https://sputnik.az/20241231/nflyasiyanin-qarsisi-alinib-udm-artib-azerbaycan-iqtisadiyyati-ucun-ilin-yekunlari-469712877.html
İnflyasiyanın qarşısı alınıb, ÜDM artıb: Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün ilin yekunları
İnflyasiyanın qarşısı alınıb, ÜDM artıb: Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün ilin yekunları
Sputnik Azərbaycan
Azərbaycan dünya bazarına neft və qaz tədarükünün artması ilə yanaşı, 2024-cü ildə də alternativ elektrik enerjisi istehsalı mənbələrinin inkişafı üzrə... 31.12.2024, Sputnik Azərbaycan
2024-12-31T12:41+0400
2024-12-31T12:41+0400
2024-12-31T12:41+0400
üdm
iqtisadiyyat
inflyasiya
inflyasiya
mərkəzi bank
mərkəzi bank
mərkəzi bank
mərkəzi bank
enerji
enerji
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e8/0c/0b/469335602_41:0:3682:2048_1920x0_80_0_0_11b40b37410f96875381421757957889.jpg
BAKI, 31 dekabr — Sputnik. Azərbaycan üçün 2024-cü il iqtisadi baxımdan kifayət qədər uğurlu il olub - ölkənin Mərkəzi Bankı inflyasiyanı hədəf səviyyəsində saxlaya bilib, ölkədə ümumi daxili məhsul (ÜDM) artıb, hökumətin müəyyən etdiyi strategiya çərçivəsində "yaşıl" iqtisadiyyata mərhələli keçid tədbirləri davam etdirilib. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanda orta illik inflyasiya 2%, o cümlədən ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 1%, qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 1,5%, əhaliyə ödənişli xidmətlər üzrə 3,8% təşkil edib. Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının (AMB) məlumatına görə, ölkədə faktiki və proqnozlaşdırılan inflyasiya hədəf səviyyədədir (4+2%). Azərbaycanın xarici borcu azalıb Bu il oktyabrın 1-nə Azərbaycanın xarici borcu təxminən 19% azalaraq 9,8 milyard manat təşkil edib. Eyni zamanda, daxili dövlət borcu təxminən üç dəfə artaraq 17 milyard manatdan çox olub. Ümumilikdə, bu il oktyabrın 1-nə Azərbaycanın dövlət borcu 26,2 milyard manatdan çox olub və ya ÜDM-in 21,6 faizini təşkil edib. İnvestisiyalara gəlincə, 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanda əsas kapitala qoyulan investisiyalar 15,9 milyard manat təşkil edib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3,8% azdır. Bununla yanaşı, neft-qaz sektoruna kapital qoyuluşu 9%, qeyri-neft-qaz sektoruna isə 1,1% azalıb. Kapital qoyuluşlarının ümumi həcminin 82%-dən çoxu və ya 13,6 milyard manatı daxili investisiyaların, qalan hissəsi isə xarici investisiyaların payına düşüb. Sənaye istehsalı və iqtisadi artım Bu sahədə fəaliyyət göstərən sənaye müəssisələri və fərdi sahibkarlar 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında 58,3 milyard manatlıq sənaye məhsulları istehsal ediblər ki, bu da 2023-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,1% çoxdur. Neft-qaz sektorunda məhsul istehsalı 0,6%, qeyri-neft sektorunda isə 7,2% artıb. Qeyd edilən dövrdə əczaçılıq məhsullarının istehsalı 2 dəfə, avtomobil, qoşqu və yarımqoşquların istehsalı 56,6 %, mebel istehsalı 40,5%, hazır metal məmulatlarının istehsalı 35,7% çoxalıb. Qeyd edək ki, bu ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycan əhalisinin nominal gəlirləri əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 6,3% artaraq 74,6 milyard manat və ya adambaşına düşən orta hesabla 7319 manat olub. Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsinə gəlincə, 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında bu, 8,9% azalaraq 43,109 milyard dollar təşkil edib. 566,17 milyon dollar ticarət balansının müsbət olmasına baxmayaraq, bu dəyər 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,8 dəfə az olub. Ənənəvi və "yaşıl" enerji inkişaf edir 2024-cü ildə Azərbaycan qazı yeni bazarlara daxil olub - ilk dəfə olaraq Serbiya, Macarıstan və Slovakiya Azərbaycandan kiçik həcmdə "mavi yanacaq" idxal edib. Bununla da Azərbaycan qazını alan Avropa ölkələrinin sayı 12-yə çatıb. Ümumilikdə, son bir ildə Azərbaycan qazının ixracı artıb. Yanvar-noyabr aylarında ölkə xarici bazarlara 22,9 milyard kubmetr "mavi yanacaq" tədarük edib ki, bu da ötən illə müqayisədə təxminən 5% çoxdur. Eyni zamanda, 51% və ya 11,7 milyard kubmetr qaz Avropadan daxil olub. Bu müddət ərzində Azərbaycanda qaz hasilatı 1,8 milyard kubmetr artaraq 45,8 milyard kubmetrə çatıb. Bundan əlavə, 2024-cü ildə ölkədə alternativ enerji istehsalı mənbələrinin inkişafı üzrə layihələrin icrası davam etdirilib. Belə ki, noyabr ayında məlum olub ki, Çinin "Universal International Holdings Limited" şirkəti 100 MVt gücündə Qobustan Günəş Elektrik Stansiyasının (GES) tikintisi üzrə hərracda qalib gəlib. 2027-ci ildə istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulan stansiyanın ildə təxminən 260 milyon Kvt/saat elektrik enerjisi istehsal edəcəyi gözlənilir ki, bu da ildə 57 milyon kubmetr təbii qaza qənaət etməyə və atmosferə karbon qazı emissiyalarını 124 min ton azaltmağa imkan verəcək. Bu il həm də Azərbaycan hökumətinin planlaşdırdığı kimi, yerin altından çıxarılan yanacağın sıfır istifadə olan ərazisi olacaq Qarabağ iqtisadi rayonunun fəal "yaşıllaşdırılması" davam etdirilib. Belə ki, Cəbrayıl rayonunda 240 MVt gücündə "Şəfəq" günəş elektrik stansiyasının tikintisinə başlanılıb. Elektrik stansiyasının 2025-ci ildə istifadəyə verilməsi gözlənilir və bu stansiyanın elektrik enerjisi də həmçinin Səngəçal neft-qaz terminalının işində istifadə olunacaq. Eyni zamanda, Azərbaycan "yaşıl" enerjinin Avropa bazarına ixracı məsələsində mühüm nəticələr əldə edib. Özbəkistan və Qazaxıstandan olan tərəfdaşlarla birlikdə Avropa İttifaqı (Aİ) ölkələrinə yaşıl enerjinin satışı üçün enerji sistemlərinin inteqrasiyası və Xəzər dənizinin dibi ilə yüksək gərginlikli kabelin çəkilməsi layihəsinin texniki-iqtisadi əsaslandırmasının həyata keçirilməsi prosesinə başlanılıb.
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
üdm, inflyasiya, inflyasiya, mərkəzi bank, mərkəzi bank, mərkəzi bank, mərkəzi bank, enerji, enerji, xarici borc, borc
üdm, inflyasiya, inflyasiya, mərkəzi bank, mərkəzi bank, mərkəzi bank, mərkəzi bank, enerji, enerji, xarici borc, borc
İnflyasiyanın qarşısı alınıb, ÜDM artıb: Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün ilin yekunları
Azərbaycan dünya bazarına neft və qaz tədarükünün artması ilə yanaşı, 2024-cü ildə də alternativ elektrik enerjisi istehsalı mənbələrinin inkişafı üzrə layihələrin icrasını davam etdirib.
BAKI, 31 dekabr — Sputnik. Azərbaycan üçün 2024-cü il iqtisadi baxımdan kifayət qədər uğurlu il olub - ölkənin Mərkəzi Bankı inflyasiyanı hədəf səviyyəsində saxlaya bilib, ölkədə ümumi daxili məhsul (ÜDM) artıb, hökumətin müəyyən etdiyi strategiya çərçivəsində "yaşıl" iqtisadiyyata mərhələli keçid tədbirləri davam etdirilib.
Belə ki, Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanda orta illik inflyasiya 2%, o cümlədən ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 1%, qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 1,5%, əhaliyə ödənişli xidmətlər üzrə 3,8% təşkil edib. Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının (AMB) məlumatına görə, ölkədə faktiki və proqnozlaşdırılan inflyasiya hədəf səviyyədədir (4+2%).
Azərbaycanın xarici borcu azalıb
Bu il oktyabrın 1-nə Azərbaycanın xarici borcu təxminən 19% azalaraq 9,8 milyard manat təşkil edib. Eyni zamanda, daxili dövlət borcu təxminən üç dəfə artaraq 17 milyard manatdan çox olub.
Ümumilikdə, bu il oktyabrın 1-nə Azərbaycanın dövlət borcu 26,2 milyard manatdan çox olub və ya ÜDM-in 21,6 faizini təşkil edib.
İnvestisiyalara gəlincə, 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanda əsas kapitala qoyulan investisiyalar 15,9 milyard manat təşkil edib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3,8% azdır. Bununla yanaşı, neft-qaz sektoruna kapital qoyuluşu 9%, qeyri-neft-qaz sektoruna isə 1,1% azalıb.
Kapital qoyuluşlarının ümumi həcminin 82%-dən çoxu və ya 13,6 milyard manatı daxili investisiyaların, qalan hissəsi isə xarici investisiyaların payına düşüb.
Sənaye istehsalı və iqtisadi artım
Bu sahədə fəaliyyət göstərən sənaye müəssisələri və fərdi sahibkarlar 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında 58,3 milyard manatlıq sənaye məhsulları istehsal ediblər ki, bu da 2023-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,1% çoxdur. Neft-qaz sektorunda məhsul istehsalı 0,6%, qeyri-neft sektorunda isə 7,2% artıb.
Qeyd edilən dövrdə əczaçılıq məhsullarının istehsalı 2 dəfə, avtomobil, qoşqu və yarımqoşquların istehsalı 56,6 %, mebel istehsalı 40,5%, hazır metal məmulatlarının istehsalı 35,7% çoxalıb.
Bundan əlavə, 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanda 113,2 milyard manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal edilib ki, bu da əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4,1% çoxdur. Bununla yanaşı, iqtisadiyyatın neft-qaz sektorunda əlavə dəyər 0,4%, qeyri-neft-qaz sektorunda isə 6,4% artıb. Göstərilən dövrdə adambaşına düşən ÜDM 11104,2 manat təşkil edib.
Qeyd edək ki, bu ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycan əhalisinin nominal gəlirləri əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 6,3% artaraq 74,6 milyard manat və ya adambaşına düşən orta hesabla 7319 manat olub.
Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsinə gəlincə, 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında bu, 8,9% azalaraq 43,109 milyard dollar təşkil edib. 566,17 milyon dollar ticarət balansının müsbət olmasına baxmayaraq, bu dəyər 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,8 dəfə az olub.
Ənənəvi və "yaşıl" enerji inkişaf edir
2024-cü ildə Azərbaycan qazı yeni bazarlara daxil olub - ilk dəfə olaraq Serbiya, Macarıstan və Slovakiya Azərbaycandan kiçik həcmdə "mavi yanacaq" idxal edib. Bununla da Azərbaycan qazını alan Avropa ölkələrinin sayı 12-yə çatıb.
Ümumilikdə, son bir ildə Azərbaycan qazının ixracı artıb. Yanvar-noyabr aylarında ölkə xarici bazarlara 22,9 milyard kubmetr "mavi yanacaq" tədarük edib ki, bu da ötən illə müqayisədə təxminən 5% çoxdur. Eyni zamanda, 51% və ya 11,7 milyard kubmetr qaz Avropadan daxil olub. Bu müddət ərzində Azərbaycanda qaz hasilatı 1,8 milyard kubmetr artaraq 45,8 milyard kubmetrə çatıb.
Bununla yanaşı, 11 ayda Azərbaycanda neft və kondensat hasilatı 26,5 milyon ton təşkil edib ki, bunun da 22,2 milyon tonu ixraca yönəldilib.
Bundan əlavə, 2024-cü ildə ölkədə alternativ enerji istehsalı mənbələrinin inkişafı üzrə layihələrin icrası davam etdirilib. Belə ki, noyabr ayında məlum olub ki, Çinin "Universal International Holdings Limited" şirkəti 100 MVt gücündə Qobustan Günəş Elektrik Stansiyasının (GES) tikintisi üzrə hərracda qalib gəlib.
2027-ci ildə istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulan stansiyanın ildə təxminən 260 milyon Kvt/saat elektrik enerjisi istehsal edəcəyi gözlənilir ki, bu da ildə 57 milyon kubmetr təbii qaza qənaət etməyə və atmosferə karbon qazı emissiyalarını 124 min ton azaltmağa imkan verəcək.
Bu il həm də Azərbaycan hökumətinin planlaşdırdığı kimi, yerin altından çıxarılan yanacağın sıfır istifadə olan ərazisi olacaq Qarabağ iqtisadi rayonunun fəal "yaşıllaşdırılması" davam etdirilib. Belə ki, Cəbrayıl rayonunda 240 MVt gücündə "Şəfəq" günəş elektrik stansiyasının tikintisinə başlanılıb.
Elektrik stansiyasının 2025-ci ildə istifadəyə verilməsi gözlənilir və bu stansiyanın elektrik enerjisi də həmçinin Səngəçal neft-qaz terminalının işində istifadə olunacaq.
Eyni zamanda, Azərbaycan "yaşıl" enerjinin Avropa bazarına ixracı məsələsində mühüm nəticələr əldə edib. Özbəkistan və Qazaxıstandan olan tərəfdaşlarla birlikdə Avropa İttifaqı (Aİ) ölkələrinə yaşıl enerjinin satışı üçün enerji sistemlərinin inteqrasiyası və Xəzər dənizinin dibi ilə yüksək gərginlikli kabelin çəkilməsi layihəsinin texniki-iqtisadi əsaslandırmasının həyata keçirilməsi prosesinə başlanılıb.
