BAKI, 26 dek — Sputnik. Bəlkə də doğru deyil bu haqda yazmaq… Amma olsun! "Mən yazmasam, sən yazmasan, o yazmasa… necə çıxar qaranlıqlar aydınlığa?!"
Yazı-pozu fəaliyyətim dövründə Mətbuat Şurasından sonsuz sayda e-mail almışam. Hansısa sağ olmuş elektron poçtumu MŞ-nin siyahısına "tag" edib deyə, ordan göndərilən bütün ölüm xəbərlərinə həmdərd olmuşam.
Nekroloq yazmaq — vacib, əhəmiyyətli, humanist bir şeydir… Lazımdır. Dünyasını dəyişən insanlara (önəmli insanlara) vəfa borcudur. Onların cənazəsini çiyninə almaq kimi, əlinə kürək alıb qəbrini qazmaq kimi, onu torpağa gömmək kimi…
O nekroloqu yaymaq da gözəl əməldir (Altına imza qoymasan belə, altındakılar imza sahibini tanımazdan gələsi deyillər). Xatırladırsan, haray salırsan, "ey əhali, filankəs öldü" deyirsən. Və əhali də filankəsin, artıq haqqa yürüdüyünü bilir.
Amma, məsələn, daha gözəl olmazmı ki, "ey əhali, filankəs var, hələ ölməyib" desək? "Ey əhali, filankəs(lər)ini tanı, sizi siz edən(lər)i tanı, on(lar)a ölmədən öncə dəyər ver" desək, daha yaxşı olmazmı?
Qəbir üstündə ağlamaq sağ əlimizdən gələn işdir. Amma, o qəbirdəkinin qəbrə girmədən gününə ağlasaq, daha doğru olmazmı? Məsələn, bir az qeydinə qalmaq, könlünü xoş etmək, boşuna yaşayıb-yaratmadığını nümayiş etdirmək kimi…
Məsələn, adam(lar) görsə ki, onun fəaliyyəti, şablon nekroloqda bir-iki söz və tarix dəyişdirilməkdən daha önəmlidir, daha ürəklə çalışıb, daha rahat ölməzmi? Bu Vətənə daha faydalı olmaq üçün bir az daha çox yaşamaq istəməzmi?
Bir şairimiz "Sağlığında dəyər verin insanlara" yazmışdı. Bəlkə də özü öz yazdığına əməl etmədiyi üçün, unuduldu bu misraları, özü kimi… Amma doğru yazmışdı! Ölüdən qəhrəman düzəltmək çox rahatdır, çətin olan diri qəhrəmanları öldürməməkdir.
Söhbət, təkcə MŞ-nin nekroloqlarından getmir. İndi Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Ağaxan Abdullayevin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İlyas Tapdıqın barəsində gözyaşardıcı cümlələr üzərində baş sındırır. Kim daha kövrək, daha ürəkdağlayan yazacaq, kim daha çox ağlayacaq və ağladacaq — budur məsələ. Budur indi onların ən böyük dərdi.
Sabah hansısa akademik dünyasını dəyişəndə, eyni yarışa AMEA-nın ağsaqqal alimləri də girişəcəklər. Təhsil, səhiyyə, idman… sahələrinin qəhrəmanları da onun kimi.
Fikirlərim rabitəsizdir, üzrlü sayın. Çünki diri qəhrəman(lar)ımız qalıbmı — onu düşünürəm. Varmı diri qəhrəmanımız? Ya da boş verək, zatən nekroloqunu oxuyacağıq!
P.S
Dirisini unudub, ölüsünə ağı demək vərdişini indilərdə mənimsəməmişik. Hələ 7-ci əsrdə şair Dəvdək hökmdar Cavanşirlə bağlı nekroloq-fəryad qələmə almışdı:
Mənim Şərq ölkəmi bürüdü kədər,
Yayılsın cahana bu qara xəbər.
Qoy ellər eşitsin səsimi mənim,
Səsimə səs verib ağı desinlər.
İşıqlı dünyada bizə hökmdar,
Əmrinə tabedir dağlar,dalğalar.
Tamam ram etmişdi böyük Cavanşir,
Dünyada nə qədər işğalçı var.
