https://sputnik.az/20230820/senaye-parklari-azerbaycanin-qeyri-neft-iqtisadiyyatini-nece-inkisaf-etdirir-457778886.html
Sənaye parkları Azərbaycanın qeyri-neft iqtisadiyyatını necə inkişaf etdirir
Sənaye parkları Azərbaycanın qeyri-neft iqtisadiyyatını necə inkişaf etdirir
Sputnik Azərbaycan
Bu gün Azərbaycanda altı sənaye parkı fəaliyyət göstərir. Bu parklarda sahibkarlara bir sıra güzəştlər və üstünlüklər verilir. Sənaye parkları qeyri-neft... 20.08.2023, Sputnik Azərbaycan
2023-08-20T10:01+0400
2023-08-20T10:01+0400
2023-08-20T10:01+0400
sənaye
iqtisadiyyat
park
azərbaycan
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/01/12/425991592_0:38:2803:1615_1920x0_80_0_0_f827206afbdf6cdd2cfcd79dcb212e2c.jpg
BAKI, 20 avqust — Sputnik. Azərbaycan iqtisadiyyatının neft və qaz ixracından asılılığının azalması ləng, lakin kifayət qədər uğurla gedir. Belə ki, bu ilin yanvar-iyun aylarında ölkənin qeyri-neft ixracı 2022-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 21,7% artaraq 1,7 milyard dollara çatıb. Sənaye zonaları həm də Azərbaycanda qeyri-neft istehsalının inkişafında mühüm rol oynayır. Ötən ilin yekunlarına görə, onların qeyri-neft məhsullarının istehsalında xüsusi çəkisi 16,7 faiz, ixracda xüsusi çəkisi isə 29,5 faiz təşkil edib. Qeyd etmək lazımdır ki, sənaye zonalarında əsasən Azərbaycanda daha çox tələbat olan məhsul istehsal edən müəssisələr yaradılır. Məsələn, bu həftə Pirallahı Sənaye Parkında damardaxili inyeksiya üçün həyati və zəruri dərman məhlullarını istehsal edəcək "Diamed" əczaçılıq zavodunun açılışı olub. Müəssisənin gücü ildə 20 milyon litrdir, Azərbaycanın isə, təxminən 15 milyon litrə ehtiyacı var. Beləliklə, zavodun məhsulları yerli bazarın tələbatını ödəməklə yanaşı, Rusiya, Gürcüstan və Mərkəzi Asiya ölkələrinə də ixrac olunacaq. Güzəştlər və üstünlüklər Hazırda Azərbaycanda altı sənaye parkı, dörd sənaye məhəlləsi və 51 aqropark var. Azərbaycan Respublikasının sənaye parklarına rezidentlərin ümumi investisiyaları hazırda 6,56 milyard manatdan çox qiymətləndirilir. 70-ə yaxın müəssisə onların rezidenti olub, 10,6 min daimi iş yeri yaradılıb. Sənaye zonalarına investisiyaların cəlb edilməsinə əsas vergi növlərindən, o cümlədən gəlir vergisindən, əmlak vergisindən, torpaqdan 10 il müddətinə, habelə idxal olunan texnika, texnoloji avadanlıq və qurğuların ƏDV-dən 7 il müddətinə azad edilməsi proqramı kömək edir. Eyni zamanda, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində yaradılmış "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" sənaye parkı və Ağdam sənaye parkı kimi sənaye zonalarında əlavə güzəştlər nəzərdə tutulur. Belə ki, bu ərazilərdəki müəssisələr üçün mal, material və xammal idxalı 10 il müddətinə ƏDV-dən azad edilib. Bundan əlavə, işğaldan azad edilmiş torpaqlarda istehsal fəaliyyəti ilə məşğul olan sahibkarlara kommunal xidmətlər üçün güzəştlər də nəzərdə tutulub. Bu ərazilərdə müxtəlif növ işlər görən sahibkarların da maliyyə resurslarına çıxış imkanları genişləndirilib, bu istiqamətdə zəruri dövlət dəstəyi gücləndirilib. Güzəştlər işğaldan azad edilmiş torpaqlarda işləmək üçün yüksək ixtisaslı kadrların cəlb edilməsinə də aiddir. Sahibkarlar hazır infrastruktur əldə edirlər İqtisadçı ekspert Xalid Kərimlinin fikrincə, Azərbaycanda sənaye parkları, məhəllələrdə sahibkarlara əlverişli şərait yaradılır. Ən əsası isə - hazır infrastrukturdur. "Əgər şirkət sənaye parkının rezidentidirsə, o, hazır infrastruktur alır. Yəni, sahibkarın sərəncamında hazır su, enerji və digər infrastruktur var, onun sıfırdan istehsal yaratmasına ehtiyac yoxdur", deyə Kərimli bildirib.Bundan əlavə, ekspertin fikrincə, sənaye parklarında inzibati məhdudiyyətlər daha azdır - bura ixtisaslaşdırılmış zona olduğundan, sahibkarlara inzibati və bürokratik prosedurlar üçün daha az vaxt lazımdır. "Əhəmiyyətli vergi güzəştləri də nəzərdə tutulub. Faktiki olaraq, sahibkarlar daimi işçilərə yalnız əməkhaqqı ödəyirlər. Bundan başqa, sənaye zonalarının sakinləri lazımi avadanlıqların idxalına görə gömrük rüsumundan azad ediliblər. Bu, xüsusilə şirkətlərin fəaliyyətinin ilkin mərhələsində istehsal xərclərini azaltmağa imkan verir", - deyə Kərimli bildirib. Rezident statusu almaq şərti İqtisadçının sözlərinə görə, bununla belə, sənaye parklarında heç də bütün şirkətlər rezident statusu ala bilmirlər. Bu status verilərkən müəssisənin hansı məhsulları istehsal edəcəyinə və texnoparkın meyarlarına nə dərəcədə uyğun olmasına xüsusi diqqət yetirilir. "Şirkətin istehsalı Azərbaycanın idxaldan asılılığını azaltmağa yönəldilməlidir. Eyni zamanda, məhsullar da ixracyönümlü olmalıdır", - deyə Kərimli əlavə edib. Eyni zamanda o qeyd edib ki, sənaye parkları ölkə iqtisadiyyatında mühüm rol oynasa da, Azərbaycanın qeyri-neft ixracı hələ də kifayət qədər zəif inkişaf edir. İqtisadçı qeyd edib ki, Azərbaycanın qeyri-neft ixracının kifayət qədər artım göstərməsi üçün hələ çox işlər görülməlidir. Belə ki, ilk növbədə rəqabət mühitinin və məhkəmə sisteminin təkmilləşdirilməsinə, inhisarçılığa qarşı mübarizəyə, şirkətlərin aşağı faizlə kreditlərə çıxışının təmin edilməsinə diqqət yetirilməlidir. Sənaye zonalarında hasilat hələ də neftlə bağlıdır İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli hesab edir ki, Azərbaycanda sənaye parkları bir neçə il əvvəl yaradılmağa başlasa da, bu gün onların ölkə iqtisadiyyatında böyük rol oynadığını söyləmək olmaz. "Amma təkmilləşmə tendensiyası var, bu sevindirici haldır. Çünki son bir neçə ildə məhz sənaye zonalarında istehsal artıb və onların ölkə ixracında payı artır", - deyə Cəfərli sözünə davam edib. Ekspert bu müəssisələrin əksəriyyətinin dövlət investisiyaları hesabına yaradıldığını qeyd edib. Bundan əlavə, sənaye zonalarında istehsal hələ də əsasən neft emalı ilə bağlıdır - bu da kifayət qədər neft iqtisadiyyatı deyil. "Mən bir iqtisadçı kimi hesab edirəm ki, Azərbaycanın ərazisi kiçik olduğundan bütün ölkə sənaye parkları məntiqi ilə işləməlidir. Regionlarda istehsalın inkişafı Bakını yüngülləşdirməyə kömək edəcək. Bundan əlavə, əhalinin paytaxta axın etdiyi həmin regionları inkişaf etdirmək lazımdır. Regionların inkişafı üçün kompleks yanaşma lazımdır", - deyə Cəfərli sözünü yekunlaşdırıb.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.
azərbaycan
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
sənaye, park, azərbaycan
Sənaye parkları Azərbaycanın qeyri-neft iqtisadiyyatını necə inkişaf etdirir
Bu gün Azərbaycanda altı sənaye parkı fəaliyyət göstərir. Bu parklarda sahibkarlara bir sıra güzəştlər və üstünlüklər verilir. Sənaye parkları qeyri-neft ixracının artmasına necə kömək edir?
BAKI, 20 avqust — Sputnik. Azərbaycan iqtisadiyyatının neft və qaz ixracından asılılığının azalması ləng, lakin kifayət qədər uğurla gedir. Belə ki, bu ilin yanvar-iyun aylarında ölkənin qeyri-neft ixracı 2022-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 21,7% artaraq 1,7 milyard dollara çatıb.
Sənaye zonaları həm də Azərbaycanda qeyri-neft istehsalının inkişafında mühüm rol oynayır. Ötən ilin yekunlarına görə, onların qeyri-neft məhsullarının istehsalında xüsusi çəkisi 16,7 faiz, ixracda xüsusi çəkisi isə 29,5 faiz təşkil edib.
Qeyd etmək lazımdır ki, sənaye zonalarında əsasən Azərbaycanda daha çox tələbat olan məhsul istehsal edən müəssisələr yaradılır. Məsələn, bu həftə Pirallahı Sənaye Parkında damardaxili inyeksiya üçün həyati və zəruri dərman məhlullarını istehsal edəcək "Diamed" əczaçılıq zavodunun açılışı olub. Müəssisənin gücü ildə 20 milyon litrdir, Azərbaycanın isə, təxminən 15 milyon litrə ehtiyacı var. Beləliklə, zavodun məhsulları yerli bazarın tələbatını ödəməklə yanaşı, Rusiya, Gürcüstan və Mərkəzi Asiya ölkələrinə də ixrac olunacaq.
Hazırda Azərbaycanda altı sənaye parkı, dörd sənaye məhəlləsi və 51 aqropark var. Azərbaycan Respublikasının sənaye parklarına rezidentlərin ümumi investisiyaları hazırda 6,56 milyard manatdan çox qiymətləndirilir. 70-ə yaxın müəssisə onların rezidenti olub, 10,6 min daimi iş yeri yaradılıb.
Sənaye zonalarına investisiyaların cəlb edilməsinə əsas vergi növlərindən, o cümlədən gəlir vergisindən, əmlak vergisindən, torpaqdan 10 il müddətinə, habelə idxal olunan texnika, texnoloji avadanlıq və qurğuların ƏDV-dən 7 il müddətinə azad edilməsi proqramı kömək edir.
Eyni zamanda, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində yaradılmış "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" sənaye parkı və Ağdam sənaye parkı kimi sənaye zonalarında əlavə güzəştlər nəzərdə tutulur. Belə ki, bu ərazilərdəki müəssisələr üçün mal, material və xammal idxalı 10 il müddətinə ƏDV-dən azad edilib.
Bundan əlavə, işğaldan azad edilmiş torpaqlarda istehsal fəaliyyəti ilə məşğul olan sahibkarlara kommunal xidmətlər üçün güzəştlər də nəzərdə tutulub. Bu ərazilərdə müxtəlif növ işlər görən sahibkarların da maliyyə resurslarına çıxış imkanları genişləndirilib, bu istiqamətdə zəruri dövlət dəstəyi gücləndirilib.
Güzəştlər işğaldan azad edilmiş torpaqlarda işləmək üçün yüksək ixtisaslı kadrların cəlb edilməsinə də aiddir.
Sahibkarlar hazır infrastruktur əldə edirlər
İqtisadçı ekspert Xalid Kərimlinin fikrincə, Azərbaycanda sənaye parkları, məhəllələrdə sahibkarlara əlverişli şərait yaradılır. Ən əsası isə - hazır infrastrukturdur.
"Əgər şirkət sənaye parkının rezidentidirsə, o, hazır infrastruktur alır. Yəni, sahibkarın sərəncamında hazır su, enerji və digər infrastruktur var, onun sıfırdan istehsal yaratmasına ehtiyac yoxdur", deyə Kərimli bildirib.
Bundan əlavə, ekspertin fikrincə, sənaye parklarında inzibati məhdudiyyətlər daha azdır - bura ixtisaslaşdırılmış zona olduğundan, sahibkarlara inzibati və bürokratik prosedurlar üçün daha az vaxt lazımdır.
"Əhəmiyyətli vergi güzəştləri də nəzərdə tutulub. Faktiki olaraq, sahibkarlar daimi işçilərə yalnız əməkhaqqı ödəyirlər. Bundan başqa, sənaye zonalarının sakinləri lazımi avadanlıqların idxalına görə gömrük rüsumundan azad ediliblər. Bu, xüsusilə şirkətlərin fəaliyyətinin ilkin mərhələsində istehsal xərclərini azaltmağa imkan verir", - deyə Kərimli bildirib.
Rezident statusu almaq şərti
İqtisadçının sözlərinə görə, bununla belə, sənaye parklarında heç də bütün şirkətlər rezident statusu ala bilmirlər. Bu status verilərkən müəssisənin hansı məhsulları istehsal edəcəyinə və texnoparkın meyarlarına nə dərəcədə uyğun olmasına xüsusi diqqət yetirilir.
"Şirkətin istehsalı Azərbaycanın idxaldan asılılığını azaltmağa yönəldilməlidir. Eyni zamanda, məhsullar da ixracyönümlü olmalıdır", - deyə Kərimli əlavə edib.
Eyni zamanda o qeyd edib ki, sənaye parkları ölkə iqtisadiyyatında mühüm rol oynasa da, Azərbaycanın qeyri-neft ixracı hələ də kifayət qədər zəif inkişaf edir.
"Qeyri-neft ixracı ildən-ilə rekordlar vurur, lakin buna baxmayaraq, ölkə hələ də neft hasilatı və ixracından asılılığını azalda bilmir. Eyni zamanda, Azərbaycanın qeyri-neft ixracı hələ də qonşu ölkələrlə müqayisədə kifayət qədər aşağıdır. Qeyd edək ki, Azərbaycan ixracının 92 -93%-i hələ də enerji sektorunun sayəsində formalaşır", - deyə agentliyin həmsöhbəti bildirib.
İqtisadçı qeyd edib ki, Azərbaycanın qeyri-neft ixracının kifayət qədər artım göstərməsi üçün hələ çox işlər görülməlidir. Belə ki, ilk növbədə rəqabət mühitinin və məhkəmə sisteminin təkmilləşdirilməsinə, inhisarçılığa qarşı mübarizəyə, şirkətlərin aşağı faizlə kreditlərə çıxışının təmin edilməsinə diqqət yetirilməlidir.
Sənaye zonalarında hasilat hələ də neftlə bağlıdır
İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli hesab edir ki, Azərbaycanda sənaye parkları bir neçə il əvvəl yaradılmağa başlasa da, bu gün onların ölkə iqtisadiyyatında böyük rol oynadığını söyləmək olmaz.
"Amma təkmilləşmə tendensiyası var, bu sevindirici haldır. Çünki son bir neçə ildə məhz sənaye zonalarında istehsal artıb və onların ölkə ixracında payı artır", - deyə Cəfərli sözünə davam edib.
Ekspert bu müəssisələrin əksəriyyətinin dövlət investisiyaları hesabına yaradıldığını qeyd edib. Bundan əlavə, sənaye zonalarında istehsal hələ də əsasən neft emalı ilə bağlıdır - bu da kifayət qədər neft iqtisadiyyatı deyil.
"Belə ki, sənaye zonalarında tez-tez neft-kimya müəssisələri yaradılır ki, bu da ölkənin ixracında, xüsusən də plastik məmulatların tədarükündə mühüm rol oynayır", - deyə o fikrini bildirib.
"Mən bir iqtisadçı kimi hesab edirəm ki, Azərbaycanın ərazisi kiçik olduğundan bütün ölkə sənaye parkları məntiqi ilə işləməlidir. Regionlarda istehsalın inkişafı Bakını yüngülləşdirməyə kömək edəcək. Bundan əlavə, əhalinin paytaxta axın etdiyi həmin regionları inkişaf etdirmək lazımdır. Regionların inkişafı üçün kompleks yanaşma lazımdır", - deyə Cəfərli sözünü yekunlaşdırıb.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin. 
