https://sputnik.az/20240529/hemreylik-ve-emekdasliq-namine-a-haqqinda-muqavilenin-imzalanmasindan-10-il-otur-465009760.html
Həmrəylik və əməkdaşlıq naminə: Aİİ haqqında Müqavilənin imzalanmasından 10 il ötür
Həmrəylik və əməkdaşlıq naminə: Aİİ haqqında Müqavilənin imzalanmasından 10 il ötür
Sputnik Azərbaycan
Avrasiya İqtisadi İttifaqı Günü müttəfiq dövlətlər arasında həmrəyliyi gücləndirmək və əməkdaşlığı dərinləşdirmək məqsədi daşıyır. 29.05.2024, Sputnik Azərbaycan
2024-05-29T19:44+0400
2024-05-29T19:44+0400
2024-05-29T19:45+0400
imza
iqtisadiyyat
aii
avrasiya iqtisadi ittifaqı
müqavilə
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/42415/27/424152752_0:166:3053:1883_1920x0_80_0_0_0c3aaa5eb5a7c80a0e87d50ed347e061.jpg
BAKI, 29 may — Sputnik. Mayın 29-da Avrasiya İqtisadi İttifaqı Günü qeyd olunur. 2014-cü ilin bu günündə Rusiya, Belarus və Qazaxıstan prezidentləri 2015-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minən Avrasiya İqtisadi İttifaqı haqqında Müqaviləni imzalayıblar. Ermənistan (2 yanvar 2015-ci ildən), Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan (12 avqust 2015-ci ildən) və Rusiya Aİİ üzvü statusuna malikdirlər. 2022-ci ildə Avrasiya İqtisadi İttifaqı Günü ilə bağlı təşəbbüs Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarov tərəfindən irəli sürülüb. Avrasiya "beşliyi"nə daxil olan digər dörd ölkənin – Ermənistan, Belarus, Qazaxıstan və Rusiyanın başçıları bu fikri yekdilliklə dəstəkləyiblər. Avrasiya İqtisadi İttifaqı Günü müttəfiq dövlətlər arasında həmrəyliyi gücləndirmək və əməkdaşlığı dərinləşdirmək məqsədi daşıyır. Aİİ Belarus, Qazaxıstan və Rusiya Gömrük İttifaqı və Vahid İqtisadi Məkan bazasında beynəlxalq hüquq subyektivliyinə malik beynəlxalq regional iqtisadi inteqrasiya təşkilatı kimi yaradılıb. İttifaq çərçivəsində malların, xidmətlərin, kapitalın və işçi qüvvəsinin hərəkət azadlığı, habelə iqtisadiyyatın əsas sahələrində əlaqələndirilmiş, razılaşdırılmış və ya vahid siyasətin aparılması təmin edilir. Birliyin əsas məqsədləri bunlardır: – üzv dövlətlərin əhalisinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi maraqları naminə onların iqtisadiyyatlarının sabit inkişafı üçün şərait yaradılması; – Birlik daxilində əmtəə, xidmət, kapital və əmək resursları üçün vahid bazarın formalaşdırılması; – milli iqtisadiyyatların hərtərəfli modernləşdirilməsi, əməkdaşlığı və rəqabət qabiliyyətinin artırılması. Aİİ-nin ali orqanı iştirakçı ölkələrin dövlət və ya hökumət başçılarından ibarət Ali Avrasiya İqtisadi Şurasıdır. Aİİ Müqaviləsinin, İttifaq daxilində beynəlxalq müqavilələrin və Ali Şuranın qərarlarının həyata keçirilməsi və icrasına nəzarət üzv dövlətlərin hökumət başçılarından ibarət Hökumətlərarası Şura tərəfindən təmin edilir. Avrasiya İqtisadi Komissiyası (AİK) İttifaqın daimi fəaliyyət göstərən dövlətlərüstü tənzimləyici orqanıdır. 2025-ci ilə qədər Aİİ-nin ümumi maliyyə bazarının formalaşmasında əsas elementə çevriləcək (Qazaxıstanda yerləşməklə) maliyyə bazarını tənzimləyən dövlətlərüstü qurumun yaradılması planlaşdırılıb. 2024-cü il yanvarın 1-də Avrasiya İqtisadi İttifaqına sədrlik Ermənistana keçib. İttifaq, iştirakçı ölkələrin razılaşdırdığı şərtlərlə, öz məqsəd və prinsiplərini bölüşən istənilən dövlətin daxil olmasına açıqdır. Vahid gömrük tarifi Aİİ-də Vahid Gömrük tarifi tətbiq edilir, vahid gömrük tənzimlənməsi və inzibatçılığı həyata keçirilir, müqavilədə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, gömrük bəyannaməsi və dövlət nəzarəti (Nəqliyyat, sanitariya, baytarlıq-sanitariya, karantin fitosanitar) tətbiq edilmədən üzv dövlətlərin əraziləri arasında malların sərbəst hərəkəti baş verir. İttifaq daxilində vahid xarici ticarət siyasəti (üçüncü ölkələrlə müqavilələrin bağlanması yalnız Aİİ və onun üzv dövlətləri adından mümkündür), vahid texniki tənzimləmə həyata keçirilir, vahid sanitar, baytarlıq, sanitar və karantin fitosanitariya tədbirlər tətbiq edilir. Bundan əlavə, "beşlik" ölkələri koordinasiya olunmuş makroiqtisadi, sənaye, aqrar-sənaye və nəqliyyat siyasətlərini həyata keçirir və vahid rəqəmsal məkan yaratmaq üçün çalışırlar. 10 il ərzində Avrasiya İttifaqı dövlətlərinin ümumi ÜDM-i mövcud hesablamalara görə, 1,6 trilyon dollardan 2,5 trilyon dollara qədər artıb. Üçüncü ölkələrlə ticarət dövriyyəsi 60 faiz artaraq 579 milyard dollardan 923 milyard dollara, qarşılıqlı ticarətin həcmi isə, demək olar ki, iki dəfə - 45 milyard dollardan 89 milyard dollara yüksəlib. Hesablaşmaların 90 faizdən çoxu artıq milli valyutalarda həyata keçirilib. Yığılmış qarşılıqlı birbaşa investisiyalar portfeli 17,7 milyard dollara çatıb. Aİİ-nin güzəştli xarici ticarət tərəfdaşlarının dairəsi genişlənir. Çin Xalq Respublikası ilə ticarət sazişi həyata keçirilir. Ticarətin liberallaşdırılmasına dair sazişlər Vyetnam (2016), Sinqapur (2019), Serbiya (2019) və İran (2023) ilə də qüvvədədir. Hazırlıq mərhələsində Misir, İndoneziya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Hindistan kimi böyük iqtisadi potensiala malik ölkələrlə müqavilələr var. Monqolustanla müvəqqəti ticarət sazişinin bağlanması ilə bağlı danışıqlara başlamaq barədə qərar qəbul edilib.
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2024
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
imza, aii, avrasiya iqtisadi ittifaqı, müqavilə
imza, aii, avrasiya iqtisadi ittifaqı, müqavilə
Həmrəylik və əməkdaşlıq naminə: Aİİ haqqında Müqavilənin imzalanmasından 10 il ötür
19:44 29.05.2024 (Yenilənib: 19:45 29.05.2024) Avrasiya İqtisadi İttifaqı Günü müttəfiq dövlətlər arasında həmrəyliyi gücləndirmək və əməkdaşlığı dərinləşdirmək məqsədi daşıyır.
BAKI, 29 may — Sputnik. Mayın 29-da Avrasiya İqtisadi İttifaqı Günü qeyd olunur. 2014-cü ilin bu günündə Rusiya, Belarus və Qazaxıstan prezidentləri 2015-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minən Avrasiya İqtisadi İttifaqı haqqında Müqaviləni imzalayıblar.
Ermənistan (2 yanvar 2015-ci ildən), Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan (12 avqust 2015-ci ildən) və Rusiya Aİİ üzvü statusuna malikdirlər.
2022-ci ildə Avrasiya İqtisadi İttifaqı Günü ilə bağlı təşəbbüs Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarov tərəfindən irəli sürülüb. Avrasiya "beşliyi"nə daxil olan digər dörd ölkənin – Ermənistan, Belarus, Qazaxıstan və Rusiyanın başçıları bu fikri yekdilliklə dəstəkləyiblər.
Avrasiya İqtisadi İttifaqı Günü müttəfiq dövlətlər arasında həmrəyliyi gücləndirmək və əməkdaşlığı dərinləşdirmək məqsədi daşıyır.
Aİİ Belarus, Qazaxıstan və Rusiya Gömrük İttifaqı və Vahid İqtisadi Məkan bazasında beynəlxalq hüquq subyektivliyinə malik beynəlxalq regional iqtisadi inteqrasiya təşkilatı kimi yaradılıb. İttifaq çərçivəsində malların, xidmətlərin, kapitalın və işçi qüvvəsinin hərəkət azadlığı, habelə iqtisadiyyatın əsas sahələrində əlaqələndirilmiş, razılaşdırılmış və ya vahid siyasətin aparılması təmin edilir.
Birliyin əsas məqsədləri bunlardır:
– üzv dövlətlərin əhalisinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi maraqları naminə onların iqtisadiyyatlarının sabit inkişafı üçün şərait yaradılması;
– Birlik daxilində əmtəə, xidmət, kapital və əmək resursları üçün vahid bazarın formalaşdırılması;
– milli iqtisadiyyatların hərtərəfli modernləşdirilməsi, əməkdaşlığı və rəqabət qabiliyyətinin artırılması.
Aİİ-nin ali orqanı iştirakçı ölkələrin dövlət və ya hökumət başçılarından ibarət Ali Avrasiya İqtisadi Şurasıdır.
Aİİ Müqaviləsinin, İttifaq daxilində beynəlxalq müqavilələrin və Ali Şuranın qərarlarının həyata keçirilməsi və icrasına nəzarət üzv dövlətlərin hökumət başçılarından ibarət Hökumətlərarası Şura tərəfindən təmin edilir.
Avrasiya İqtisadi Komissiyası (AİK) İttifaqın daimi fəaliyyət göstərən dövlətlərüstü tənzimləyici orqanıdır.
2025-ci ilə qədər Aİİ-nin ümumi maliyyə bazarının formalaşmasında əsas elementə çevriləcək (Qazaxıstanda yerləşməklə) maliyyə bazarını tənzimləyən dövlətlərüstü qurumun yaradılması planlaşdırılıb.
2024-cü il yanvarın 1-də Avrasiya İqtisadi İttifaqına sədrlik Ermənistana keçib.
İttifaq, iştirakçı ölkələrin razılaşdırdığı şərtlərlə, öz məqsəd və prinsiplərini bölüşən istənilən dövlətin daxil olmasına açıqdır.
Aİİ-də Vahid Gömrük tarifi tətbiq edilir, vahid gömrük tənzimlənməsi və inzibatçılığı həyata keçirilir, müqavilədə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, gömrük bəyannaməsi və dövlət nəzarəti (Nəqliyyat, sanitariya, baytarlıq-sanitariya, karantin fitosanitar) tətbiq edilmədən üzv dövlətlərin əraziləri arasında malların sərbəst hərəkəti baş verir.
İttifaq daxilində vahid xarici ticarət siyasəti (üçüncü ölkələrlə müqavilələrin bağlanması yalnız Aİİ və onun üzv dövlətləri adından mümkündür), vahid texniki tənzimləmə həyata keçirilir, vahid sanitar, baytarlıq, sanitar və karantin fitosanitariya tədbirlər tətbiq edilir. Bundan əlavə, "beşlik" ölkələri koordinasiya olunmuş makroiqtisadi, sənaye, aqrar-sənaye və nəqliyyat siyasətlərini həyata keçirir və vahid rəqəmsal məkan yaratmaq üçün çalışırlar.
10 il ərzində Avrasiya İttifaqı dövlətlərinin ümumi ÜDM-i mövcud hesablamalara görə, 1,6 trilyon dollardan 2,5 trilyon dollara qədər artıb. Üçüncü ölkələrlə ticarət dövriyyəsi 60 faiz artaraq 579 milyard dollardan 923 milyard dollara, qarşılıqlı ticarətin həcmi isə, demək olar ki, iki dəfə - 45 milyard dollardan 89 milyard dollara yüksəlib. Hesablaşmaların 90 faizdən çoxu artıq milli valyutalarda həyata keçirilib. Yığılmış qarşılıqlı birbaşa investisiyalar portfeli 17,7 milyard dollara çatıb.
Aİİ-nin güzəştli xarici ticarət tərəfdaşlarının dairəsi genişlənir. Çin Xalq Respublikası ilə ticarət sazişi həyata keçirilir.
Ticarətin liberallaşdırılmasına dair sazişlər Vyetnam (2016), Sinqapur (2019), Serbiya (2019) və İran (2023) ilə də qüvvədədir.
Hazırlıq mərhələsində Misir, İndoneziya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Hindistan kimi böyük iqtisadi potensiala malik ölkələrlə müqavilələr var. Monqolustanla müvəqqəti ticarət sazişinin bağlanması ilə bağlı danışıqlara başlamaq barədə qərar qəbul edilib.
