BAKI, 25 avqust — Sputnik, Andrey Kots. Amerikalılar Rusiya sərhədləri yaxınlığında hərbçi sayını artırmağa davam edirlər. ABŞ Dövlət katibi Mayk Pompeo və Polşanın Milli Müdafiə naziri Mariuş Blaşak arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən, Pentaqon ölkəyə əlavə min əsgər göndərməyi öhdəsinə götürüb və Quru qoşunlarının Beşinci korpusunun komandanlığını buraya köçürəcək. Vaşinqtonda gizlətmirlər ki, bunun yeganə məqsədi Rusiyanın Avropa istiqamətində imkanlarını məhdudlaşdırmaqdır. Regionda qüvvələr balansının dəyişməsi haqqında ətraflı RİA Novosti-nin materialında.
Rusiyaya qarşı çıxmaq
Varşava ilk dəfə deyil ki, Vaşinqtondan hərbi yardım istəyir. Hələ 2018-ci ilin sonunda Polşa ABŞ-a öz ərazisində Amerikanın zirehli-tank briqadasının yerləşdirilməsini təklif edib və təxminən bir yarım-iki milyard dollar xərci üzərinə götürməyə hazır olduğunu bildirib. Prezident Andjey Duda hətta yeni baza üçün ad fikirləşib: "Fort Tramp". Görünür, o, ABŞ liderinin Varşavanın loyallığına dair şübhəsi olmasın deyə bunu edib. Milli Müdafiə naziri Mariuş Blaşak isə bildirib ki, bazanın açılması həll olunmuş məsələdir.
Xatırladaq ki, Polşada onsuz da rotasiya əsasında Amerika hərbi kontingenti yerləşdirilib – təxminən 4500 nəfər. Amma rəsmi Varşava üçün bu azdır. Keçən il boyu Polşa siyasətçiləri və mediası bəyan edib ki, Almaniya deyil, məhz onların ölkəsi Avropada ABŞ qoşunlarının əsas bazası olmalıdır. Söhbət hətta taktiki nüvə silahlarının şərqə köçürülməsindən də gedib. Bunun "təcavüzkar" Rusiyanın qarşısını almaq üçün vacib olduğu iddia olunub.
Nəticədə, tezliklə 12 min amerikalı əsgər və zabit Almaniyanı tərk edəcək. Onların təxminən yarısı ABŞ-a qayıdacaq, qalanları isə Avropanın digər ölkələrinə, o cümlədən Polşaya köçürüləcək. Pentaqon zirehli-tank briqadasını Polşaya göndərməyi lazımsız hesab edib və "Fort Tramp" elə kağız üzərində qalıb. Buna baxmayaraq, Polşadakı kontingentin hətta bu qədər artması kifayət qədər əhəmiyyətlidir.
Qoşunlar və infrastruktur
Varşava ilə Vaşinqton arasında müqavilə yalnız qoşunların köçürülməsini deyil, həm də ABŞ Silahlı Qüvvələrinin komanda-qərargah infrastrukturunun və döyüş hazırlığı mərkəzlərinin Polşada inkişafını, ordu və nəqliyyat aviasiyası bölmələrinin, pilotsuz uçuş aparatlarının, xüsusi əməliyyat qüvvələrinin, həmçinin dəstək və arxa cəbhə təchizat elementlərinin yerləşdirilməsinə şərait yaradılmasını nəzərdə tutur. Rusiyalı diplomatlar artıq bu barədə narahatlıq bildiriblər.
“Bir daha diqqət yetiririk ki, Amerikanın hərbi mövcudluğunun artması təhlükəsizlik problemlərini həll etmir. Əksinə, bu, Qərb sərhədlərimizdə onsuz da mürəkkəb olan vəziyyəti daha da ağırlaşdırır, gərginliyin artmasına səbəb olur və qəsdən olmayan insidentlərin riskini artırır”, – Rusiya XİN-in rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova bildirib.
O əlavə edib: "NATO-da bizi əmin edirlər ki, bu artım cüzidir və rotasiya xarakteri daşıyır. Amma bu gerçəkliyi təhrif etmək cəhdidir. Yeni razılaşmanın reallaşması Polşadakı ABŞ qüvvələrinin hücum potensialını keyfiyyətcə gücləndirməyə imkan verəcək".
Rusiyalı senator Aleksey Puşkov ABŞ-ın Polşaya qoşun köçürmək planlarını Rusiya-NATO aktının növbəti dəfə pozulması kimi qiymətləndirib. Məhz bu sənəd Şimali Atlantika alyansına 1997-ci ildən sonra NATO-ya üzv olmuş Şərqi Avropa ölkələrində qoşunların sayını artırmağı qadağan edir. Məlum olduğu kimi, Polşa Qərbin hərbi blokuna 1999-cu ildə qoşulub. Hərçənd, amerikalılar 2014-cü ildən başlayaraq bu əsas aktı nəzərə almırlar, qoşunlarını və hərbi infrastrukturunu metodik şəkildə Rusiya sərhədlərinə çəkirlər.
Çexlər narazıdırlar
Amerikalılar başqa variantları da nəzərdən keçiriblər. Lakin heç də bütün müttəfiqlər okeanın o tayından gəlmiş qonaqları qəbul etməyə can atmırlar. Belə ki, avqustun ortalarında Çexiya Baş naziri Andrey Babiş ABŞ Dövlət katibi Mayk Pompeo ilə görüş ərəfəsində vurğulayıb ki, Praqa öz ərazisində Amerika hərbçilərinin yerləşdirilməsinə heç bir səbəb görmür. Onun sözlərinə görə, əlavə qüvvələrin yerləşdirilməsinin heç bir mənası yoxdur.
"Bu məni təəccübləndirməyib", – Sputnik radiosunun efirində tarix elmləri namizədi Vadim Truxaçov bildirib. O əlavə edib: "Hələ 2000-ci illərin ortalarında Çexiyada Amerikanın raketdən müdafiə sisteminin obyektlərinin yerləşdirilməsi məsələsinə baxılıb və əhalinin təxminən dörddə üç hissəsi kəskin şəkildə buna qarşı çıxıb. Həmin hadisələri yada salaraq ictimai fikirdə dəstəyini itirməməyə çalışan Babiş məhz belə bir bəyanat verib. Çexiya ərazisində Amerika hərbi bazası ideyası populyar deyil – siyasətçilər buna düzəlişlər edirlər. Güman edirəm ki, ölkə parlamentində təmsil olunan doqquz partiyadan beşi bunun əleyhinə çıxacaq".
Ekspertin sözlərinə görə, Çexiyada xatırlayırlar ki, 1938-1939-cu illərdə ölkənin taleyi onun xəbəri olmadan həll edilib. Və çexlərin əksəriyyəti xarici hərbçilərin, o cümlədən Amerika hərbçilərinin torpaqlarında baza salmasını istəmirlər.
Tramp Almaniyadan inciyib
Donald Tramp Pentaqona əmr edib ki, Amerika hərbi kontingentinin bir hissəsinin iyunda Almaniyadan çıxarılması planını hazırlasın. Əksər ekspertlər əmindirlər ki, Vaşinqton Berlindən birdəfəlik inciyib – məhz Almaniyanın NATO çərçivəsində müdafiə xərclərini ÜDM-in iki faizinə qədər artırmaq tələbindən imtina etməsinə görə.
Amerikanın sabiq səfiri Riçard Qrenell müttəfiqlərin bir-birindən uzaqlaşmasına xüsusi töhfə verib – "Şimal Axını 2" qaz kəmərinin tikintisində iştiraka görə Almaniya şirkətlərini sanksiyalarla hədələməklə və Almaniyanın İranın nüvə sazişi ilə bağlı mövqeyini tənqid etməklə. Berlin amerikalı diplomatın fikirlərini dövlətin suveren siyasətinə müdaxilə kimi dəyərləndirib.
İyulun sonunda Tramp “Twitter" səhifəsində yazıb: "Almaniya Rusiyaya enerji üçün ildə milyardlarla dollar ödəyir, amma biz Almaniyanı Rusiyadan qorumalıyıq. Bu nə işdir?"
Beləliklə, Amerika prezidenti istər-istəməz NATO-nun şərq sərhədlərində "Kremlin təcavüzünün qarşısının alınması" iddiası ilə ABŞ-ın hərbi mövcudluğunun artırılmasının absurd olduğunu göstərib. Tutaq ki, Rusiya alyans ölkələrinə müharibə elan etdi. Bəs onda neftini və qazını Avropada kimə satacaq?
