İradə Cəlilova, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 11 yanvar — Sputnik. "Kür çayı boyunca və digər su hövzələrində monitorinqlər aparılıb, yüzlərlə nəzarətdənkənar qoşulmalar aşkarlanıb. Bunların böyük hissəsi aradan qaldırılır, amma bu iş davam edir və hesab edirəm ki, davamlı aparılmalıdır. İtkilərin azaldılması üçün nəzarətdənkənar, uçotdankənar istehlakın qarşısı birmənalı alınmalıdır". Sputnik Azərbaycan xəbər verir ki, bu barədə Baş nazirin müavini Şahin Mustafayev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sədrliyi ilə 2020-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş videoformatda keçirilən müşavirədə danışıb.
O qeyd edib ki, əsas su və su təsərrüfatları obyektlərində aidiyyəti qurumlar tərəfindən 25 ədəd müasir ölçmə cihazı quraşdırılıb və əlavə 31 cihaz da quraşdırılacaq. Onun sözlərinə görə, Mingəçevir gölünə tökülən suya və çıxan suya artıq müasir cihazlarla nəzarət olunur, uçot müasir cihazlar vasitəsilə aparılır.
Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin (AzMİU) dosenti Fərzəli Həsənov Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında bildirib ki, nəinki Kür çayı boyunca, hətta böyük magistral kanallara belə nəzarətsiz qoşulmalar müşahidə edilir: "Mingəçevirdən su alan iki böyük kanal - Yuxarı Şirvan və Yuxarı Qarabağ kanalları var. Yuxarı Şirvan Kür bəndinin sol sahilindən suyu qəbul edir. Yevlax, Ağdaş, Ağsu, Ucar, Kürdəmir, Hacıqabula qədər Yuxarı Şirvan kanalından su alır. Yuxarı Qarabağ kanalı isə Kür bəndinin sağ tərəfindən suyu qəbul edir. Yevlax, Bərdə, Ağcabədi, Beyləqan, İmişli, Ağdam rayonlarının ərazisi bu kanaldan su alır".
F.Həsənov qeyd edib ki, bu kanalların hər birinin baş idarəsi var. İdarələr kanallara nəzarət edir. Onun sözlərinə görə, görünən odur ki, bu idarələr müəyyən şəxslərə nasoslar qoymağa icazə verir. Bu idarələrin icazəsi olmadan heç kimin nasos qoymağa ixtiyarı yoxdur. Yəni əlavə nəzərdə tutulmayan həcmdə kanallardan da su götürürlər. Ekspert bildirib ki, Mingəçevir, Neftçala və Salyan rayonları ərazisində Kür çayı boyunca rəsmi 45 nasos stansiyası var.
Qarabağın su mənbələri: Ermənistan Laçın və Kəlbəcəri niyə qaytarmaq istəmir?>>
"Kürdə suyun səviyyəsi yaz daşqınları öncəsi yer səviyyəsinə yaxın olur. Digər vaxtlarda isə yer səviyyəsindən aşağı olur. Su öz-özünə əkin sahələrinə çıxa bilməz. Bu səbəbdən də nasos stansiyaları qoyulur. Buna mexaniki suvarma deyirlər. Su əkin səviyyəsinə qaldırılır. Dövlət tərəfindən iri əkin sahələri suvarılır. Ancaq əlavə qoşulmalar da olur. Kənd əhalisi, fermerlər əlavə qoşularaq öz əkin sahələrini suvarırlar. Bu suyun da hesabatı aparılmalıdır. Bəzən belə əlavə qoşulmalarla 100 hektarlarla ərazi suvarılır", - deyə Həsənov əlavə edib.
Onun sözlərinə görə, aidiyyətı qurumlar qanunsuz qoşulmalara nəzarət etməlidir:
"Amma biz insanıq da. Məsələn, fermerin biri gətirib həmin nəzarətçiyə bir quzu verir. Deyir ki, "icazə verin, qoşulum". Axı həmin qoşulmalar çölün düzündədir. İşçilərdən başqa heç kim gedib yoxlaya bilmir. Mənim fikrimcə, işçilər icazə verməsələr, qanunsuz qoşulma ola bilməz. Bu, cinayətdir. Belə şəxslər həbs edilməlidir. Monitorinqlər hansı ərazilərdə belə qoşulmaların daha çox olduğunu müəyyən edə bilir. Su-kanal idarələrinin rəhbərləri buna görə məsuliyyət daşımalıdır".
Mütəxəssisin fikrincə, quraşdırılmış ölçmə cihazları qanunsuz qoşulmaların qarşısını ala biləcək. O bildirib ki, bu ölçmə cihazları su hər rayonun ərazisinə daxil olanda və rayon ərazisindən çıxanda qoyulmalıdır. Bu zaman rayonlara nə qədər su verildiyi ölçülə bilər. Dəqiq nəzarət olsa, qanunsuz qoşulmaları müəyyən etmək mümkün olar.
