BAKI, 12 avqust — Sputnik, Sergey Tsarenko. Biz həkimlər monoklonal anticisimlərdən, steroidlərdən, antiviral preparatlardan istifadə edərək koronavirus xəstələrinin müalicəsində uğur əldə etmişik. İndi daha az xəstə ölür, amma hələ də ağır infeksiya formaları halında onları ağciyərlərin süni ventilyasiyasına keçirməyə məcbur oluruq. Hər on nəfərdən altısı-səkkizi xəstəxanadaxili infeksiyalardan ölür. Belə xəstələri yeni antibiotiklər xilas edə bilərdi. Amma onların yaradılması üçün illər lazımdır.
Başqa bir yol da var: insanları koronavirus infeksiyasından qorumaq. Bu yol hər bir cəhətdən yaxşıdır – həm insan sağlamdır, həm də ətrafdakıları yoluxdurmayacaq. Axı xəstəliyə dözümlü insanlar çox olduqca, cəmiyyətdə immun təbəqəsi daha qalın olduqca, epidemiyanın sonu daha tez olacaq.
Hələ ki xəstəliyə qarşı müqavimət yalnız insanın xəstələnməsi halında formalaşır. Amma daha təhlükəsiz bir seçim var — immunizasiya. Üstəlik, Qamaleya İnstitutunun mütəxəssisləri tərəfindən yaradılmış effektiv və təhlükəsiz vaksin mövcuddur. Mikrobiologiya sahəsində bu institut avtomobil sənayesində "Mercedes" kimi eyni səviyyədə olan bir brenddir.
Akademiklər Ginsburq və Loqunovu uzun illərdir ki, tanıyıram. Onlarla və onların əməkdaşları ilə biz davamlı bakteriyalarla mübarizə üçün yeni yollar hazırlayırıq. Bundan əlavə, institutun alimləri Ebola və MERS-ə qarşı vaksinləri uğurla yaradıblar. Özü də təkcə yaratmayıblar, həm də onların yaradılmasının təhlükəsiz və səmərəli yolunu – vektor yolunu işləyib hazırlayblar. İnsan üçün zərərsiz olan adenovirusa – daşıyıcı raket kimi orbital stansiyanı – yəni koronavirusun bir parçasını bağlayırlar və onu insan orqanizminə yeridirlər. Bundan sonra insanda həm "raket daşıyıcısına" həm də "orbital stansiyaya" immunitet formalaşır. Müvəffəqiyyəti möhkəmləndirmək üçün üç həftə sonra eyni "orbital stansiya"nı başqa bir "raket daşıyıcısında" – digər adenovirusda – bədənə daxil edirlər. Və yenə immunitet formalaşır. Nəticədə, hər iki adenovirusa zəif immunitet yaranır (bədənin ona ehtiyacı yoxdur), koronavirusa qarşı isə davamlı və etibarlı immun müdafiə formalaşır.
Bu, dahiyanə hər şey kimi sadədir. Bizim alimlərimizdən başqa heç kim bunu belə incəliklərə qədər düşünməyib. Dünyada daha bir neçə vektorlu vaksin yaradılır, amma bu vaksinin iki "daşıyıcı raketi" var!
Vaksin artıq könüllülərdə sınaqdan keçirilib. Özü də ilk könüllülər Qamaleya İnstitutunun bütün əməkdaşları olublar. Onlar sanki yeni körpünün yaradıcılarıdır – körpünün altında durublar və ilk qatar onun üzərindən gedib. Bundan sonra vaksin könüllü hərbçilərin üzərində sınaqdan keçirilib. Heç bir ağırlaşma olmayıb, hamıda güclü immunitet yaranıb.
Təəccüblü deyil ki, mediada dərhal tənqid dalğası yayıldı: oğurlanmış texnologiyalar haqqında uydurmadan, immunitetin formalaşması dövründə koronavirusa təsadüfən yoluxma halında vəziyyətin pisləşməsi mümkünlüyü barədə yalançı elmi düşüncələrə qədər. Sonuncu qorxulu səslənir: infeksiyanın anticisimdən asılı olaraq güclənməsi (ADE). Qeyri-mütəxəssislər üçün qorxuludur. Virusoloqlar isə ADE effektinin yalnız Denge qızdırmasına aid olduğunu bilirlər və o da peyvənd ilə əlaqəli deyil.
Burada sual yaranır. Bəs mətbuatda bu kampaniyanı kim maliyyələşdirir? "Müstəqil ekspertlər" kimdən asılıdırlar? Polişinelin sirri: rusiyalı alimlərdən geri qalan digər vaksin istehsalçıları, həmçinin yalnız xəstəliyin yüngül formalarında effektiv olan və böyük miqdarda yan təsirlər verən antiviral preparatların istehsalçıları.
Biz həkimlərə bunun şahidi olmaq utancvericidir. Biz koronavirus infeksiyalı xəstələrin daha bizə gəlməməsini və nəhayət ki epidemiyaya görə əlimizin çatmadığı digər xəstəliklərlə məşğul olmağı gözləyirik.
