Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Qərb maliyyəsinin iztirabları özünü qəflətən yetirib

© AFP 2023 / SERGEI SUPINSKYDollar
Dollar - Sputnik Azərbaycan, 1920, 28.03.2023
Abunə olmaq
Pul sistemi başqa qanunlara tabedir və o, qitə iqtisadiyyatına sərt sillələr vurmağa başlayıb.
BVF rəhbəri şəraitə incə bir işarə edib. Kristalina Georgieva qeyd edib ki, qeyri-müəyyənlik "çox yüksək səviyyədə" qalır, çünki "dünyanın yeni müharibə edən geosiyasi bloklara parçalanması qorxusu onlar arasında iqtisadi və amansız rəqabətə gətirib çıxaracaq". Aydındır ki, "yoxsullaşma hamıya təsir edəcək".
BVF rəhbərinin açıqlamaları ilə Makron və Şoltsun iki gün əvvəl "Avropa banklarının və Avropa maliyyə sisteminin sabitliyi" ilə bağlı dedikləri arasındakı ziddiyyət bundan daha təəccüblü ola bilməzdi. Almaniya kansleri və Fransa prezidentinin ağzından sabitlik haqqında sözlər, demək olar ki, "kəlbətinlə" çəkilməli oldu, çünki məhz həmin gün "Deutsche Bank"ın səhmləri səsdən yüksək sürətlə "aşağı"uçurdu. Merkelin dövründə Maliyyə Nazirliyinin rəhbəri olmuş Şolts bilməyə bilməzdi ki, "mənfəətli bank" (bu, onun ifadəsidir) dünyada hər şeyini itirir - kapitallaşmadan tutmuş investor inamına qədər. Həm də bu, məhz herr Olafın "hər şey yaxşıdır, gözəl markiza" deyə əmin etdiyi dəqiqəlrdə baş verirdi.
Macron - həmçinin, maliyyə dünyasında yad deyil - dəstək-vokalçı kimi fəaliyyət göstərməyə qərar verdi və, təxminən, eyni mahnını oxudu. "Ümumiyyətlə, hər şey qaydasındadır, narahat olmayın", - deyə Fransa lideri ictimaiyyəti əmin etdi.
Bununla belə, demək olar ki, eyni qan dövranı ilə həm Amerika bankları ilə, həm də oxşar profilli İsveçrə institutları ilə əlaqəli Avropa maliyyə sistemində fırtına başlayır. Dalğaların hündürlüyü nə qədər yüksək olarsa, inflyasiya bir o qədər güclü olacaq. Avropa Mərkəzi Bankı bunu cilovlamağa çalışır (nəzəri cəhətdən) və o, birtəhər də olsa, sakitcə hamıya bildirməlidir ki, "ucuz pul" (kreditlər üzrə minimum faiz dərəcələri) erası bitib. Hökumətlər iqtisadiyyatlara milyonlarla avro pul qoyaraq yetərincə əyləniblər, indi isə sabah üçün nəyi və necə planlaşdırdıqlarını yenidən düşünməlidirlər.
Rusiyanın enerji resursları, xammalları, geniş rus bazarı olmadığı bir şəraitdə, məşhur inancın əksinə olaraq, əhalinin alıcılıq qabiliyyəti yüksək idi və ən əsası, bu bazar çox tutumlu, istehlak etməyə hazır idi. Və istehlak edirdi. Çox, həvəslə, zövqlə. Əslində, buna görə AB təntənəli şəkildə Rusiyaya qarşı məhdudlaşdırıcı tədbirlər tətbiq edərkən, bunun "edilməməli"olduğunu söyləyən böyük liqa bankirləri və ixtisaslı maliyyəçilər idi. Nəsihətlər (xəbərdarlıq edənlər arasında "Deutsche Bank"ın rəhbəri də var idi) eşidilmədi. Bir hesabat günündə yaşayan ümumavropa siyasətçiləri düşünürdülər ki, o vaxt maliyyə və bank işində cəhənnəm baş vermədisə, heç vaxt da olmayacaq. Bununla belə, pul sistemi başqa qanunlara tabedir və o, qitə iqtisadiyyatına sərt sillələr vurmağa başladı.

Aİ üzvü olmayan İsveçrə "Credit Suisse"i xilas etmək üçün, təxminən, 50 milyard frank xərcləmək məcburiyyətində qaldı. Müqayisə üçün qeyd edək ki, Alp Konfederasiyasının ÜDM-i 800 milyard frank təşkil edir.

Bern domino effektinin qarşısını almaq üçün "Credit Suisse"ni başqa bir bankın, "USB"nin əlinə itələdi. "Credit Suisse"nin mühasibatlığına son səkkiz ildə etibar edilə bilməyəcəyini hamı bilirdi. İnvestisiya meneceri Patrice Leskodron yüz milyonlarla müştərinin pulunu (aralarında rus varlıları da var idi) oğurladı.

Fotoşopdan istifadə edərək o, hesabatları saxtalaşdırdı, rəqəmləri yenidən çəkərək fırıldağa əl atdı, "Credit Suisse" isə buna göz yumdu. Leskodron mühakimə olundu (oğurluğun özünü sübut edə bildilər, lakin bank rəhbərliyi cəzadan yayındı) və həbsxanaya göndərildi.
İstehsal azaldıqda, inflyasiya artdıqda, tənəzzül başlayanda, işsizlik əmək bazarını əhatə etdikdə, o cümlədən təkcə mavi buynuzlar deyil, həm də yüksək maaşlı "ağ yaxalar" da daxil olmaqla, həm milli, həm də qlobalist səlahiyyətlilər buna milçəyin zəhlətökən vızıltısı kimi baxırlar. Onlar "iqtisadiyyatın tsiklik inkişafı"ndan və tənəzzülün "dərhal artımla müşayiət olunduğundan" danışırlar.
Lakin banklar səndələməyə başlayanda, qlobalistlər üçün "margin call" cingildəməyə başlayır. Bu, açıq bir təhlükə xəbərdarlığıdır ki, "həddindən artıq işləmək" nəticəsində əldə edilən şeylər, əmanətlər və hesablar doldurulmasa, buxarlanacaq. Həm də uçqun sürəti ilə. Şolts və Makronun Brüsseldə apardıqları psixoterapiya da bununla bağlıdır. İnvestorları sakitləşdirmək üçün. Beləliklə, etibar qalıqlarını qoruyub istiqrazlar və səhmlər almağa davam etdinlər - və mühasibat kitablarının açılmasını, eyni zamanda müstəqil audit aparılmasını tələb etməsinlər.
Ancaq investorlar da axmaq deyillər və başa düşürlər ki, əsas dövriyyəsi əsas ehtiyat valyutalarında olan banklar sarsılırsa, aktivləri tədricən, yavaş-yavaş və diqqətlə hakimiyyətin maliyyə vəziyyətini nəzarət altında saxladığı yerə köçürmək daha yaxşıdır.
15 il əvvəl yalnız bir "Lehman Brothers"in iflası planetar böhrana səbəb oldu. Bəs üç, dörd, beş bank çökərsə? Hətta hazırkı geosiyasi qarşıdurma şəraitində belə? Bir şey aydındır - təkcə Qərbin siyasi sisteminin deyil, həm də onun dayandığı maliyyə bünövrəsinin sonu gəlib. Və əzab dözülməz dərəcədə ağrılı olacaq.
Xəbər lenti
0