BAKI, 25 aprel — Sputnik. Aprelin 23-də, "ADO Theatre Collective"nin binasında kitab festivalı keçirildi. Festival müstəqil ADO teatrının dəstəyi ilə, "451 Hərəkatı" tərəfindən "451 – Book Festival" adı ilə təşkil olunmuşdu. Hərəkatın rəhbəri və festivalın təşkilatçısı gənc yazar Kamal Akendir.
Əlbəttə, kitabsız adamları saya gəlməyən bir cəmiyyətin bu qara gününə yalnız kitabın özü işıq tuta bilər. Kitabın hava, su kimi gərəkli olduğu bir məkanda və zamanda kitab festivalı keçirmək təqdirəlayiq addımdır. Əslində, festivala çoxsaylı insanın qatılması kitaba olan marağın göstəricisi idi. İlk dəfə şahid olurdum ki, kitab üçün toplaşmağa məkan darısqallıq edirdi.
Lakin məsələ burasıdır ki, bizim üçün kitab festivalı keçirmək, kitaba diqqət və maraq görmək hələ də fövqəladə hadisə sayılır. Ümid edək ki, gün gələr, kitablar hamının gündəlik istifadə etdiyi mənəvi azuqəyə çevrilər və kitaba olan diqqəti qəhrəmanlıq hesab etmərik.
Bir neçə tanınmış yazıçı və şair də festivala qatılmışdı. Qismət Rüstəmov, Nərmin Kamal, Mirmehdi Ağaoğlu, Cəlil Cavanşir, Kamal Aken, Ayxan Ayvaz, Tural Şahtaxtinski, İsmayıl Rizvanoğlu, Ulucay Akif, Murad Məmmədov və başqa qələm sahibləri oxucularının kitablarını imzalayıb, festival haqqında fikirlərini bildirdilər.
Festivalın əvvəlində yazıçı Elxan Elatlını görsək də, daha sonra gözə dəymədi. Daha sonra ADO teatrının rəhbəri Elmin Bədəlov bildirdi ki, Elxan Elatlı ona xüsusi yer ayrılmadığına görə festivalı tərk edib. Nə etmək olar!? Əgər bir yazıçı ədəbiyyatı öz şəxsi təkəbbürünə qurban verə bilirsə, kitaba həsr olunan tədbiri eqosu üzündən asanlıqla tərk edirsə, bunu da onun şəxsi həyat tərzi, yaşam norması kimi qəbul edib tolerant yanaşmalıyıq. Onsuz da Qismət Rüstəmov kimi ədəbiyyat nəhənginin öz ziyası ilə işıqlandırdığı tədbirdə Elxan Elatlının özü də, çoxsaylı kitabları da bir o qədər diqqət çəkməyəcəkdi.
Bu kitab festivalının daha bir maraqlı addımı da ondan ibarət idi ki, ölkədə kitaba olan münasibət instalyasiyalar vasitəsi ilə nümayiş olunurdu. Teatrın foyesində kitab vərəqlərindən hazırlanmış tum qabı asılmışdı. Yəqin hamınız bu halla rastlaşmısınız: xüsusən mağar toylarında yaşlı qadınların qovrulmuş günəbaxan tumları ilə dolu kisəsinin yanında kitab vərəqlərindən hazırlanmış xüsusi qablar olurdu. Müştəriyə tumu bu kağız qablarda sunan ağbirçəklər, ağsaqqallar özləri də bilmədən elmin, ədəbiyyatın ölkədəki vəziyyətini nümayiş etdirirdilər. Bu faciə ölkədə hələ də davam etməkdədir.
Daha bir instalyasiya vasitəsi ilə kitab vərəqlərinin tualet kağızı kimi istifadə olunmasını əks etdirirdi. Bu hadisə ilə məşhur bir əhvalat yadıma düşdü. Deməli, Türkiyədə bir yazıçı öz dostuna yaxınlıqdakı bir evi göstərib belə deyir: "Buradakı adamın bahalı maşınları, evləri var. Onlar tualet kağızı işi ilə məşğuldurlar. Əslində, ikimiz də eyni sahədə çalışırıq, kağızlarla işləyirik. Mən kağızın üzərinə bir şeylər yazıb satıram, onlar boş kağız satır. Mənim aylardır işləməyən bir maşınım var, onun altı ədəd lüks maşını. İkimiz də eyni ölkədə, eyni şəhərdə, eyni küçədə, eyni sektordayıq. Amma mən beyinə xitab edirəm, o isə sağrıya. Buradan bunu anlamalıyam, dostum, bu ölkədə sağrı sayı beyin sayından çox olduqca, bu dövran düzəlməz".
Bu dəhşətli nümunənin özü də bizim vəziyyətimizin yanında yüngül qalır. Çünki o bəxtiqara yazıçının ölkəsində sağrı üçün sırf tualet kağızı işlədilməsinə rəğmən, bizdə yazı ilə dolu kitab vərəqləri işlədilir. Bu, ikiqat fəlakətdir.
Aprel ayı boyunca bir neçə kitab təqdimatında, tədbirdə, festivalda oldum. Yazıçı Ayxan Ayvazın "Buri" kitabının təqdimatı, daha sonra filoloq İradə xanım Musayevanın "XXI əsrdən baxış: ədəbi tənqid və bədii söz" kitabının təqdimatı zamanı, ADO teatrının açılış tədbiri və "451 – Book Festival" zamanı da kitaba, ədəbiyyata, teatra, sənətə olan marağın getdikcə artdığının şahidi oldum. Bütün bu ədəbiyyat və sənət işıqlarını yetişən gənc nəsil və onlara dəstək olan, gənclər kimi aydın düşünə bilən yaşlı nəslin nümayəndələri yandırır.
Belə davam edərsə, bir müddət sonra kitabın tum qabı, tualet kağızı kimi işlənməsi tarixdə barbarlıqdan aliliyə yüksəlişimizin nişanəsi kimi qalacaq. Ümid edək ki, belə də olacaq…
