https://sputnik.az/20250110/suriyanin-yeniden-bolunmesi-basladi-rusiya-devet-almadi-469906467.html
Suriyanın yenidən bölünməsi başladı, Rusiya dəvət almadı
Suriyanın yenidən bölünməsi başladı, Rusiya dəvət almadı
Sputnik Azərbaycan
Suriyada müharibə başa çatdıqdan sonra, iqtisadi maraqlar uğrunda çarpışmanın yeni mərhələsi başlayıb. 10.01.2025, Sputnik Azərbaycan
2025-01-10T11:33+0400
2025-01-10T11:33+0400
2025-01-10T11:33+0400
suriya
təhlil
rusiya
menbiç
kobani
dəməşq
annalena berbok
heyət təhrir əl-şam
bəşər əsəd
suriya prezidenti bəşər əsəd
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e9/01/09/469906168_0:103:3276:1946_1920x0_80_0_0_159fbf1786619c56994da5795fd76c06.jpg
Görünür, əsas geosiyasi güc mərkəzləri yeni reallığı və onunla birlikdə Suriyanın yeni hakimiyyətini qəbul ediblər. Elektrik Enerjisinin ötürülməsi və paylanması Baş İdarəsinin rəhbəri Xalid Əbu Dey dövlət xəbər agentliyi SANA-ya bildirib ki, iki üzən elektrik stansiyası tezliklə ölkəyə gələcək. Platforma istilik elektrik stansiyalarını Türkiyə və Qətər təqdim edəcək. Onlar birlikdə 800 meqavat elektrik enerjisi istehsal edəcəklər. Nəticədə ölkədəki elektrik istehsalını 2 dəfə artırmaq mümkün olacaq ki, bu da enerji qıtlığını nəzərə çarpacaq dərəcədə azaltmağa imkan verəcək. Hazırki qıtlıq şəraitində ölkənin əksər bölgələrində gün ərzində cəmi 3 ərzində elektrik enerjisi verilir Bu hadisə enerjinin geosiyasi intriqalarla sıx bağlı olduğuna dair bir sıra düşüncələrə səbəb olur. İlk növbədə Dəməşqə yeni energetika imkanları təqdim edən ölkələr cütlüyü diqqət çəkir. Qətər bu sahədə o qədər tanınmasa da, Türkiyə azı on ildir ki, məhz bu sahəni - orta tutumlu üzən elektrik stansiyalarının yaradılmasını yüksək sürətlə inkişaf etdirir. Əsas diqqət təbii qazla işləyən qurğulara yönəlib. Rusiyada türk maşınqayıranlarının uğurları yalnız sahə mütəxəssislərin dar bir dairəsinə məlumdur. Lakin Aralıq dənizi regionunda türk üzən turbinləri bir sıra ölkələrdə uzun müddətdir ki uğurla fəaliyyət göstərir. Onlar tam ölçülü istilik elektrik stansiyasının və nüvə elektrik stansiyasının tikintisi iqtisadi cəhətdən əlverişli olmayan ada anklavlarını enerji ilə təmin edir. Xalid Əbu Dey yedək gəmilərinin üzən istilik elektrik stansiyalarını Suriya sahillərinə dəqiq nə vaxt sürükləyəcəyini demir. Lakin hipotetik olaraq bunun altı ay ərzində baş verəcəyini fərz etsək belə, dərhal bir sıra suallar yaranır. Belə istilik elektrik stansiyaları nadir mal olduğundan onları adi benzin generatoru kimi anbardan götürüb barjaya yükləmək mümkün deyil. Belə bir istilik elektrik stansiyasının orta istehsal dövrü təxminən iki il çəkir. Müvafiq olaraq, sözügedən elektrik stansiyaları ya digər layihələrdən və müqavilələrdən çıxarılıb, ya da hazırlıq üçün məqsədlər və müddətlər aydın şəkildə başa düşülərək əvvəlcədən təyin edilib. Sadə dillə desək, Ankara iqtisadi və enerji sanksiyaların sərt məngənəsində sıxışdırılmış Əsəd rejiminin süqutuna əvvəlcədən hazırlaşmış və ya çox ümid etmiş ola bilərdi. Bununla belə, rəsmi Ankara Suriyanın şimal-qərbi də daxil olmaqla kürd probleminin həlli ilə bağlı istəklərini heç vaxt gizlətməyib və Rəcəb Ərdoğan bu yaxınlarda birbaşa ümid etdiyini bildirib ki, yaxın gələcəkdə Suriya əyalətləri ilə münasibətlər Türkiyənin daxili bölgələri kimi isti olacaq. Bu sözləri istənilən şəkildə yozmaq olar. Məsələnin ikinci əsas məqamı Suriyadakı yeni hökumətlə bağlıdır. Dəməşq və demək olar ki, bütün böyük şəhərlər hazırda Heyət Təhrir əl-Şamın (HTŞ) nümayəndələrinin nəzarətindədir. Məhz enerji yoxsulluğu Əsəd hökumətindən narazılığın və xarici təhlükə yarandıqda təhlükəsizlik qüvvələrinin və ordunun çox zəif reaksiyasının əsas səbəblərindən birinə çevrilmişdi. Əslində Türkiyə hazırda HTŞ-ni bir dövlət gücü kimi möhkəmləndirmək və xalq arasında populyarlığını artırmaq üçün çalışır. Təbii ki, eyni zamanda öz strateji vəzifələrini həll etməklə. Qərəzli görünməmək üçün qeyd edək ki, Vaşinqton, Brüssel və Nyu York BMT-nin baş qərargahı olaraq Suriyaya kritik infrastruktur obyektlərinin çatdırılmasına məhəl qoymayıblar, baxmayaraq ki, bu ölkəyə qarşı sanksiyalar hələ də tam qüvvədədir - və ora tikinti, enerji obyektlərinin təmiri və ya modernləşdirilməsi üçün hər hansı komponentləri gətirmək qadağandır. Təbii ki, sanksiyalar hakim Əsəd klanına qarşı tətbiq edilmişdi, lakin formal baxımdan məhdudiyyətlər götürülməyib. Bu da Bəşər Əsədin devrilməsində kollektiv Qərbin rolu və Dəməşqdə yeni komandanın legitimləşməsi ilə bağlı müəyyən fikirlər doğurur. Hazırda energetika sarıdan Suriya dağıdılmış elektrik stansiyaları, transformator yarımstansiyaları və fasilələrlə ötürmə xətləri adaları olan enerji səhrasını xatırladır. Nəzərə alsaq ki, Türkiyə və Livandan qaçqınların əks axını başlayıb, Suriyanın enerji bazarının dərinliyi və tutumu (hazırda öz məhsuldarlığı baxımından sıfıra yaxındır) yalnız artır və buna görə də xarici oyunçular üçün çox maraqlıdır. Məsələn, İordaniya yerli şəhər və qəsəbələri öz elektrik şəbəkəsinə birləşdirərək Suriyanın bütün cənubunu elektrik enerjisi ilə təmin etməyə hazırdır. Bu barədə krallığın baş nazirinin müavini və xarici işlər naziri Ayman əs-Səfadi rəsmi açıqlama verib. Rusiyanı Suriyanın yeni ekspansiyası prosesində gecikməkdə günahlandırmaq olmaz. Birincisi, ona görə ki, Moskva əvvəllər bir neçə dəfə Qərbin sanksiyalarına məhəl qoymadan Suriyanın elektrik şəbəkələri və stansiyalarının bərpası üçün layihələr hazırlayıb. Səudiyyə Ərəbistanının oxşar planları var idi, lakin hər iki halda hər şey kritik enerji resursları - neft və qaz çatışmazlığı ilə üzləşdi. Siz müasir elektrik stansiyası tikə bilərsiniz, lakin məntiqi cəhətdən ağlabatan məsafədə yanacaq mənbələri yoxdursa, bunun nə mənası var? İkincisi, regiondakı yeni siyasi vəziyyətdə Rusiya açıq-aşkar geridə qalmış vəziyyətdə idi. Türkiyə yeni hökumətin çoxdankı müttəfiqidir. Rusiya isə son zamanlaradək onlarla döyüşürdü. Buna görə də Suriyadakı əsas hərbi bazalarımızın qorunub saxlanması (qoşunların yalnız mövcudluğu fiziki mənasını itirən Mənbic və Kobanidəki şimal bazalarından çıxarılıb) və Rusiya səfirliyinin yeni hökumətin əsgərləri tərəfindən ciddi şəkildə mühafizə olunması faktı diplomatik möcüzə adlandırıla bilər. Suriyanın yeni liderinin Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena Berbok da daxil olmaqla, son bir ay ərzində görüşdüyü siyasi liderlərin siyahısına əsasən, Qərbdə Dəməşqə qarşı sanksiyaları ləğv etmək üçün hazırlıqlar gedir. Bu, ən böyük şirkət və korporasiyaların, o cümlədən enerji nəhənglərinin Suriyaya daxil olması üçün qanuni kanal açacaq, çünki burada neft və qaz hasilatının bərpası, elektrik şəbəkələrinin çəkilməsi və istismarının qurulması üçün iş cəbhəsi çox böyükdür. Baryer qalxanda isə Rusiya artıq vaxt itirməməlidir.
dəməşq
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sergey Savçuk
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/42329/30/423293016_0:60:911:971_100x100_80_0_0_98904c3c6ddd8d0f580ea75867d22f25.jpg
Sergey Savçuk
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/42329/30/423293016_0:60:911:971_100x100_80_0_0_98904c3c6ddd8d0f580ea75867d22f25.jpg
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sergey Savçuk
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/42329/30/423293016_0:60:911:971_100x100_80_0_0_98904c3c6ddd8d0f580ea75867d22f25.jpg
suriya, rusiya, menbiç, kobani, dəməşq, annalena berbok, heyət təhrir əl-şam, bəşər əsəd, suriya prezidenti bəşər əsəd
suriya, rusiya, menbiç, kobani, dəməşq, annalena berbok, heyət təhrir əl-şam, bəşər əsəd, suriya prezidenti bəşər əsəd
Suriyanın yenidən bölünməsi başladı, Rusiya dəvət almadı
Suriyada müharibə başa çatdıqdan sonra, iqtisadi maraqlar uğrunda çarpışmanın yeni mərhələsi başlayıb.
Görünür, əsas geosiyasi güc mərkəzləri yeni reallığı və onunla birlikdə Suriyanın yeni hakimiyyətini qəbul ediblər. Elektrik Enerjisinin ötürülməsi və paylanması Baş İdarəsinin rəhbəri Xalid Əbu Dey dövlət xəbər agentliyi SANA-ya bildirib ki, iki üzən elektrik stansiyası tezliklə ölkəyə gələcək. Platforma istilik elektrik stansiyalarını Türkiyə və Qətər təqdim edəcək. Onlar birlikdə 800 meqavat elektrik enerjisi istehsal edəcəklər. Nəticədə ölkədəki elektrik istehsalını 2 dəfə artırmaq mümkün olacaq ki, bu da enerji qıtlığını nəzərə çarpacaq dərəcədə azaltmağa imkan verəcək. Hazırki qıtlıq şəraitində ölkənin əksər bölgələrində gün ərzində cəmi 3 ərzində elektrik enerjisi verilir
Bu hadisə enerjinin geosiyasi intriqalarla sıx bağlı olduğuna dair bir sıra düşüncələrə səbəb olur.
İlk növbədə Dəməşqə yeni energetika imkanları təqdim edən ölkələr cütlüyü diqqət çəkir. Qətər bu sahədə o qədər tanınmasa da, Türkiyə azı on ildir ki, məhz bu sahəni - orta tutumlu üzən elektrik stansiyalarının yaradılmasını yüksək sürətlə inkişaf etdirir. Əsas diqqət təbii qazla işləyən qurğulara yönəlib. Rusiyada türk maşınqayıranlarının uğurları yalnız sahə mütəxəssislərin dar bir dairəsinə məlumdur. Lakin Aralıq dənizi regionunda türk üzən turbinləri bir sıra ölkələrdə uzun müddətdir ki uğurla fəaliyyət göstərir. Onlar tam ölçülü istilik elektrik stansiyasının və nüvə elektrik stansiyasının tikintisi iqtisadi cəhətdən əlverişli olmayan ada anklavlarını enerji ilə təmin edir.
Xalid Əbu Dey yedək gəmilərinin üzən istilik elektrik stansiyalarını Suriya sahillərinə dəqiq nə vaxt sürükləyəcəyini demir. Lakin hipotetik olaraq bunun altı ay ərzində baş verəcəyini fərz etsək belə, dərhal bir sıra suallar yaranır.
Belə istilik elektrik stansiyaları nadir mal olduğundan onları adi benzin generatoru kimi anbardan götürüb barjaya yükləmək mümkün deyil. Belə bir istilik elektrik stansiyasının orta istehsal dövrü təxminən iki il çəkir. Müvafiq olaraq, sözügedən elektrik stansiyaları ya digər layihələrdən və müqavilələrdən çıxarılıb, ya da hazırlıq üçün məqsədlər və müddətlər aydın şəkildə başa düşülərək əvvəlcədən təyin edilib. Sadə dillə desək, Ankara iqtisadi və enerji sanksiyaların sərt məngənəsində sıxışdırılmış Əsəd rejiminin süqutuna əvvəlcədən hazırlaşmış və ya çox ümid etmiş ola bilərdi.
Bununla belə, rəsmi Ankara Suriyanın şimal-qərbi də daxil olmaqla kürd probleminin həlli ilə bağlı istəklərini heç vaxt gizlətməyib və Rəcəb Ərdoğan bu yaxınlarda birbaşa ümid etdiyini bildirib ki, yaxın gələcəkdə Suriya əyalətləri ilə münasibətlər Türkiyənin daxili bölgələri kimi isti olacaq. Bu sözləri istənilən şəkildə yozmaq olar.
Məsələnin ikinci əsas məqamı Suriyadakı yeni hökumətlə bağlıdır. Dəməşq və demək olar ki, bütün böyük şəhərlər hazırda Heyət Təhrir əl-Şamın (HTŞ) nümayəndələrinin nəzarətindədir. Məhz enerji yoxsulluğu Əsəd hökumətindən narazılığın və xarici təhlükə yarandıqda təhlükəsizlik qüvvələrinin və ordunun çox zəif reaksiyasının əsas səbəblərindən birinə çevrilmişdi. Əslində Türkiyə hazırda HTŞ-ni bir dövlət gücü kimi möhkəmləndirmək və xalq arasında populyarlığını artırmaq üçün çalışır. Təbii ki, eyni zamanda öz strateji vəzifələrini həll etməklə.
Qərəzli görünməmək üçün qeyd edək ki, Vaşinqton, Brüssel və Nyu York BMT-nin baş qərargahı olaraq Suriyaya kritik infrastruktur obyektlərinin çatdırılmasına məhəl qoymayıblar, baxmayaraq ki, bu ölkəyə qarşı sanksiyalar hələ də tam qüvvədədir - və ora tikinti, enerji obyektlərinin təmiri və ya modernləşdirilməsi üçün hər hansı komponentləri gətirmək qadağandır. Təbii ki, sanksiyalar hakim Əsəd klanına qarşı tətbiq edilmişdi, lakin formal baxımdan məhdudiyyətlər götürülməyib. Bu da Bəşər Əsədin devrilməsində kollektiv Qərbin rolu və Dəməşqdə yeni komandanın legitimləşməsi ilə bağlı müəyyən fikirlər doğurur.
Hazırda energetika sarıdan Suriya dağıdılmış elektrik stansiyaları, transformator yarımstansiyaları və fasilələrlə ötürmə xətləri adaları olan enerji səhrasını xatırladır. Nəzərə alsaq ki, Türkiyə və Livandan qaçqınların əks axını başlayıb, Suriyanın enerji bazarının dərinliyi və tutumu (hazırda öz məhsuldarlığı baxımından sıfıra yaxındır) yalnız artır və buna görə də xarici oyunçular üçün çox maraqlıdır. Məsələn, İordaniya yerli şəhər və qəsəbələri öz elektrik şəbəkəsinə birləşdirərək Suriyanın bütün cənubunu elektrik enerjisi ilə təmin etməyə hazırdır. Bu barədə krallığın baş nazirinin müavini və xarici işlər naziri Ayman əs-Səfadi rəsmi açıqlama verib.
Rusiyanı Suriyanın yeni ekspansiyası prosesində gecikməkdə günahlandırmaq olmaz.
Birincisi, ona görə ki, Moskva əvvəllər bir neçə dəfə Qərbin sanksiyalarına məhəl qoymadan Suriyanın elektrik şəbəkələri və stansiyalarının bərpası üçün layihələr hazırlayıb. Səudiyyə Ərəbistanının oxşar planları var idi, lakin hər iki halda hər şey kritik enerji resursları - neft və qaz çatışmazlığı ilə üzləşdi. Siz müasir elektrik stansiyası tikə bilərsiniz, lakin məntiqi cəhətdən ağlabatan məsafədə yanacaq mənbələri yoxdursa, bunun nə mənası var?
İkincisi, regiondakı yeni siyasi vəziyyətdə Rusiya açıq-aşkar geridə qalmış vəziyyətdə idi. Türkiyə yeni hökumətin çoxdankı müttəfiqidir. Rusiya isə son zamanlaradək onlarla döyüşürdü. Buna görə də Suriyadakı əsas hərbi bazalarımızın qorunub saxlanması (qoşunların yalnız mövcudluğu fiziki mənasını itirən Mənbic və Kobanidəki şimal bazalarından çıxarılıb) və Rusiya səfirliyinin yeni hökumətin əsgərləri tərəfindən ciddi şəkildə mühafizə olunması faktı diplomatik möcüzə adlandırıla bilər.
Suriyanın yeni liderinin Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena Berbok da daxil olmaqla, son bir ay ərzində görüşdüyü siyasi liderlərin siyahısına əsasən, Qərbdə Dəməşqə qarşı sanksiyaları ləğv etmək üçün hazırlıqlar gedir. Bu, ən böyük şirkət və korporasiyaların, o cümlədən enerji nəhənglərinin Suriyaya daxil olması üçün qanuni kanal açacaq, çünki burada neft və qaz hasilatının bərpası, elektrik şəbəkələrinin çəkilməsi və istismarının qurulması üçün iş cəbhəsi çox böyükdür. Baryer qalxanda isə Rusiya artıq vaxt itirməməlidir.
