İradə Cəlil, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 29 iyul — Sputnik. Ölkəmin bütün bölgələri gözəldir. Gəzdikcə gəzməkdən yorulmursan. Xüsusən də yay aylarında şəhərin səs-küyündən, qızmar havasından baş götürüb bölgələrə qaçmaq həm ruhu sakitləşdirir, həm də enerji toplayırsan.
Mən də həftə sonları bölgələrimizə üz tuturam. Ən çox şimal bölgəsinə üstünlük verirəm. Havası və Bakıya yaxınlığı burada mühüm rol oynayır. Yəni gedib bir gün qalıb, yorulmadan geri qayıda bilirsən.
Hər dəfə yolumuz Qubaya (gedişdə və dönüşdə) Bakı-Siyəzən avtomobil yolunun 95-ci km-də yerləşən, el arasında "Xıdır Zində" kimi tanınan "Beş barmaq" pirində ayaq saxlayırıq. Burada dayanıb dincəlmək artıq hamı üçün proqram halını alıb. İri yük maşınları, TIR-lar, Bakıdan bölgəyə və əksinə hərəkət edənlər — hər kəs burada ayaq saxlayır.
Yenə yolumuz Qubaya düşdü. Qayıdanda "Beş barmaq"da dayandıq. Bu məkan dəniz səviyyəsindən 445 metr yüksəklikdədir. Pir yoldan 5 km kənarda yerləşir. Ora gedən yol yayda toz, qışda sürüşkən olur. Buna görə də çox adam pirə getmədən, elə yol kənarına qoyulmuş "nəzir qutu"larını "gördükdən", yol üçün qida və su aldıqdan və təbii ehtiyaclarını ödədikdən sonra yoluna davam edir.
Bu, uzun illərdən bəri belə olub. Amma son dövrlərdə "Beş barmaq" ərazisində güclü anti-sanitariya durumu yaranıb. Üzləşdiyimiz mənzərədən sarsıldığımızı deməsək, yalan olar.
Qadın və kişi tualetinin eyni olması, şəraitsizlik, toz-duman, açıq havada bişirilən qidaların qoxusu bu məkanı acınacaqlı vəziyyətə salıb. Bir tərəfdə "isti qarğıdalı var" deyib bağıranlar, digər tərəfdə mənşəyi məlum olmayan ətdən "lülə kabab var, ay xanım" qışqıranlar və ətrafı bürümüş toz-duman…
"Pir dayanacağı" adlanan yerdə cəmi bir tualet var. Üzərində həm "Q", həm də "K" yazılıb. Özü də 20 qəpiyə. Ayaqyoluya nəzarət edən xanım deyir ki, "heç kim vəziyyətdən narazı deyil, sizə nə düşüb?" Bəlkə də haqlıdır…
Ayaqyoludan cəmi 10 metr aralıda manqal qoyub kabab bişirən, vedrədə, qazanda qarğıdalı bişirib satan satıcılar sıraya düzülüb. Nə yalan deyim, alıcıları da var.
Qarğıdalı satanlardan biri deyir ki, "bu dayanacaq Bakıdan şimala və şimal bölgəsindən Bakıya gələnlər üçün rahatlıq dayanacağıdır". Sonra davam edir: "Biz, sadəcə öz məhsulumuzu təklif edirik. Kimsə kimisə nəsə almağa məcbur etmir ki? Narazı olan almasın. Buranın da öz alıcıları var".
Yolun qarşı tərəfində iri həcmli yük maşınlarının qaldırdığı toz-duman buradakı qidaların üzərinə çöksə də, bu problem kimsəni düşündürmür. Burada özünə "lülə kabab" sifariş edən "Kamaz" sürücüsü Kazım Məmmədovun dediyinə görə, uzun illərdir bu yolu gedib-gəlir və hər dəfə də burada ayaq saxlayıb yemək alır.
"Vallah, ay qızım, yaxşı da yesək, öləcəyik, pis də yesək. Mən artıq öyrənmişəm buranın yeməklərinə. Yoxa lənət!", — sürücü razılığını ifadə edir.
Sağollaşıb uzaqlaşıram. Bir qədər kənardan müşahidə edirəm. Hamı ayaq saxlayır. Çox az adam tapılar ki, burada dayanmasın.
Əslində, bu cür məkanlara ehtiyac var: yol yorğunluğunu çıxmaq, qida və su təminatı, təbii ehtiyacların ödənilməsi və sair üçün. Amma daha təkmil, səliqəli, sanitar normalara uyğun, insanları mədəsini bulandırmayacaq şəkildə olması lazımdır. Və bir də insanların ümid yeri hesab etdikləri pirlərin, ziyarətgahların, müqəddəs məkanların ərazisini bu günə salmağa günah deyək, yaxud insanların inanclarına hörmətsizlik, bilmirik…
