Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

"Yaşıl təşəbbüslər"və yük tranziti – Bakı-Pekin əməkdaşlığının əsasını nə təşkil edir

© Photo : Minister of the Economy of the Republic of Azerbaijanİqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Çində bir sıra görüşlər və tədbirlər keçirib
İqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti  Çində bir sıra görüşlər və tədbirlər keçirib - Sputnik Azərbaycan, 1920, 06.09.2023
Abunə olmaq
Çin ənənəvi olaraq Azərbaycanın ilk 5 ticarət tərəfdaşı sırasına daxildir, Bakı isə Pekinin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən nəqliyyat və logistika layihələrində mühüm rol oynayır..
BAKI, 6 sentyabr — Sputnik. Azərbaycan əsas regional oyunçulardan biri və dünyanın ən böyük iqtisadiyyatı olan Çin ilə əməkdaşlığı gücləndirir. Belə ki, ötən həftə Pekində Azərbaycan Ticarət Evinin açılışı olub, iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti isə Çində bir sıra görüşlər və tədbirlər keçirib.
Səfər zamanı xüsusilə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi, ticarət-iqtisadi, enerji, nəqliyyat-tranzit, investisiya, humanitar, turizm və digər sahələrdə qarşılıqlı fəaliyyət kimi məsələlər ətrafında məsləhətləşmələr və danışıqlar aparılıb.
Azərbaycan və Çinin hansı layihələri inkişaf etdirmək niyyətində olduğu və iki ölkə arasında əməkdaşlığın hansı qarşılıqlı faydaları barədə "Sputnik Azərbaycan"ın materialında.
Kooperasiyanın inkişafı nəticəsində artan ticarət dövriyyəsi
Çin ənənəvi olaraq Azərbaycanın ilk 5 ticarət tərəfdaşı siyahısına daxildir. Belə ki, 2023-cü ilin yanvar-iyun aylarında Azərbaycan-Çin ticarət dövriyyəsi ötən ilin müvafiq dövründəki 959 milyon dollara nisbətdə 1,3 milyard dollar təşkil edib.
Azərbaycan və Çin arasında ticarətin strukturunda son illər əhəmiyyətli dəyişikliklər baş verib - Çinin Cənubi Qafqaz respublikasına ixracı yüngül sənaye məhsullarından avtomobil və elektrik avadanlıqlarına qədər genişlənib. Eyni zamanda, Azərbaycanın ÇXR-ə əvvəllər eksklüziv olaraq neft və neft məhsulları şəklində təqdim edilən ixracı hazırda ərzaq və qeyri-neft sənayesinin digər məhsullarını da əhatə edir.
Çinin Azərbaycandakı səfirliyinin ticarət və iqtisadi məsələlər üzrə müşaviri Ma Çinin bir qədər əvvəl "Sputnik Azərbaycan"a müsahibəsində dediyi kimi, Pekin Azərbaycan tərəfi ilə birgə ikitərəfli ticarətin genişləndirilməsi, malların strukturunun optimallaşdırılması, dövlət idarələri və müəssisələr arasında logistika və nəqliyyat, gömrük sərhəd müfəttişliyi kimi sahələrdə əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi, həmçinin liberallaşma səviyyəsinin artırılması və ticarətin sadələşdirilməsi üzərində işləməyə hazırdır.
"Yaşıl" təşəbbüslər Bakı və Pekini birləşdirir
Sıfır karbon emissiyası ilə infrastruktur layihələrinin yaradılmasına yönəlmiş "yaşıl" təşəbbüslər Azərbaycan və Çin arasında əməkdaşlığın əsas məqamlarından birinə çevrilə bilər.
Belə ki, Azərbaycan bərpa olunan enerji mənbələrindən elektrik enerjisi istehsalının genişləndirilməsi kursunu davam etdirir, həmçinin "yaşıl" elektrik enerjisini Avropa istiqamətinə ixrac etməyi planlaşdırır.
Ölkənin enerji balansında bərpa olunan enerjinin (BOE) payının artırılması üzrə analoji layihələr Çin tərəfindən həyata keçirilir - 2023-cü ildə Çinin BOE-nin qlobal investisiya strukturunda payının 41% olacağı gözlənilir.
Məhz "yaşıl" enerji Azərbaycan və Çin arasında əməkdaşlığın qurulması üçün geniş imkanlar yarada biləcək sahədir. Prezident İlham Əliyev də ilin əvvəlində bu sahədə əməkdaşlıq planlarını açıqlayıb. Belə ki, prezident Çinin "CGTN" telekanalına müsahibəsi zamanı bildirib ki, Çinlə əməkdaşlıq portfelinə "yaşıl" energetika sahəsində tərəfdaşlığın da əlavə edilməsi planlaşdırılır, çünki respublikanın böyük potensialı var, Çin isə texnoloji sahədə böyük nailiyyətlər əldə edib.
"Yaşıl İpək Yolu" və nəqliyyat dəhlizləri
Çin təkcə tarixi "Böyük İpək Yolu"nun dirçəlişinin təşəbbüskarı deyil, o, həm də nəqliyyat dəhlizinin marşrutu boyunca yerləşən ölkələrin iqtisadiyyatlarının inkişafı üçün investisiya proqramı əsasında onun müasir variantını təklif edib.
Belə ki, Pekin 2013-cü ildə "Bir kəmər, bir yol" beynəlxalq layihəsini təklif edib ki, bu layihə infrastrukturun inkişafına və tarixi İpək Yolu yolu boyunca yerləşən ölkələrin iqtisadi inteqrasiyasının sürətləndirilməsinə yönəlmiş bir sıra layihələrin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur.
Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan da bu təşəbbüsün iştirakçısıdır və "Bir kəmər, bir yol" layihəsi çərçivəsində həyata keçirilən nəqliyyat dəhlizlərini də fəal şəkildə inkişaf etdirir.
Bu dəhlizlərdən biri də Azərbaycan Respublikasının nəqliyyat və logistika infrastrukturunu özündə birləşdirən Transxəzər marşrutudur (Orta Dəhliz).
Qeyd edək ki, Çin marşrutda bərpa olunan enerji, rəqəmsal iqtisadiyyat, süni intellekt və nanotexnologiya kimi yaşıl infrastruktur obyektlərinin yaradılması layihəsi olan "Yaşıl İpək Yolu" prinsipi əsasında "Kəmər-yol" təşəbbüsünü həyata keçirməyi təklif edir.
Pekinin qlobal infrastruktur məqsədləri Bakının iqtisadiyyata yüksək texnologiyaların və "yaşıl" təşəbbüslərin tətbiqi kursu ilə üst-üstə düşür, ona görə də Çin və Azərbaycan bu istiqamətdə də səmərəli əməkdaşlıq edə bilərdilər.
Çinin Azərbaycandakı maraqları
Çinin Azərbaycanda ilk növbədə nəqliyyat layihələrinin inkişafı, sənaye istehsalı, xüsusilə alüminium istehsalı, "yaşıl" və rəqəmsal iqtisadiyyatın inkişafında, həmçinin ağıllı kənd təsərrüfatı sahəsində texniki yardımın və birgə istehsalın təşkilində öz iqtisadi maraqları var. Bunu "Sputnik Azərbaycan"a Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin İqtisadiyyat İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, dosent Emin Məmmədzadə deyib.
"Müstəqillik əldə etdikdən sonra ötən 30 il ərzində Azərbaycan Çinlə münasibətlərini sıx və güclü şəkildə inkişaf etdirib. Ötən ilin sentyabrında Səmərqənddə Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) sammiti keçirilib və bu, ikitərəfli münasibətlərin inkişafına yeni təkan verib. Qeyd edək ki, bu əlaqələrin məntiqi nəticəsi ondan ibarət olub ki, bu yaxınlarda Azərbaycan Respublikasının iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun Pekinə səfəri zamanı Bakıda Azərbaycan Ticarət Evinin yaradılması barədə qərar qəbul edilib. Bu, Çinlə iqtisadi və siyasi münasibətlərimizin yüksək statusunu bir daha vurğulayır", - iqtisadçı belə hesab edir.
Ekspertin sözlərinə görə, həm Çin, həm də Azərbaycan tərəfini maraqlandıran əsas layihə "Bir kəmər, bir yol" və onun Orta Dəhliz (Trans-Xəzər Marşı) adlı nəqliyyat-logistika dəhlizi ilə əlaqələndirilməsidir.
"Məlumdur ki," Bir kəmər, bir yol "layihəsi bir vaxtlar Çin tərəfindən mallarının Avropa bazarında tanıtımını asanlaşdırmaq üçün irəli sürülüb. Bu kontekst Orta dəhliz, Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqaz dövlətləri tərəfindən Mərkəzi Asiya regionu ilə Avropa arasında iqtisadi kommunikasiyaların və nəqliyyat-logistika zəncirlərinin həyata keçirilməsini asanlaşdırmaq üçün irəli sürülüb".
Bu iki logistik layihə çərçivəsində ÇXR-in bu logistika dəhlizlərindən istifadə etməklə iqtisadi potensialını və imkanlarını reallaşdırmaq üçün müəyyən planları var.
"Bu kontekstdə Azərbaycan Çin üçün böyük maraq kəsb edir və hesab edirəm ki, o, gələcəkdə iqtisadi əlaqələrin inkişafının bu xüsusi sahəsini inkişaf etdirməyə çalışacaq. Yəni, xüsusi olaraq nəqliyyat və logistika marşrutları ilə bağlı olaraq Bakı ilə əməkdaşlığa xüsusi diqqət yetiriləcək", - deyə ekspert əlavə edib.
Rəqəmsal iqtisadiyyat və hərbi sənaye əməkdaşlığı
Məmmədzadənin sözlərinə görə, gələcəkdə Azərbaycanın rəqəmsal iqtisadiyyatının genişləndirilməsi sahəsində müəyyən təşəbbüslərin birgə inkişafı da mümkündür. Bundan başqa, iqtisadçı hesab edir ki, Bakı ilə Pekin arasında hərbi-sənaye əməkdaşlığı qurmaq mümkündür.
"Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Çin hazırda ölkənin ticarət tərəfdaşları reytinqində üçüncü yerdədir. 2022-ci ildə Çindən Azərbaycana idxal 2 milyard dollara yaxın, Çinə ixrac isə 72 milyon dollar təşkil edib. Göründüyü kimi, burada Çin iqtisadiyyatı istiqamətində açıq müsbət saldo var və düşünürəm ki, bu kontekstdə Bakı ilə münasibətlərdə Çin investorlarının rolu çox vacib xarakter daşıyır. Vəziyyəti bərabərləşdirmək üçün bütün imkanlar var ki, idxal və ixrac arasındakı tarazlıq tədricən bərabərləşsin", - deyə ekspert qeyd edib.
Beləliklə, Məmmədzadə hesab edir ki, həm investisiya, həm də kommersiya münasibətləri sahəsində müəyyən qarşılıqlı faydalı müqavilələr bağlamaq və Azərbaycan məhsullarını, o cümlədən ənənəvi kənd təsərrüfatı məhsullarını, neft kimyasını, tikinti ilə bağlı məhsulları Çin bazarında təqdim etmək tamamilə mümkündür.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.
Xəbər lenti
0