https://sputnik.az/20230810/xezerin-seviyyesinin-real-azalmasina-qeyri-iqlim-amiller-de-tasir-edir---nazir-muavini---457603411.html
Xəzərin səviyyəsinin real azalmasına qeyri-iqlim amillər də tasir edir - Nazir müavini
Xəzərin səviyyəsinin real azalmasına qeyri-iqlim amillər də tasir edir - Nazir müavini
Sputnik Azərbaycan
Xidmət ərisi bildirib ki, Xəzər və dəniz ekosistemi iqlimin istiləşməsinə həssasdır və qlobal temperaturun sürətlə artması son onilliklərdə özünü daha güclü... 10.08.2023, Sputnik Azərbaycan
2023-08-10T20:19+0400
2023-08-10T20:19+0400
2023-08-10T22:15+0400
cəmiyyət
xəzər dənizi
səviyyə
iqlim
amil
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/07/09/427432672_0:324:3064:2048_1920x0_80_0_0_08dd8051afa86baeb7e5e3d9473c5bd5.jpg
BAKI, 10 avqust - Sputnik. 12 avqust - Xəzər Günüdür. 2006-cı ildən başlayaraq hər il avqustun 12-də beş Xəzəryanı dövlət - Azərbaycan, İran, Qazaxıstan, Rusiya və Türkmənistan Xəzər Dənizi Gününü qeyd edirlər. 17 il əvvəl həmin gün Xəzərin dəniz mühitinin mühafizəsi üzrə Tehran Konvensiyası qüvvəyə minib.Konvensiyanın milli əlaqələndiricisi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin şöbə müdiri Faiq Mütəllimov Azərtac-a müsahibəsində bildirib ki, ətraf mühitin mühafizəsi və Xəzər dənizinin dəniz mühiti sahəsində beynəlxalq hüquq statusu almış Konvensiya dənizin mühafizəsinin hüquqi bazasına çevrilib.Onun sözlərinə görə, konvensiya dəniz mühitinə insan təsirinin tənzimlənməsinin, Xəzər dənizinin bioloji ehtiyatlarının mühafizəsi və bərpasının əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirir.Biomüxtəlifliyin Mühafizəsi Xidmətinin rəisi Firuddin Əliyev isə bildirib ki, 2020-2023-cü illərdə Xəzər dənizinə və Xəzərə axan çaylara 20 milyon 600 mindən çox balıq körpəsi buraxılıb.Onun sözlərinə görə, bütövlükdə regionumuzda Xəzər böyük iqlim əmələgətirən təsirə malikdir. Eyni zamanda, Xəzər və dəniz ekosistemi iqlimin istiləşməsinə həssasdır. Qlobal temperaturun sürətlə artması son onilliklərdə özünü daha güclü göstərməkdədir. Bu, ümumilikdə azalan su ehtiyatlarından istifadənin artması fonunda dənizə tökülən çayların axınının azalmasına gətirib çıxarır. Digər tərəfdən, temperaturun artması dəniz səthindən buxarlanmanın artmasına səbəb olur:Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin rəisi Nazim Mahmudov qeyd edib ki, hazırda Xəzərin səviyyəsi dünya okean səviyyəsindən 28,6 metr aşağıdır və keçən əsrin minimumundan isə hazırkı səviyyəni 40 santimetr fərq ayırır.Ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müavini Umayra Tağıyevanın mövzu ilə bağlı deyib ki, Xəzər dənizinin səviyyəsinin dinamikasının proqnozlaşdırılması mürəkkəb və mübahisəli məsələlərdəndir.Nazir müavininin sözlərinə görə, qarşıdakı illərin tendensiyaları isə Xəzəryanı ölkələrin alim və mütəxəssisləri tərəfindən müzakirə olunur.Xatırladaq ki, ötən il Azərbaycan tərəfinin təşəbbüsü ilə təşkil edilən beynəlxalq konfransda iqlim dəyişmələri nəticələrinə uyğunlaşmanın mümkün ssenariləri və tədbirləri müzakirə edilib.Əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu il də avqustun 12-də Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən Xəzər dənizinin Azərbaycana aid bölməsinin şimaldan cənuba bütün sahil ərazilərində silsilə tədbirlər keçiriləcək.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
xəzər dənizi, səviyyə, iqlim, amil
xəzər dənizi, səviyyə, iqlim, amil
Xəzərin səviyyəsinin real azalmasına qeyri-iqlim amillər də tasir edir - Nazir müavini
20:19 10.08.2023 (Yenilənib: 22:15 10.08.2023) Xidmət ərisi bildirib ki, Xəzər və dəniz ekosistemi iqlimin istiləşməsinə həssasdır və qlobal temperaturun sürətlə artması son onilliklərdə özünü daha güclü göstərir.
BAKI, 10 avqust - Sputnik. 12 avqust - Xəzər Günüdür. 2006-cı ildən başlayaraq hər il avqustun 12-də beş Xəzəryanı dövlət - Azərbaycan, İran, Qazaxıstan, Rusiya və Türkmənistan Xəzər Dənizi Gününü qeyd edirlər. 17 il əvvəl həmin gün Xəzərin dəniz mühitinin mühafizəsi üzrə Tehran Konvensiyası qüvvəyə minib.
Konvensiyanın milli əlaqələndiricisi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin şöbə müdiri Faiq Mütəllimov Azərtac-a müsahibəsində bildirib ki, ətraf mühitin mühafizəsi və Xəzər dənizinin dəniz mühiti sahəsində beynəlxalq hüquq statusu almış Konvensiya dənizin mühafizəsinin hüquqi bazasına çevrilib.
Onun sözlərinə görə, konvensiya dəniz mühitinə insan təsirinin tənzimlənməsinin, Xəzər dənizinin bioloji ehtiyatlarının mühafizəsi və bərpasının əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirir.
"Okean mənşəli dünyanın ən böyük daxili su hövzəsi olan Xəzəri haqlı olaraq əsl relikt və heyrətamiz təbiət abidəsi adlandırmaq olar. Bu günədək qorunub saxlanılan ən zəngin flora və fauna aləmi bütün bəşəriyyətin mülkiyyətidir. Dənizin dərinliklərində və sahilyanı ərazilərdə Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının Qırmızı Kitabına daxil edilmiş 500-dən çox bitki və 850 növ heyvan, o cümlədən nadir və endemik növlər yaşayır", - deyə nazirlik rəsmisi bildirib.
Biomüxtəlifliyin Mühafizəsi Xidmətinin rəisi Firuddin Əliyev isə bildirib ki, 2020-2023-cü illərdə Xəzər dənizinə və Xəzərə axan çaylara 20 milyon 600 mindən çox balıq körpəsi buraxılıb.
Onun sözlərinə görə, bütövlükdə regionumuzda Xəzər böyük iqlim əmələgətirən təsirə malikdir. Eyni zamanda, Xəzər və dəniz ekosistemi iqlimin istiləşməsinə həssasdır. Qlobal temperaturun sürətlə artması son onilliklərdə özünü daha güclü göstərməkdədir. Bu, ümumilikdə azalan su ehtiyatlarından istifadənin artması fonunda dənizə tökülən çayların axınının azalmasına gətirib çıxarır. Digər tərəfdən, temperaturun artması dəniz səthindən buxarlanmanın artmasına səbəb olur:
"XX əsrdə səviyyənin ən aşağı göstəricisi 1977-ci ildə, yəni dəniz səviyyəsindən 29 metr aşağı qeydə alınıb. Lakin, 1995-ci ilə qədər sonrakı onilliklərdə, nisbətən qısa müddətdə səviyyə -26,5 metr həddinə çatıb. Bu da 18 il ərzində səviyyənin 2,5 metr yüksəlməsini göstərirdi. 1995-ci ildən bu günədək 28 ildir ki, Xəzər yenidən səviyyəsinin aşağı düşməsi mərhələsindədir".
Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin rəisi Nazim Mahmudov qeyd edib ki, hazırda Xəzərin səviyyəsi dünya okean səviyyəsindən 28,6 metr aşağıdır və keçən əsrin minimumundan isə hazırkı səviyyəni 40 santimetr fərq ayırır.
Ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müavini Umayra Tağıyevanın mövzu ilə bağlı deyib ki, Xəzər dənizinin səviyyəsinin dinamikasının proqnozlaşdırılması mürəkkəb və mübahisəli məsələlərdəndir.
"Xəzərin qapalı su hövzəsi olduğunu nəzərə alaraq, çay axını, yağıntı miqdarı və buxarlanma üzərində aparılan hesablamalarla onun su balansının proqnozu verilə bilər. Lakin, həmin komponentlərin hər birinin proqnozunda çox böyük qeyri-müəyyənliklərlə üzləşirik. Alimlər Xəzərə axan çayların sululuğunu bilsələr də, əslində bu suyun nə qədərinin dənizə çatacağı məlum deyil. Həmçinin qeyri-iqlim amillər, məsələn, Xəzərin dibində tektonik proseslər də baş verir. Bu baxımdan, dəniz səviyyəsinin real azalması ilə bağlı gələcək tendensiyaların proqnozlaşdırılmasında yalnız iqlim modelləşdirməsinə etibar etmək kifayət deyil. Hələ ki, heç kim Xəzər dənizinin səviyyəsinin uzunmüddətli dəqiq dinamikasını proqnozlaşdıra bilməyib", - deyə U.Tağıyeva bildirib.
Nazir müavininin sözlərinə görə, qarşıdakı illərin tendensiyaları isə Xəzəryanı ölkələrin alim və mütəxəssisləri tərəfindən müzakirə olunur.
Xatırladaq ki, ötən il Azərbaycan tərəfinin təşəbbüsü ilə təşkil edilən beynəlxalq konfransda iqlim dəyişmələri nəticələrinə uyğunlaşmanın mümkün ssenariləri və tədbirləri müzakirə edilib.
Əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu il də avqustun 12-də Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən Xəzər dənizinin Azərbaycana aid bölməsinin şimaldan cənuba bütün sahil ərazilərində silsilə tədbirlər keçiriləcək.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin. 
