https://sputnik.az/20230320/si-tszinpin-ezmle-cin-rusiya-dostlugunun-yeni-perspektivlerine-dogru-452898959.html

Si Tszinpin: Əzmlə Çin-Rusiya dostluğunun yeni perspektivlərinə doğru

Si Tszinpin: Əzmlə Çin-Rusiya dostluğunun yeni perspektivlərinə doğru

Sputnik Azərbaycan

Çin və Rusiya yeni dostluq, əməkdaşlıq və birgə inkişafı perspektivlərinə doğru əzmlə irəliləyirlər. 20.03.2023, Sputnik Azərbaycan

2023-03-20T15:38+0400

2023-03-20T15:38+0400

2023-03-20T16:49+0400

dünya xəbərləri

çin xalq respublikasının sədri si tszinpin

müsahibə

çin

çin xalq respublikası

rusiya

rusiya federasiyası

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/04/17/426773028_0:0:3072:1728_1920x0_80_0_0_de91b1f42436177adf62fd311f9a1407.jpg

Çin Xalq Respublikasının sədri Si Tszinpinin eksklüziv olaraq RİA Novosti və Rossiyskaya qazeta üçün yazdığı məqalə.Prezident Vladimir Putinin dəvəti ilə mən Rusiya Federasiyasına dövlət səfərində olacağam. On il əvvəl Çin Xalq Respublikasının sədrliyinə seçildikdən sonra ilk xarici səfərim Rusiyaya oldu. On il ərzində mən artıq səkkiz dəfə Rusiyada olmuşam. Həmişə böyük zövq və nəticələr verən bu səfərlər sayəsində prezident Vladimir Putinlə mən Çin-Rusiya münasibətlərinin salnaməsində yeni səhifə açdıq.Çin və Rusiya ən böyük qonşular, hərtərəfli əməkdaşlığın strateji tərəfdaşları, aparıcı dünya dövlətləri və BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləridir. Hər iki ölkə Çin və Rusiya arasındakı münasibətləri diplomatiyanın əsas prioritetlərindən biri hesab edərək müstəqil və müstəqil xarici siyasət yürüdür.Çin-Rusiya münasibətləri aydın tarixi məntiq və güclü daxili sürücü əsasında inkişaf edir. On ildir ki, ikitərəfli əməkdaşlıq bütün azimutlarda dinamik inkişaf edir və inamlı addımlarla yeni dövrə qədəm qoyur.— Ən yüksək və ən yüksək səviyyələrdə əlaqələr mühüm rol oynayır və davamlı strateji əhəmiyyətə malikdir. Yüksək və yüksək səviyyədə mübadilə və təmasların mükəmməl mexanizmləri, çoxşaxəli əməkdaşlığın geniş strukturu ikitərəfli münasibətlərin inkişafı üçün mühüm sistemli və institusional dəstək rolunu oynayır. Bu illər ərzində prezident Vladimir Putinlə mən sıx işgüzar əlaqələr saxlamışıq. İkitərəfli və beynəlxalq məkanlarda keçirilən 40-dan çox görüş zamanı bütün sahələrdə praktiki əməkdaşlığın prioritetləri müəyyən edilib, biz qarşılıqlı maraq doğuran aktual beynəlxalq və regional məsələlərlə bağlı saatları vaxtında sinxronlaşdırır, ikitərəfli münasibətlərin davamlı inkişafı üçün ton müəyyən edirik.- Tərəflər davamlı olaraq siyasi qarşılıqlı etimadı gücləndirir, böyük dövlətlər arasında yeni münasibətlər paradiqması yaradır. Çin və Rusiya əbədi dostluq və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq konsepsiyasına sadiqdirlər. İkitərəfli münasibətlər bloklara qoşulmamaq, qarşıdurmaya girməmək və üçüncü tərəflərə qarşı yönəlməmək prinsiplərinə əsaslanır. İki ölkə milli reallıqlara uyğun inkişaf yolu tutmaqda, tərəqqi və gəncləşmədə bir-birini qətiyyətlə dəstəkləyir. Yetkin və sabit ikitərəfli əlaqələr daim yeni güc qazanır və qarşılıqlı hörmət, dinc yanaşı yaşama və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq ilə səciyyələnən yeni tip dövlətlərarası münasibətlər üçün meyar rolunu oynayır.— Tərəflər hərtərəfli və çoxvektorlu əməkdaşlıq arxitekturasını formalaşdırır. Birgə səylər sayəsində 2022-ci ildə ticarət dövriyyəsi rekord həddə - 190 milyard dollar təşkil edib və on il əvvəllə müqayisədə 116 faiz artıb. Çin artıq 13 ildir ki, Rusiyanın ən böyük ticarət tərəfdaşı kimi özünü göstərir. İki ölkə arasında qarşılıqlı investisiyaların həcmi artmaqda davam edir. Enerji, kosmos, aviasiya və nəqliyyat əlaqəsi sahəsində bir sıra strateji əhəmiyyətli əməkdaşlıq layihələri uğurla həyata keçirilir. Elmi və texnoloji innovasiyalar və transsərhəd elektron ticarət kimi yeni sahələrdə əməkdaşlıq yüksək dinamikasını qoruyur. Regionlararası tərəfdaşlıq sürətlə vüsət alır. Bütün bunlar sadə insanlara real fayda gətirməklə yanaşı, həm də hər iki ölkənin inkişafına tükənməz təkan verir.— Tərəflər nəsildən-nəslə ötürülən qarşılıqlı anlaşma konsepsiyasını həyata keçirir və ənənəvi dostluq gündən-günə güclənir. Çin və Rusiya arasında mehriban qonşuluq, dostluq və əməkdaşlıq haqqında Müqavilənin 20-ci ildönümü ərəfəsində Prezident Vladimir Putinlə mən müasir reallıqları nəzərə alaraq Müqaviləni genişləndirmək və müvafiq məzmunla doldurmaq qərarına gəldik. Səkkiz sahədə Rusiya-Çin əməkdaşlığının tematik kəsişən İllərinin uğurla keçirilməsi dostluq və əməkdaşlığı yeni zirvələrə qaldırır. Ölkələrimizin xalqlarının koronavirusla mübarizədə bir-birinə maddi və mənəvi dəstək verməsi “dərddə olan dostların necə tanındığını” daha bir sübut etdi.- Tərəflər beynəlxalq arenada sıx əməkdaşlıq edir və böyük dövlətlər kimi böyük məsuliyyət daşıyırlar. Çin və Rusiya beynəlxalq hüquqa əsaslanan BMT mərkəzli beynəlxalq sistemi və dünya nizamını, habelə BMT Nizamnaməsinin məqsəd və prinsiplərinə əsaslanan beynəlxalq münasibətlərin fundamental norma və prinsiplərini qətiyyətlə dəstəkləyir, BMT, ŞƏT, BRİKS, G20 və digər beynəlxalq platformalar çərçivəsində sıx əlaqələndirmə və qarşılıqlı fəaliyyət, beynəlxalq münasibətlərin çoxqütblülüyünə və demokratikləşməsinə doğru irəliləmək üçün birgə səylər göstərirlər. Tərəflər əsl çoxqütblülüyün həyata keçirilməsi, ümumbəşəri dəyərlərin inkişaf etdirilməsi və yeni tipli beynəlxalq münasibətlərin və bəşəriyyət üçün ümumi tale icmasının formalaşmasının tərəfdarı kimi səmərəli addımlar atır.70 ildən artıqdır ki, Çin-Rusiya münasibətləri çox çətin yol keçib. Keçmişə nəzər saldıqda biz dərindən dərk edirik ki, Çin-Rusiya münasibətlərinin hazırkı səviyyəsi asan olmayıb və Çin və Rusiya arasında sarsılmaz dostluq diqqətlə qorunmalıdır. Tarix və təcrübə göstərir ki, qlobal təlatümlər şəraitində Çin-Rusiya münasibətləri bizim dövlətlərarası əlaqələrin qurulması istiqamətində düzgün yola qədəm qoyduğumuz üçün möhkəmlik sınağından çıxıb.Mənim Rusiyaya qarşıdakı səfərim dostluğu, əməkdaşlığı və sülhü möhkəmləndirmək məqsədi daşıyır. Mən prezident Vladimir Putinlə birlikdə Çin-Rusiya münasibətlərinin hərtərəfli tərəfdaşlıq və strateji əməkdaşlığın yeni perspektivlərini açmaq üçün yeni planlar və tədbirləri müəyyən etməyə hazıram.Tərəflər diqqəti milli inkişaf məqsədləri, innovativ yanaşma ilə inteqrasiya olunmuş planlaşdırmaya yönəltməli, yeni imkanlar açmalı və yeni sürücülər yetişdirməlidir. Çin-Rusiya münasibətlərinin yüksək səviyyədə inkişafında sabit sürəti qorumaq üçün qarşılıqlı etimadı gücləndirmək və potensialları üzə çıxarmaq vacibdir.İnvestisiya və ticarət-iqtisadi əməkdaşlığın həcminin və keyfiyyətinin paralel olaraq genişlənməsinə kömək etmək, siyasi koordinasiyanı gücləndirmək, investisiya əməkdaşlığının yüksək keyfiyyətli inkişafı üçün daha əlverişli şərait yaratmaq, ikitərəfli ticarətin miqyasını artırmaq, ümumi maraqları genişləndirmək və yeni artım nöqtələri axtarmaq, bir-birini tamamlayan və uyğun gələn ənənəvi ticarət və yeni əməkdaşlıq formaları olan inkişaf strukturu formalaşdırmaq, ikitərəfli əməkdaşlığın və regional inteqrasiyanın institusional dəstəyi üçün "Bir kəmər və bir yol" təşəbbüsünü və Aİİ-ni əlaqələndirmək üçün birgə işi davam etdirmək zəruridir.Mədəni-humanitar əlaqələri dərinləşdirmək, Bədən tərbiyəsi və idman sahəsində əməkdaşlıq İllərini yüksək səviyyədə təşkil etmək, regionlararası əməkdaşlıq mexanizminin potensialını açmaq, qardaş vilayətlər, rayonlar və şəhərlər arasında əlaqələri intensivləşdirmək, insan hüquqlarının inkişafını təşviq etmək lazımdır. Mübadilələr etmək, iki ölkə arasında turizm əməkdaşlığını bərpa etmək, yay düşərgəsi, müştərək təhsil müəssisəsi kimi tədbirlərin keçirilməsi, xalqlar arasında dostluğun və qarşılıqlı anlaşmanın davamlı olaraq ilk növbədə gənclərin vasitəsilə möhkəmləndirilməsi vacibdir.Müasir dünyada köklü dəyişikliklər baş verir. Sülh, inkişaf, əməkdaşlıq və qarşılıqlı qazanma qarşısıalınmaz tarixi tendensiyadır. Çoxqütblülük, iqtisadi qloballaşma və beynəlxalq münasibətlərin demokratikləşməsi dönməz tendensiyadır. Eyni zamanda, həm ənənəvi, həm də qeyri-ənənəvi təhlükəsizlik çağırışları sürətlə artır. Hegemonizm, despotizm və təqiblər dünyaya ciddi ziyan vurur. Qlobal iqtisadiyyatı bərpa etmək üçün çox uzun bir yol var. Beynəlxalq ictimaiyyət böhrandan çıxış yollarına həmişəkindən daha çox ehtiyacı olduğu üçün böyük həyəcan təbili çalır.2013-cü ilin martında mən MDBMİ-də çıxış edərək qeyd etdim ki, "bütün ölkələrin qarşılıqlı əlaqəsi və qarşılıqlı asılılığı görünməmiş yüksək səviyyəyə çatıb. Bəşəriyyət bir qlobal kənddə yaşayır, vahid taleyin yaxın icmasına çevrilir". Sonralar irəli sürdüyüm “Bir kəmər və bir yol” təşəbbüsləri, Qlobal İnkişaf Təşəbbüsü, Qlobal Təhlükəsizlik Təşəbbüsü və Qlobal Sivilizasiyalar Təşəbbüsü bəşəriyyət üçün ortaq taleyi olan icma konsepsiyasının mahiyyətinin və onun həyata keçirilməsi vasitələrinin faydalı dolğunluğuna çevrildi, bu da dünyada, dövrdə və tarixdə baş verən dəyişikliklərə adekvat cavabın Çin versiyası oldu.On ildir ki, sülh, inkişaf, bərabərlik, ədalət, demokratiya, azadlıq kimi ümumbəşəri dəyərlər insanların qəlbində dərin kök salıb. Getdikcə daha çox ölkəni davamlı sülhün, ümumbəşəri təhlükəsizliyin, ümumi rifahın, açıqlığın və tolerantlığın hökm sürəcəyi təmiz və gözəl dünya qurmaq arzusu birləşdirir. Beynəlxalq ictimaiyyət yaxşı bilir ki, dünyada heç bir ölkə digərlərindən üstün deyil. Ümumbəşəri idarəetmə modeli yoxdur, həlledici sözün tək ölkəyə məxsus olduğu dünya nizamı yoxdur. Planetdə parçalanmalar və sarsıntılar olmayan həmrəylik və sülh bütün bəşəriyyətin ümumi maraqlarına cavab verir.Ötən ilin əvvəlindən Ukrayna böhranının tamamilə kəskinləşməsi müşahidə olunur. Baş verənlərin mahiyyəti əsasında Çin həmişə obyektiv və qərəzsiz mövqe tutub, barışıq və sülh danışıqlarının təşviqi üçün fəal səylər göstərib. Mənim səsləndirdiyim baxışlar toplusu Ukrayna nizamlanmasında Çinin əsas prinsipi kimi xidmət edir. Söhbət, xüsusilə, BMT Nizamnaməsinin məqsəd və prinsiplərinə riayət etmək, bütün dövlətlərin təhlükəsizlik sahəsində əsaslı narahatlıqlarına hörmət etmək, Ukrayna böhranının sülh yolu ilə həllinə yönəlmiş bütün səyləri dəstəkləmək və qlobal istehsal və təchizat zəncirlərinin sabitliyindən gedir.Bu yaxınlarda dərc olunmuş Çinin Ukrayna böhranının siyasi nizamlanmasına dair mövqeyi bütün tərəflərin rasional narahatlığını nəzərə alaraq, Ukrayna böhranının aradan qaldırılması ilə bağlı dünya birliyinin fikirlərinin vəhdətini maksimum dərəcədə əks etdirir. Sənəd böhranın nəticələrinin neytrallaşdırılmasında və siyasi nizamlanmanın təşviqində konstruktiv amil rolunu oynayır. Mürəkkəb problemlərin sadə həlli yoxdur. Biz əminik ki, hər kəs ümumi, hərtərəfli, birgə və davamlı təhlükəsizlik konsepsiyasını rəhbər tutsa, Ukrayna böhranından rasional çıxış yolu və dünyada davamlı sülhə və ümumbəşəri təhlükəsizliyə aparan yol tapılacaq və bu sahədə dialoq və məsləhətləşmələr bərabər, ehtiyatlı və praqmatik bir şəkildə davam etdiriləcək.Qlobal problemləri həll etməzdən əvvəl öz işlərinizi həll etməlisiniz. Çin Kommunist Partiyası Çin xalqını toplayıb ona rəhbərlik edərək, nəhəng əhalinin əhatə olunması, ümumbəşəri rifahın əldə edilməsi, maddi və mənəvi inkişafın əlaqələndirilmiş inkişafı ilə seçilən Çin modernləşdirilməsi yolu ilə Çin xalqının böyük gəncləşməsinə hərtərəfli səy göstərir. mənəvi mədəniyyət, dinc inkişaf yolu ilə gedən insan və təbiətin harmonik birgə yaşayışı. Çinin bu fərqli xüsusiyyətləri çoxillik təcrübə və beynəlxalq təcrübənin dərin ümumiləşdirilməsi əsasında formalaşır. Biz Çin modernləşməsinin səbəbini qətiyyətlə təşviq edəcəyik, yüksək keyfiyyətli inkişafı həyata keçirmək üçün səy göstərəcəyik və xarici açılışı davamlı şəkildə genişləndirəcəyik. Əminəm ki, bu, bütün dünya ölkələri, o cümlədən Rusiya üçün yeni imkanlar verəcək.İl baharla, uğur isə əməllərlə başlayır. Çin və Rusiyanın inkişaf və dirçəliş yoldaşları kimi bəşər sivilizasiyasının tərəqqisinə daha böyük töhfə verəcəyinə inanmaq üçün bütün əsaslar var.

2023

xəbərlər

ru_AZ

çin xalq respublikasının sədri si tszinpin, müsahibə, çin, çin xalq respublikası, rusiya, rusiya federasiyası