbaycan"a bildirib.
İqtisadçı hesab edir ki, Azərbaycan qiymətli metalların istehsalının azalmasını ortamüddətli perspektivdə kompensasiya edə biləcək. Belə ki, respublikanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində, xüsusən də Zəngilan, Kəlbəcər və Ağdərdə kifayət qədər zəngin qızıl yataqları mövcuddur.
"Gözlənilir ki, tezliklə həmin yataqlarda da bu qiymətli metalın hasilatına başlanılacaq. Bu il hasilatın azalması sənaye üçün problem deyil, müəyyən müddətdən sonra həcmlər əhəmiyyətli dərəcədə arta bilər", - deyə Qəribli qeyd edib.
Qızıl qiymətdə ən sürətlə artan aktivdir
Qeyd edək ki, bu il qızıl ən populyar aktivə çevrilib. Karbohidrogen bazarında qeyri-sabitlik, ABŞ dollarının məzənnəsinin dəyişməsi, eləcə də Qərbin Rusiya Federasiyasına qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar bu qiymətli metala tələbatı və onun dəyərini artırıb.
Belə ki, 2023-cü il ərzində qızılın məzənnəsi davamlı olaraq artıb və tarixi maksimum may ayında bir unsiya üçün 2073 dollar səviyyəsində qeydə alınıb.
Eyni zamanda analitiklər qiymət artımının daha da artacağını proqnozlaşdırırlar. Qiymətli metalın tarixi maksimumunu 2024-cü ilin əvvəlində yeniləyəcəyi gözlənilir - məzənnə 2300 dolları keçə bilər. Daha optimist proqnozda deyilir ki, 2025-2030-cu illərdə qızılın qiyməti artmaqda davam edəcək və məzənnə 3000 dolları keçəcək.
"Qızılın qiyməti yüksəlir, bunun əsas səbəbi maliyyə bazarının qeyri-sabitliyidir, buna görə investorlar getdikcə daha çox likvid aktiv və maliyyə resursu kimi qızıla üz tuturlar. Bundan başqa, dünyanın bir çox ölkələrinin mərkəzi bankları qızılı aktiv şəkildə satın alırlar. Bu da qiymətli metalın qiymətinə də təsir edir", - deyə Emin Qəribli vurğulayıb.
Bundan əlavə, ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin uçot dərəcəsini azaltmağa başlayacağı gözlənilirdi, lakin ölkədə inflyasiya sabitləşdiyindən tənzimləyici məzənnəni dəyişməz saxlayıb.
"Uçot dərəcəsinin azaldılması gözlənilmir və buna görə də bu, Amerika valyutasının artım tempinin azalmasına gətirib çıxara bilər ki, bu da qızılın qiymətinin artmasına səbəb olacaq. İstisna deyil ki, Azərbaycanın daxili bazarında da ona tələbat artacaq və dəyəri artacaq. Ölkənin Mərkəzi Bankı da qızıla likvid aktivi kimi müraciət edə bilər", - deyə iqtisadçı sözünü yekunlaşdırıb.
Qeyd edək ki, Azərbaycanda qızıl hasilatı iki şirkət tərəfindən həyata keçirilir. Xüsusilə, Britaniyanın "Anglo Asian Mining PLC"şirkəti altı yatağın işlənməsi ilə məşğuldur, həmçinin səkkiz müqavilə sahəsinin işlənməsi hüquqlarına malikdir.
Bundan əlavə, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin 11 fevral 2015-ci il tarixli fərmanı əsasında yaradılan "AzerGold" QSC qızıl hasilatı ilə məşğuldur.
"Anglo Asian Mining PLC"nin 2023-2028-ci illər üçün strateji artım planına əsasən, şirkət 2029-cu ilə qədər Azərbaycanda qiymətli metalların istehsalını 3,5 dəfə artırmağı planlaşdırıb.
Belə ki, şirkət 2023-cü ildə qızıl ekvivalentində 50-54 min unsiya dəyərində qiymətli metal hasil etməyi planlaşdırıb. 2024-2025-ci illərdə bu rəqəmin 70-75 min unsiyaya, 2026-2027-ci illərdə 115-125 min unsiyaya qədər artacağı gözlənilir. 2028-ci ilə qədər hasilatın 175 min unsiyaya çatacağı proqnozlaşdırılıb.
"Bu müddət ərzində hasilatın artımı Azərbaycanda dörd yeni şaxtanın ardıcıl açılışı hesabına təmin olunacaq", - deyə şirkətin açıqlamasında bildirilib.
Britaniya şirkətinin strateji planı iki mərhələdən ibarətdir. Belə ki, birinci mərhələdə hazırda fəaliyyət göstərən "Gədəbəy" və "Qadir" mədənlərində hasilat istismar müddətinin sonuna yaxınlaşdıqca məhsuldarlığını maksimuma çatdıracaq şəkildə həyata keçiriləcək.
Eyni zamanda, şirkət 2023-cü ildən 2026-cı ilə qədər üç yeni şaxtanın istismara verilməsini planlaşdırır:
"Zəfər" yatağında mis, qızıl və sink, "Gilar"da - mis və qızıl, "Xarxar"da isə mis hasilatı planlaşdırılıb.
Strategiyanın ikinci mərhələsinə "Qaradağ" mədəninin işlənməsi daxildir. Şirkətin hesablamalarına görə, onun 300 min tondan çox mis istehsal etmək potensialı var. Şirkət bu yataqda hasilatın 2028-ci İldə başlayacağını gözləyir.
"Sputnik Azərbaycan"ın sorğusuna cavab olaraq "AzerGold" yalnız hasil etdiyi məhsulların istehsal və ixrac həcmini açıqlasa da, istehsalın inkişaf planları barədə məlumat verməyib.
Belə ki, QSC-nin məlumatına görə, şirkətin fəaliyyətə başladığı 2017-ci ildən başlayaraq 2023-cü il avqustun 1-nə kimi 372 min unsiya qızıl və 817 min unsiya gümüş hasil edilib.
Bu dövrdə qızıl ixracının həcmi 361,9 min unsiya, gümüş isə 723,5 min unsiya təşkil edib. Belə ki, "AzerGold" QSC tərəfindən həyata keçirilən ixrac əməliyyatları nəticəsində ölkə iqtisadiyyatına cəlb olunmuş vəsaitin ümumi həcmi 1 milyard 716 min manatdan çox olub.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin. 
