https://sputnik.az/20240502/yalan-nezeriyye-azerbaycanin-rusiya-federasiyasindan-qaz-idxalina-ehtiyaci-varmi-464320346.html

Yalan nəzəriyyə: Azərbaycanın Rusiya Federasiyasından qaz idxalına ehtiyacı varmı?

Yalan nəzəriyyə: Azərbaycanın Rusiya Federasiyasından qaz idxalına ehtiyacı varmı?

Sputnik Azərbaycan

"Fitch Solutions" agentliyi Avropanı inandırmağa çalışıb ki, Azərbaycanın 2027-ci ilə qədər Avropa İttifaqında istehlakçılar qarşısında öhdəliklərini yerinə... 02.05.2024, Sputnik Azərbaycan

2024-05-02T09:01+0400

2024-05-02T09:01+0400

2024-05-02T09:01+0400

qaz

neft-qaz

avropa

prezident ilham əliyev

ilham şaban

rusiya

ixrac

idxal

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e7/0b/18/460841027_0:0:2121:1194_1920x0_80_0_0_d501f29f26f5d0f462810b2542858ec1.jpg

BAKI, 2 may — Sputnik. "Fitch Solutions" beynəlxalq reytinq agentliyi Azərbaycanın daxili tələbatı ödəmək üçün Rusiyadan təbii qaz idxalını artıracağı proqnozunu açıqlayıb. "2023-cü ildə Azərbaycan və Avropa İttifaqı arasında tərəfdaşlıq sazişi imzalanıb. Bu sazişə əsasən, ittifaq 2027-ci ilə qədər Azərbaycandan qaz alışını iki dəfə artıracaq. Maraqlıdır ki, Azərbaycan bu tələbatı təmin etməkdən ötrü daxili ehtiyacları ödəmək üçün Rusiyadan enerji idxalını artırmalı olacaq" - "Fitch Solutions"un proqnozunda belə deyilir. Azərbaycan Rusiyadan nə qədər qaz idxal edib? Qeyd edək ki, Rusiya qazının Azərbaycana tədarükü ilə bağlı müqavilə 2022-ci ilin noyabrında bağlanıb. Müqaviləyə əsasən, 2022-ci ilin noyabrından 2023-cü ilin martınadək Rusiya qazının 1 milyard kubmetrə qədər həcmdə tədarükü planlaşdırılırdı. Azərbaycan və Rusiya 2021-ci ildə təbii qazın mövsümi mübadiləsi sahəsində əməkdaşlığa dair razılığa gəliblər: 2023-cü ilə qədər qüvvədə olan müqavilə yay mövsümündə Azərbaycandan Rusiyaya qaz tədarükünü, eləcə də qış mövsümündə eyni həcmdə qazın Rusiyadan Azərbaycana nəqlini nəzərdə tuturdu. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin hesabatına əsasən, 2023-cü ildə Rusiyadan Azərbaycana 143,225 milyon dollar dəyərində 800,6 milyon kubmetr qaz tədarük edilib. Eyni zamanda, qaz mübadiləsi haqqında razılaşma çərçivəsində Azərbaycan Rusiya Federasiyasına $55,5 milyon məbləğində 326,5 milyon kubmetr "mavi yanacaq" ixrac edib. Bununla yanaşı, 2022-ci ildə Rusiya Azərbaycana 17,2 milyon dollar dəyərində 93,265 milyon kubmetr qaz ixrac edib, Rusiya Federasiyasına isə Azərbaycan qazının tədarükü olmayıb. Bundan əlavə, Dövlət Statistika Komitəsinin 2024-cü ilin yanvar-fevral ayları üçün hesabatına əsasən, ölkələr arasında qaz ticarəti olmayıb. Azərbaycana Rusiya qazı niyə lazımdır? Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban bildirib ki, "Fitch Solutions" reytinq agentliyi Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) prezidenti Rövşən Nəcəflə "Qazprom" ASC-nin İdarə Heyətinin sədri Aleksey Millerin bu yaxınlarda keçirdiyi görüşü yanlış şərh edib. "Rövşən Nəcəfin aprelin sonunda Aleksey Millerlə görüşünü Rusiya qazını Azərbaycana tədarük etmək niyyəti kimi təqdim etmək cəhdi hadisələrin düzgün olmayan izahıdır" - Şaban "Sputnik Azərbaycan"a bildirib. Onun sözlərinə görə, "Fitch Solutions" agentliyi öz hesabatında bazarı, xüsusən də Avropanı inandırır ki, Azərbaycanın 2027-ci ilə qədər Avropa İttifaqında istehlakçılar qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirməsi üçün lazımi qaz ehtiyatları yoxdur. "Çox təəssüflənirəm ki, "Fitch Solutions" kimi analitik agentlik Avropa bazarını Azərbaycanın Rusiyadan daxili bazara qaz idxal etməyə məcbur olduğuna inandırmağa və azad edilmiş həcmləri avropalı istehlakçıların ehtiyaclarına yönəltməyə çalışır" - ekspert vurğulayıb. Beləliklə, Şaban hesab edir ki, "Fitch Solutions" Azərbaycanın Rusiyanın enerji resurslarının paralel olaraq idxalı/ixracatı ilə məşğul olduğunu iddia edir. Bu, erməni təbliğatının 2022-ci ildən sonra inkişaf etdirməyə başladığı, daha sonra Avropa siyasətçiləri tərəfindən ələ keçirilən, hazırda isə ekspertlər və bazar üzrə ixtisaslaşmış şirkətlər səviyyəsinə çatan yalan bir nəzəriyyədir. Aİ-yə qaz ixracının artırılmasında real problemlər Şabanın sözlərinə görə, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tez-tez mətbuata müsahibələrində, Avropanın ekspert icması ilə görüşündə və bu yaxınlarda Almaniyada çıxışı zamanı Avropanın dövlət strukturlarında Azərbaycan qazının Avropaya ixracının artmasına mane olan problemləri qeyd edib. Eyni zamanda Əliyev qeyd edib ki, 2022-ci ildə Aİ ilə enerji sahəsində əməkdaşlığa dair memorandum imzalanıb, lakin indiyədək rəsmi Brüssel Avropaya qaz nəqlinin artırılmasında Azərbaycana heç bir köməklik göstərməyib. "Əliyev açıq şəkildə qeyd edib ki, ənənəvi olaraq, son 20 ildə neft-qaz yataqlarının işlənilməsi və enerji resurslarının nəqli xərclərinin, təxminən 30%-i xarici şirkətlərin sərmayələri, qalan 70%-i isə cəlb olunmuş kapital, yəni bank kreditləri hesabına həyata keçirilib. Əvvəllər şirkətlər onları sadələşdirilmiş sistem üzrə infrastruktur üçün alırdılar. Bunlar aşağı faiz dərəcələri ilə uzunmüddətli kreditlərdir, çünki məhz bu maliyyə resursları Aİ-nin enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayırlar" – Şaban bildirib. Lakin indi Aİ üzv ölkələrə ənənəvi enerji resurslarının inkişafı üzrə layihələri, eləcə də boru kəmərlərini maliyyələşdirməmək barədə aydın əmr verib. Bundan başqa, Azərbaycan prezidenti daha bir problemi dilə gətirib və bu, Avropa Komissiyasının Aİ üzvlərinə boru kəməri qazının idxalı zamanı uzunmüddətli müqavilələr bağlamamağı tövsiyə etməsinə aiddir. "2040-cı ildən bəri Aİ istifadəni kəskin şəkildə azaltmaq və bəzi ölkələrdə ənənəvi enerji növlərindən tamamilə imtina etmək niyyətindədir. O zaman belə çıxır ki, çox qısa müddət ərzində Azərbaycan qaz ixracının artırılmasına milyardlarla vəsait yatıraraq onu geri qaytara bilməyəcək. Digər tərəfdən, boru kəmərinin marşrutu da dəyişdirilə bilməz. Bu, Aİ – yə qaz tədarükünün artırılması üçün problemlər yaradır" - agentliyin həmsöhbəti qeyd edib. Şaban əlavə edib ki, "buna baxmayaraq, Azərbaycanın məqsədi 2027-ci ilə qədər Aİ-yə yerli qaz tədarükünü iki dəfə artırmaqdır". Bununla yanaşı, Azərbaycan qazının tədarük həcmi hər il artır. Belə ki, 2021-ci ildə Avropa istiqamətində 8 milyard kubmetr qaz ixrac olunurdusa, 2022-ci ildə bu rəqəm 10 milyarddan çox, 2023 - cü ildə 11,8 milyard təşkil edib, bu il isə 12 milyard kubmetr gözlənilir. Ölkə 2026-cı ildə Avropaya qaz tədarükünü 14 milyard kubmetrə qədər artırmağı planlaşdırır. "Yəni Azərbaycanın resursları var, ölkədə istehsal və ixrac tədricən artır. Qonşu ölkələrdən əlavə tədarüklərə ehtiyac yoxdur" – Şaban sözünü yekunlaşdırıb.

2024

xəbərlər

ru_AZ

qaz, avropa, prezident ilham əliyev, ilham şaban, rusiya, ixrac, idxal