İkinci Qarabağ Müharibəsi ərəfəsində bizi kürəyimizdən bıçaqlayan dövlətlərdən biri də Fransa idi.
İşğalçı Ermənistanın yanında yer alan Fransa, Azərbaycanın işğal altındakı torpaqlarını azad etmək üçün döyüşdüyünü düzgün qiymətləndirə bilmədi.
Mədəni, modern hesab etdiyimiz fransızlar, işğlçının tərəfində idi, bu gün də onları dəstəkəyir.
Hüqonun, Russonun, Didronun həmvətənləri xristian təəssübkeşliyi ilə, ədaləti, beynəlxalq hüququ, insan haqlarını ikinci plana atdılar.
Xalq olaraq Fransaya qəzəbləndik, Makronu qınadıq.
Makron isə Paşinyana vədlər verdi, onu dəstəklədiyini bildirdi...
Ancaq, tarixlə maraqlananlar çox gözəl bilir ki, fransızlar dünya mədəniyyətinə böyük töhfələr versə də tarixin ən qəddar işğalçı xalqlarından biridir.
Bəlkə də bu səbəbdən Fransa prezidenti Makron, işğalçı Ermənistanı dəstəkləyir, işğalçı əcdadlarının yolunu davam etdirir.
Tarixin ən qanlı səhifələrindən birini Fransa yazıb: Ruanda qətliamı.
***
Ruanda Respublikası Afrika qitəsinin mərkəzində yerləşir. Ölkə gah almanların, gah da belçikalıların nəzarətində olub. Belçika nəzarətində olduğu illərdə avropalılar idarəetməni əldə saxlamaq üçün Ruanda əhalisinin cəmi 9%-ini təşkil edən Tutsi tayfasına dəstək verir və Hutular azsaylı tutsilər tərəfindən əzilir, sıxışdırılır və təzyiqlərlə üzləşir. Bölgəni əldə saxlamaq üçün xalqlar arasında nifaq toxumu səpilir. 1962-ci ildə Ruanda müstəqillik qazansa da, artıq Hutular və Tutsilər arasında narazılıq, nifaq dərinləşmişdi. Azsaylı tutsilərin hakimiyyəti ruandalıların 90%-ni təşkil edən hutularda qıcıq yaradırdı.
***
Seçkilərdə hakimiyyəti əldə edən Hutu Azadlıq Hərəkatı dərhal tutsilərə qarşı düşmənçiliyə başlayır. Yüzminlərlə tutsi öldürülür, 160 min nəfərə yaxın tutsi isə Tanzaniya və Uqandaya sığınır. 1964-1974-cü illərdə "pagrom" adı verilən hadisələrdə yüzminlərlə ruandalı öldürüldü, vətənindən didərgin düşdü. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı isə baş verən hadisələri riyakarcasına izləyərək, müşahidəçi mövqe tutdu. 1973-cü ildə PARMEHUTU (Hutu Azadlıq Hərəkatı) devrilsə də, hakimiyyət yenə hutuların əlində idi. 80-ci illərdə qonşu ölkələrə sığınan tutsilərin sayı yarım milyonu keçmişdi. Beləliklə, tutsular vətənlərinə geri qayıtmaq üçün siyasi mücadilə başlayır. Siyasi mücadilənin nəticəsizliyi 1990-1992-ci illər arasındakı vətəndaş müharibəsinə səbəb olur. Sülh sazişi bağlansa da, siyasi gərginlik davam edirdi.
***
Artıq dünyanın supergücünə çevrilən Amerika bütün hadisələr zamanı sadəcə müşahidəçi mövqeyində idi. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı isə sadəcə ikiüzlü siyasət yürüdərək, baş verənlərə göz yummağa davam edir. Ruanda baş nazirinin təyyarəsinin vurulması və BMT-nin 10 sülhməramlısının öldürülməsi ilə soyqırım rəsmən başlayır. Silah almağa imkanı olmayan Hutu hökuməti Çindən yüzminərlə çapacaq sifariş verir və "Interahamve" adlı Hutu ekstremistlərini silahlandırır. 6 aprel 1994-cü ildə dövlət radiosu Hutulara "böcək"ləri öldürmək üçün çağırış edir və əvvəlcədən yerləri müəyyənləşdirilən tutsilərin qətliamı başlayır.
***
30 ildir Qarabağ probleminin həlli üçün real addım atmayan BMT isə 10 nəfər sülhməramlının öldürülməsini bəhanə edərək bölgədəki sülhməramlıları geri çağırır. Ruandadakı avropalıları ərazidən uzaqlaşdıraraq qətliama seyrci olub, müdaxilə etmir. BMT-nin iclaslarında ABŞ və Fransa bölgədə baş verənlərin soyqırım olduğunu rədd edir, bütün sənədlərdən soyqırım sözünü çıxarmağa çalışır. 12 yanvar 1998-ci ildə Fransanın o zamankı prezidenti Mitteran "Le Fiqaro" qəzetinə müsahibəsində deyir: "O ölkələrdə soyqırımın baş verməsi o qədər də önəmli bir şey deyil".
***
Fransa imperialist ruhunu qoruyan, beynəlxalq hüquqlara arxa çevirən bir ölkədir. Fransızların Əlcazirdə, Osmanlı torpaqlarında törətdiyi cinayətləri, qətliam və soyıqırımları tarix unutmayıb.
Bu gün Ermənistanı açıq-aşkar dəstəkləyən Makron işğalçı əcdadlarının yoluyla gedir.
Çox təəssüf ki, Balzak, Düma, Hüqo yetirən xalq, Mitteran, Makron kimi siyasətçilər də yetirib...
