Təranə Xudabaxşiyeva, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 4 yanvar — Sputnik. Təhsil naziri Ceyhun Bayramov 2019-cu ilin ilk iş günündə yeni əmr imzalayıb. Əmrə əsasən, Azərbaycanda ümumtəhsil müəssisələrinin I siniflərində kiçik summativ qiymətləndirmə (KSQ) və böyük summativ qiymətləndirmə (BSQ) ləğv olunub.
Qərara əsasən, artıq I sinifdə summativ qiymətləndirmə aparılmayacaq. II-III siniflərdə isə böyük summativ qiymətləndirmə keçirilməyəcək.
Sputnik Azərbaycan təhsildə edilən bu dəyişikliyin ibtidai sinif şagirdləri üçün nə kimi müsbət nəticəsi olacağını araşdırıb. Təhsil eksperti Kamran Əsədov düşünür ki, BSQ və KSQ-lərin ləğv edilməsi ilk növbədə tədris yükünü azaldacaq.
"Böyük summativ qiymətləndirmələrin aparılması məktəb rəhbərlərinə aiddir. Hətta BSQ-nin "kiçik imtahan" formasında, komissiyanın verdiyi suallar əsasında, onların nəzarəti ilə müəllim tərəfindən şifahi sorğu və ya layihə üsulunda aparıla bilər" - deyə o bildirib.
Ekspert vurğulayıb ki, məsələnin maliyyə tərəfi də yetərincə dəyərlidir: "Summativ qiymətləndirmələrin test üsulu ilə aparılması zamanı ölkə üzrə sərf olunan kağız, texniki xərclər, enerji sərfiyyatı və əməyi dəyərləndirsək, KSQ-lərin şifahi aparılması milyonlarla vəsaitə qənaət etmək deməkdir. Əlbəttə ki, belə olan halda müəllimlər uşaqları istədiyi kimi qiymətləndirə biləcək. Amma bu, şagirdlərin özünü ifadə etmək bacarıqlarını formalaşdırmaq, əlavə maliyyə itkisinin qarşısını almaq üçün çox vacibdir".
K.Əsədov summativ qiymətləndirmələrlə bağlı digər bir məsələni də qeyd edib: "Rəsmi qiymətləndirmə olan, hər tədris vahidinin sonunda, altı həftədən gec olmayaraq aparılan kiçik summativ qiymətləndirmədə isə müəllimlər daha çox təminatdan şikayətçidirlər. İndiki qaydada işləmək üçün hər bir müəllimin iş otağında kompüter və printer olmalıdır. Bunu təmin etmək çox böyük vəsait tələb edir".
"Belə şəraitdə müəllimlərin bir qismi testlərin üzünün çıxarılmasını şagirdlərə həvalə edirdi. Bu isə, valideynlərin haqlı narazılığına səbəb olurdu. Bütün bunların yaranmasının başlıca səbəbi müəllimlərin, hətta məktəb rəhbərlərinin bütün üsul və vasitələrdən çox test üsuluna üstünlük verməsi idi. Əminəm ki, bu yenilik yaranan həmin problemləri azaldacaq" – deyə təhsil eksperti əlavə edib.
Məsələyə ibtidai sinif müəllimi Aynur Qarayeva da münasibət bildirib. O, qeyd edib ki, I siniflərdə test materiallarını tam oxuyub anlamaq üçün şagird sərbəst şəkildə oxuyub-yazmağı bacarmalıdır: "Lakin hələ tam oxuyub-yaza bilməyən şagirdlər test materiallarını mənimsəməkdə, sərbəst işləməkdə çətinlik çəkirlər".
A.Qarayeva, həmçinin deyib ki, qiymətləndirmənin tək üsulu test deyil: "Peşəkar müəllim test olmadan da şagirdinin inkişafını izləyir və qiymətləndirir. Hər şagirdə fərdi yanaşaraq, fərqli qiymətləndirmədən istifadə etmək, şagirdlərin psixoloji gərginliyini azaltmaq daha məqsədəuyğundur. Hazırda I sinif müəllimi olaraq, bu qərarı alqışlayıram. Düşünürəm ki, atılan addım uğurlu nəticə doğuracaq".
