Zarina Orucəliyeva, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 13 dekabr — Sputnik. Xarici filmlərin Azərbaycan dilində dublyajı ingilisdilli orijinalından və Rusiya şirkətlərinin etdiyindən geri qalır. Bunu Sputnik Azərbaycan-a müntəzəm olaraq xarici filmləri Azərbaycan dilində səsləndirən aktyor və aparıcı Oleq Əmirbəyov deyib.
Qeyd edək ki, bu yaxınlarda Milli Məclisin deputatı, Mətbuat Şurasının sədri Əflatun Amaşov müsahibələrinin birində Azərbaycan dilində dublyaj edilmiş filmlərə baxa bilmədiyini deyib: "Çünki onlar çox keyfiyyətsizdir".
Əmirbəyov deputatın fikri ilə razılaşıb və Rusiya və Azərbaycanın dublyajlarının niyə keyfiyyət baxımından bu qədər fərqləndiyini də izah edib: "Məsələ ondadır ki, Rusiya bazarı tamamilə başqadır. Ora 10 milyonlarla əhalisi olan ölkədir. Onlar bu işə böyük pullar xərcləyirlər. Orada səs seçimi çox ciddi şəkildə aparılır. Sərt texniki tələblər mövcuddur".
Onun fikrincə, ruslar böyük kassa yığımına arxayındırlar, hansı ki, bu, Azərbaycanda mümkün deyil: "Həmçinin, ruslar dublyajla uzun illərdir məşğuldurlar. Azərbaycanda isə peşəkar istiqamətdə dublyaja bu yaxınlarda başlanılıb".
"Ona görə də, bu gün mən Azərbaycan dilində hansısa keyfiyyətli dublyaj görəndə, əlbəttə, sevinirəm. Elə kateqoriya izləyicilər var ki, onlar filmlərə Azərbaycan dilində baxmaq istəyirlər və bu, düzgündür. Axı bu, bizim dövlət dilimizdir və keyfiyyətli dublyaj olmalıdır" - Əmirbəyov deyib.
Aktyorun dediyinə görə, tərcümənin keyfiyyəti və səslərin seçilməsi insanları qane etmir: "Ona görə də Azərbaycan əhalisi filmlərə milli dildə baxmır. Tamaşaçıların marağını cəlb eləmək üçün ifadələri elə seçmək lazımdır ki, fikir qalsın, üstəlik də şablon deyil, canlı olsun. Misal üçün, "yolki-palki" söz birləşməsini "taxtalar-yolkalar" kimi tərcümə edənlər var. Xarici filmlərdə senzuradankənar ifadələr işlənilir və onları Azərbaycan dilinə tərcümə etmək, səsləndirmək çox çətindir".
Lakin ekspert hesab edir ki, səsləndirmənin keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün bu sahəyə daha çox vəsait sərf etmək və inkişaf üçün müəyyən vaxt vermək lazımdır.
Azərbaycan dilində dublyajın problemlərini "CinemaPlus" kinoteatrlar şəbəkəsinin baş direktoru, "Cinemazadeh" studiyasının rəhbəri Cəfər Axundzadə də Sputnik Azərbaycan-a izah edib. Qeyd edək ki, o, son iki ildə Hollivud filmlərinin kinoteatr formatında peşəkar səsləndirilməsi ilə bağlı işləri himayə edir. Bu müddət ərzində "Cinemazadeh" 25 xarici filmi səsləndirib.
Müsahibimizin sözlərinə görə, bu gün bir filmin orta səviyyəli dublyajına 10 min manata yaxın pul sərf edilir: "Bununla yanaşı, filmi kadrarxası səsləndirən aktyorların qonorarı 50 manatdan 500 manatadək dəyişir. Kinoteatrlar üçün Azərbaycan dilində dublyajda tez-tez İslam Mehrəliyev, Rövşən Məmmədli, Sənubər İskəndərli, Murad Dadaşov, Cavid İmanov və digər aktyorların səslərindən istifadə olunur".
"Nadir hallarda xalq artistləri pul götürür. Onlar bunu tamamilə təmənnasız edirlər. Onlar xüsusi olaraq cizgi filmlərini səsləndirərkən pul almırlar, uşaqlara hədiyyə edirlər. Misal üçün, Murad Dadaşov dəfələrlə baş rolda çıxış edib, lakin bir dəfə də olsun bir qəpik belə, pul almayıb" - deyə Axundzadə bildirib.
"Xarici filmlərin milliləşdirilməsi şirkətə ucuz başa gəlmir. Şirkət fəal surətdə linqvistlərin xidmətindən istifadə edir. Kadr arxasında personajların sayına uyğun olaraq, eyni vaxtda bir neçə səsdən istifadə olunur" - deyə Axundzadə bildirib ki, onlar nadir hallarda iki personajın səsləndirilməsini bir aktyora həvalə edirlər, o da əgər səs uyğun gələrsə.
"Amma bu, hamısı deyil. Səsləndirilən filmlər kadrarxası səsin daha keyfiyyətli olması üçün Rusiya və ya Böyük Britaniyaya göndərilir. Çox vaxt kassaya toplanan vəsait ona çəkilən xərcləri və zəhmətin əvəzini ödəmir" - o bildirib.
Cəfər Axundzadənin dediyinə görə, filmləri hamıdan yaxşı Rusiyada dublyaj edirlər: "Amma bəzən bizim işimiz onların səsləndirməsindən yaxşı alınır. Misal üçün, "Eskobar" filmini hər iki dildə müqayisə etmişik. Oksana Rəsulova və Aqil M.Quliyev tapşırığın öhdəsindən dəfələrlə yaxşı gəlib".
Həmsöhbətimiz millət vəkili Amaşovun niyə filmlərə ana dilində baxmaq istəmədiyinin də səbəbini aydınlaşdırıb. Axundzadənin sözlərinə görə, iş ondadır ki, yerli televiziya kanalları da dublyajla məşğul olur: "Onların istifadə etdiklərinin əksəriyyəti pirat kinolentlər və sərbəst səsləndirmədir".
Axundzadə deputata məsləhər görüb ki, kinoteatra gəlsin və burada peşəkarların işinə baxsın.
"Cinemazadeh"-in rəhbərinin sözlərinə görə, keyfiyyətli iş gördükləri üçün bu yaxınlarda İctimai Televiziyanın baş direktoru Balakişi Qasımov telekanala filmlərin dublyajının bu şirkətdə edilməsi ilə bağlı arzusunu bildirib.
