Avtobuslar niyə həftəsonu virus yayır? Məntiqi izahı olmayan qərara tutarlı etirazlar
09:30 17.09.2021 (Yenilənib: 00:04 17.11.2021)
© Baku Transport Agency
Abunə olmaq
Həkim, nəqliyyat eksperti və millət vəkili bu qənaətdədirlər ki, həftəsonu ictimai nəqliyyatın işləməməsinin fəsadları xeyrindən çoxdur.
BAKI, 17 sentyabr — Sputnik. Həftə sonları qanunsuz sərnişindaşıma fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər koronavirus (COVID-19) infeksiyasının yayılmasına da münbit şərait yaradırlar. Bu barədə Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin (BDYPİ) yaydığı açıqlamada bildirilir.
Mikroavtobusların həftəsonu fəaliyyəti və DYP-nin bu açıqlaması haqlı olaraq bəzi sualların meydana çıxmasına səbəb olub. Həftənin 5 günü sərnişin sıxlığı müşahidə olunan metro və avtobusların fəaliyyəti niyə məhz həftəsonu virusun yayılması baxımından təhlükəli sayılır? Əgər həftə sonları ictimai nəqliyyat vasitələrinin fəaliyyəti koronavirusun yayılmasına yol açırsa, qanunsuz sərnişindaşımaya niyə indiyə qədər göz yumulub?
Məlum olduğu kimi, həftəsonu ictimai nəqliyyatın fəaliyyətinə qadağa qoyulsa da, kiçiktutumlu mikroavtobuslarla sərnişinlərin şəhər daxilində və şəhər ətrafına daşınması davam edir. Bakı şəhərində müntəzəm sərnişindaşımaların dayandırılması sözün əsl mənasında qanunsuz sərnişindaşımaya yol açıb. Həftə sonları Bakı Dəmiryolu vağzalının qarşısında dayanaraq ictimai nəqliyyat fəaliyyəti göstərən mikroavtobuslar sərnişinləri bir və yaxud iki manatdan mənzil başına çatdırırlar.
Millət vəkili Fazil Mustafa Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında bildirib ki, həftə sonları ictimai nəqliyyatın işləməməsinin heç bir məntiqi izahı yoxdur. Deputat deyir ki, həftə sonları ictimai nəqliyyatın işləməməsinin ən çox zərbəsi minik avtomobili olmayan aztəminatlı insanlara dəyir:
"Hansı ki, o insanlar həftəsonu işə getməyə məcburdurlar. Orta təbəqə, kasıb insanlar həftəsonu ictimai nəqliyyatın işləməməsindən daha çox ziyana düşürlər. Düşünürəm ki, həftəsonu ictimai nəqliyyatın işləməməsi yanlış qərardır. Bu ancaq taksi şirkətlərinin marağını güdmək üçün verilmiş qərardır".
Nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Elməddin Muradlı Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında bildirib ki, həftəsonu ictimai nəqliyyat vasitələri fəaliyyət göstərmədiyindən fiziki şəxslər öz istifadələrində olan mikroavtobusları xəttə buraxırlar. Ekspert deyir ki, bu, qanunsuz sərnişindaşıma adlandırılsa da, bunun qarşısının alınması vətəndaşların yolda qalması ilə nəticələnəcək: "Həftə sonları ölkənin bütün rayonlarında, eləcə də paytaxtda bir çox müəssisələr fəaliyyət göstərir. İnsanlar işə gedib-gəlirlər. Bu insanlar ictimai nəqliyyatın işləməməsi səbəbindən çox əziyyət çəkirlər. Onsuz da həmin vətəndaşlar bir vasitə ilə səhər işə, axşam evinə getməlidirlər. Taksidə 4 nəfərin getməsi ilə mikroavtobusda 8 nəfərin getməsinin elə bir fərqi yoxdur.
Mikroavtobus sürücülərinə minnətdarlıq etmək lazımdır ki, ictimai nəqliyyatın işləmədiyi dövrdə vətəndaşların köməyinə çatırlar. Taksilərin həftəsonu 10 manata apardığı yolu mikroavtobuslar bir manata aparır. Bunun bir ziyanı yoxdur. Vətəndaş onsuz da bu pulu mikroavtobusa verməsə belə, üstünə də 8-9 manat qoyub taksiyə verməlidir ki, evinə getsin. DYP-nin bu açıqlaması isə konkret olaraq taksi sürücüləri üçün şərait yaradır. İctimai nəqliyyatda koronavirusun məhz həftəsonu yayılması məntiqli deyil. Bunu sübut edən elmi araşdırma varmı? Təbii ki, yox!"
Ekspert bildirir ki, pandemiya dövründə bütün məsələlər təhlil edilməli idi. Amma belə bir təhlil aparılmayıb: "Heç kəs bilmir ki, taksidə çox yoluxma var, yaxud avtobusda. İnsan ictimai nəqliyyatdan istifadə edirsə, həftəiçi də virusa yoluxa bilər, həftəsonu da. İndiyə qədər xəstələnən insanlar arasında belə bir təhlil də aparılmayıb ki, bunların nə qədəri məhz həftəsonu ictimai nəqliyyatdan istifadə edərkən virusa yoluxub. Bunu müəyyən edən bir mexanizm də yoxdur.
Qarşıdan isə yeni tədris ili gəlir. Həftəsonu işləyən təhsil müəssisələri var. Şənbə günü müəllim və şagirdlər məktəbə necə gedəcəklər? Bunu düşünən yoxdur. Bütün müəssisələr həftəsonu qapalı olmur axı. Bu sualların cavabını tapsınlar, sonra qərar versinlər. Şənbə və bazar günü, əksinə, sərnişinlərin sayı az olur. Məntiqlə həftəsonu yoluxma riski də aşağı düşməlidir".
E.Muradlı bildirir ki, həftəsonu ictimai nəqliyyatın fəaliyyətinə qoyulan qadağalar daşıyıcı şirkətlərə də ciddi təsir edib. Onu sözlərinə görə, daşıyıcı şirkətlərə dövlətin pandemiya dövründə verdiyi kompensasiya dəymiş zərəri ödəmir: "Nəqliyyat canlı mexanizmdir. Bunu çökdürmək olmaz!"
E.Muradlının sözlərinə görə, dünyanın əksər ölkələrində ictimai nəqliyyatın fəaliyyətinə müəyyən dövr üçün, çox yoluxma olduğu halda qadağa qoyulur. Və bu qadağa təkcə ictimai nəqliyyatı əhatə etmir: "Bəzi ölkələrdə ictimai nəqliyyatın fəaliyyətinə qadağalar qoyulur. Amma bu, yoluxma dalğaları olduğu dövrlərdə tətbiq edilir. Azərbaycanda isə yoluxma sayından asılı olmayaraq həftəsonu ictimai nəqliyyata qoyulan qadağa uzadılmaqda davam edir. Yoluxma sayından asılı olmayaraq bu qadağanın uzadılması düzgün deyil. Bu qərarları verənlər ciddi düşünməli, qərar vermək xətrinə heç bir təhlilə söykənməyən qərarlar verməkdən çəkinməlidirlər".
Ekspert deyir ki, ictimai nəqliyyatın fəaliyyətinin həftə sonları məhdudlaşdırılması taksilərdə qiymət artımına səbəb olur. Üstəlik taksi şirkətləri öz istəklərini diktə edirlər: "Bu azmış kimi sərnişinlər kobud taksi sürücülərinin kaprizlərinə dözmək məcburiyyətində qalırlar".
Azərbaycan Həkimlər Birliyinin üzvü, Azərbaycan Tibb Universitetinin dosenti Ədalət Rüstəm DYP-nin həftəsonu mikroavtobusların fəaliyyətini pandemiya dövründə riskli hesab etməsinə münasibət bildirib. O, Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında deyib ki, belə mikroavtobuslar sərnişin daşımasa belə, insanlar şəxsi minik avtomobilləri ilə şəhərə gələn, yaxud evinə gedən avtomobillərdən taksi kimi istifadə edirlər:
"Həftə sonları ictimai nəqliyyatın işləməməsi pandemiya dövründə yoluxma riski yaradır. Çünki işə gedib-gəlməli olan insanlar bir manatlıq taksilərə sıx şəkildə minmək məcburiyyətində qalırlar. Əgər həftəsonu ictimai nəqliyyat işləsə, insanlar bu şəraitdə gedib-gəlməzlər. Ümumiyyətlə, həftəsonu ictimai nəqliyyatın işləməməsinin virusa yoluxma sayının azalmasına yox, artmasına təsiri var".
Qeyd edək ki, DYP-nin bu gün yaydığı məlumatda qeyd olunur ki, Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarına əsasən, ölkə ərazisində hazırki sanitar-epidemioloji vəziyyət nəzərə alınaraq, tətbiq edilən xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadılıb, həmçinin həftə sonları ictimai nəqliyyatda sərnişindaşıma fəaliyyəti dayandırılıb. Mövcud vəziyyətdən sui-istifadə edən bəzi şəxslər həftə sonları avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin daşınması qaydalarını pozaraq qanunsuz fəaliyyət göstərməklə yanaşı, koronavirus (COVID-19) infeksiyasının yayılmasına da münbit şərait yaradırlar.
Həftə sonları ictimai nəqliyyatın fəaliyyəti dayandırıldığı üçün bu kimi nəqliyyat vasitələrindən istifadə edənlərin sayı da xeyli artır, bəzi sürücülər isə görülən tədbirlərin mahiyyətinə varmadan bunu fürsət kimi dəyərləndirirlər. Sürücülərin daha çox qazanc əldə etmək məqsədilə uzaq məsafəli yolu gün ərzində istirahət etmədən, yorğun halda bir neçə dəfə gedib gəlməsi ağır yol qəzalarının baş vermə riskini artırır, eyni zamanda sərnişinlər arasında sanitariya-gigiyena tədbirlərinin kobud şəkildə pozulması ölkəmizdə xəstəliyə yoluxmaların azaldılması üçün görülən tədbirlərə kölgə salır. Odur ki qanunsuz daşımalarda iştirak edən sərnişinlər belə nəqliyyat vasitələrinin hərəkətinə məhdudiyyət qoyulacağını nəzərə alıb qeyri-qanuni sərnişindaşıma fəaliyyəti göstərən şəxslərin təklif etdikləri xidmətlərdən istifadə etməməli, yollarda çətinliklərlə üzləşməmək üçün zəruri işlərini həftə sonlarına saxlamamalı, bütün tədbirlərin məhz əhalinin sağlamlığına hesablandığını düşünüb qaydalara hörmətlə yanaşmalıdırlar.
Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi sözügedən qanunsuz sərnişindaşıma hallarına qarşı, habelə taksilərdə tələb olunan qaydalara əməl edilməsi ilə bağlı kəsərli tədbirlər görüləcəyini, xüsusi karantin rejimi qaydalarını pozan şəxslər barəsində inzibati məsuliyyət tədbirlərinin tətbiq ediləcəyini bildirir, bununla yanaşı əlaqədar şəxslərin xəbərdarlığa anlayışla yanaşaraq epidemioloji vəziyyətin müsbətə doğru irəliləməsinə töhfə verəcəklərinə inanır.
Eləcə də oxuyun:
Piyada keçidlərindən kənarda bitən ömürlər: Yol qəzalarında ölənlərin acı statistikası
Həftəsonu qadağası virusla mübarizədə effekt vermir! - Ekspertlər
Həftə sonları sərnişindaşıma fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərə xəbərdarlıq
Avtoxuliqan: O, həyatı ilə risk edir, ölümə də hazırdır
