Hikmət Orhun, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 9 iyun — Sputnik. Son günlərdə azərbaycanlı fermer və sahibkarların kənd təsərrüfatı mallarının Rusiya Federasiyası tərəfindən müxtəlif səbəbdən ölkəyə geri qaytarılması halları insanların narahatlığına səbəb olub. Sonuncu dəfə göndərilən və ölkəyə buraxılmayan məhsulun bir hissəsi tamamilə zay olub.
Qonşu ölkənin müvafiq orqanları hərəkətlərinə haqq qazandırmaq üçün azərbaycanlı fermerlərə malların sənədlərində mənşə ölkəsinin düzgün qeyd olunmadığını bildirib. Bu barədə Dövlət Gömrük Komitəsi (DGK) məlumat yayıb.
Rusiyanın geri qaytardığı pomidorlar Şəmkir istixanalarında yetişdirilmiş yerli məhsullardır, qablaşdırma da Azərbaycanda aparılıb. Problemlə bağlı DGK əməkdaşları Dağıstanın gömrük orqanları ilə danışıqları davam etdirir. Xaçmaz gömrük idarəsindən verilən məlumata görə, Azərbaycandan gedən məhsulların hamısının mənşə və fitosanitar sertifikatları və digər sənədləri tam qaydasındadır.
Məsələyə yerli sahibkarların fikrini öyrənmək üçün bölgədəki əsas təsərrüfat mərkəzlərindən biri sayılan və Rusiya bazarlarını tərəvəz məhsulları ilə təmin edən Şəmkir rayonuna üz tutduq. Əsas təsərrüfat sahəsi istixana olan rayon insanlarının qapısında becərdiyi istixanadan əldə etdiyi məhsullar belə, ortalıqda qalıb. Hektarlarla sahədən alınan məhsulun və onu əkib becərən insanların taleyi sual altındadır.
Pomidor təsərrüfatı sahələrindən tək Şəmkir deyil, fəhləlik edərək ətraf rayonların sakinləri də yararlanırlar. Buna görə də, yaranmış vəziyyət sahibkarlardan daha çox onları narahat edir. Belə ki, işsizliyin baş aldığı vaxtda illərdir, dərim, qablaşdırma və digər işlərdə əmək qoyub, ailəsinə çörəkpulu aparır, dolanışıq çıxarırlar. Lakin, belə davam edərsə, işlərindən olacaqlarından ehtiyatlanırlar.
Qablaşdırma işi ilə məşğul olan Mehman Alıyev deyir ki, qapısında əkdiyi məhsuldan cəmi bir dərim sata bilib, ikincisi məlum problemdən dolayı yerdə qalıb: "Evimdəki becərdiyim yenicə yetişib. Birinci dəfə iyirmi yeşik satdım, ikinci dərim əlli yenşik olar, amma yerdəcə qalıb. Əsrin əvvəlində ümidimiz Gürcüstana idi, oradan elədilər. Rusiya bazarlarını da üzümüzə qapatsalar, biz kasıblar acından öləcəyik".
Mehman dayının iş yoldaşı Namiq də eyni fikirdədir. Onları bölgədəki işsizliyin cəngindən alan istixana məhsullarının geri qaytarılmasının fəhlələrin güzəranına güclü təsir edəcəyini deyir: "Sahibkar görəndə ki, işçinin haqqını verə bilmir, sayını minimuma salacaq. Belədə yüzlərlə adam işsiz qalacaq".
"Bəlkə mən də… Mənə nə var, sabah gedib, daş qaldıracam. Fəhlələr arasında elələri var ki, səhhəti üzündən ağır iş görə bilmir, ancaq oturaq vəziyyətdə pomidorun yaxşısını, pisini ayırd eləyir. Adamlar zatən sezon bitəndə çətinlik çəkirlər, bu iş də əldən çıxsa, ac qalacaqlar", — əlavə edir.
Fəhlələrin hamısının dərdi eynidir: əziyyətli, bəzən yuxusuz, bəzən ağrılı, bəzən dözülməz olsa da, onlara dolanışıq qazandıran öz sevimli peşələrini itirmək qorxusu. Sahibkarlar isə məsələ ilə bağlı hər hansı bir münasibət bildirmək istəmədiklərindən onların dərdini anlamaq mümkün deyil.
Ümumi mənzərə isə belədir ki, Rusiya inad eləsə, hamı — fəhlə fəhlə kimi, sahibkar sahibkar kimi əziyyət çəkəcək. Sözsüz ki, fəhlələrin çoxu vəziyyətdən çıxmaq üçün harda olsa, iş tapacaq, elə bəlkə də Rusiyanın özündə… Ancaq ölkə təsərrüfatının əsas sahələrindən biri olan istixanaların sahibləri bəlkə də xərci borcunu ödəmədiyindən biznesini sonlandırıb (əlbəttə, istəmərik elə olsun), özgə işlə məşğul olacaq.
