https://sputnik.az/20230318/efsanevi-vaqifin-xatireleri-ile-dolu-olan-muzey---vdeo-452779189.html

Əfsanəvi Vaqifin xatirələri ilə dolu olan muzey - VİDEO

Əfsanəvi Vaqifin xatirələri ilə dolu olan muzey - VİDEO

Sputnik Azərbaycan

Vaqif Mustafazadə əsl sənətkar ömrü yaşadı: çətin və maneələrlə dolu. O, həqiqətən də caz dünyasının ən sadiq və bənzərsiz cəngavərlərindən idi. Sağlığında... 18.03.2023, Sputnik Azərbaycan

2023-03-18T22:52+0400

2023-03-18T22:52+0400

2023-03-18T22:52+0400

mədəniyyət

vaqif mustafazadə

doğum günü

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/0c/0f/437281640_0:111:1200:786_1920x0_80_0_0_c1ce45b03a7787d7ad53e697bc772949.jpg

BAKI, 18 mart — Sputnik. Azərbaycanın caz sənətindən söz düşəndə ilk növbədə o yada düşür. Sovet dövründə ona olan təzyiqlərə baxmayaraq, XX əsr milli musiqimizə tamamilə yeni ruh və abu-hava gətirdi. Söhbət əfsanəvi cazmen Vaqif Mustafazadədən gedir. Bəstəkar, pianoçu, caz-muğam üslubunun banisi 16 mart 1940-ci ildə Bakı şəhərində, İçərişəhərdə anadan olub. Vaqif sənətinin vurğunu olanlar onun doğulub boya-başa çatdığı İçəri şəhərdə yerləşən ev muzeyini ziyarət edirlər. Həmin muzey ki, dahi caz ustası bir zamanlar orada yaşayıb. İçərişəhərdə yerləşən, indi Vaqif Mustafazadə döngəsi adlandırılan ünvanda məşhur cazmen anası Zivər xanımla birgə yaşayırdı. Vaqif Mustafazadənin ev muzeyinin direktoru, eyni zamanda Vaqif Mustafazadə adına Xeyriyyə Fondunun rəhbəri və cazmenin dayısı qızı Afaq Əliyeva nəhəng musiqiçinin ev muzeyinin yaranma tarixindən söz açarkən bildirib ki, 1979-cu ildə Vaqif Mustafazadə vəfat edəndən sonra onun anası Zivər xanım yeganə oğlunun ev muzeyinin yaradılması üçün o dövrkü aidiyyatı qurumlara müraciət edib. Zivər xanıma Polad Bülbüloğlu dəstək oldu və 1989-cu ildə Vaqif Mustafazadənin memorial muzeyi açıldı:Üzeyir bəyin tələbəsi olan Zivər xanım 1997-ci ildə vəfat edib. O, vəfatından əvvəl bu muzeyi qardaşı qızına vəsiyyət edib:"Zivər xanım mənim bibim idi. Moskvada yaşayırdım, 1994-cü ildə Bakıya gəldim ki, anam və bibimə yardım edim. Zivər xanım dedi, "bilirəm ki, mən olmayanda Vaqifin eksponatlarını sən qoruyacaqsan". O, ölümündən 2 ay öncə məni notariusa apardı, vəsiyyətnamə yazdı. Muzeyin yarısı Zivər xanımın evi idi. Həmin evi də Zivər xanım mənim adıma köçürdü. Ona dedim ki, axı sənin nəvələrin var, Lalə və Əzizə. Dedi, "heç nəvələrim gəlir ki? Hanı nəvələrim, heç gəlmirlər". Vaqifin böyük qızını 1991-ci ildə Fransaya göndərmişdim. 1993-cü ildə Əzizə anasıyla Almaniyaya getdi. Onlar oxuyurdular, işləyirdilər. Zivər xanımın yanına hərdənbir gəlirdilər". Zivər xanım qardaşı qızına vəsiyət edəndən sonra Afaq xanım Vaqif Mustafazadə adına Xeyriyyə Fondunu təşkil edir: Afaq xanım 1997-ci ildə Ədliyyə Nazirliyinə müraciət edir. Onlar da bunun mümkün olmadığını söyləyirlər:Məktub Ulu öndərə çatandan 2 gün sonra Ədliyyə Nazirliyi Fondun yaradılması üçün Afaq xanıma kömək edir. Hələ onda Zivər xanım sağ idi və fondun təsisçisi oldu. Zivər xanım 1997-ci ilin yanvarın 25-ində vəfat etdikdən sonra Afaq xanım caz musiqiçilərini axtarmağa, onlara kömək etməyə başlayır:"Həmin vaxt çox çətin vaxt idi. Onlara texniki avadanlıqlar, musiqi alətləri aldım. Görkəmli bəstəkar Fikrət Əmirovun oğlu Cəmil Əmirova kömək elədim, onun "Nostajı" adlı albomu işıq üzü gördü. 2000-ci ildə Polad Bülbüloğluna müraciət elədim ki, Vaqif Mustafazadənin 60 illiyidir, muzeyi təmir etmək lazımdır. Mənə dedi ki, muzeyi təmir etməyə pul yoxdur, amma tədbir keçirə bilərik. 2000-ci ildə o vaxtkı Respublika sarayında Vaqifin 60 illiyini qeyd elədik. Baxdım ki, nə nazirlik, nə də fond muzeyin təmirinə kömək edə bilmir". Afaq xanım 2004-cü ildə muzeyi öz hesabına təmir və restavrasiya elətdirib. 2005-ci ildə isə muzeyin açılışı olub. Məlumat üçün bildirək ki, Vaqif 1963-cü ildə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Kollecini bitirib, Bakı Musiqi Akademiyasına daxil olur. İlk məşhurluq da elə bu zaman gəlir. Vaqif burada kiçik konsertlər verir, klublarda çıxış eləyirdi. O, əsasən klassik caz, bluz və oynaq mahnılar ifa edir. 1963-cü ildə təhsilini başa vuran Vaqif Mustafazadə cazın daha sərbəst pərvəriş tapdığı bir məkana - Tbilisiyə yollanır və tez bir zamanda məşhurlaşır. Deyilənə görə, afişalarda Vaqifin soyadı hətta Mustafadze kimi yazılırmış. Tbilisidə yaşadığı illərdə o, əvvəlcə məşhur "Orero" ansamblı, daha sonra isə yaratdığı "Qafqaz" triosu ilə Moskvada, bir sıra sovet respublikalarında qastrol səfərlərində olur, "Tallin-66", "Tallin-67 " Beynəlxalq Caz Festivallarında iştirak edir. Görkəmli caz mütəxəssisi Uillis Konover Vaqifin ifasını Tallində eşitdikdən sonra onu caz aləmində müqabili çətin tapıla biləcək qeyri-adi, ən lirik pianoçu adlandırmışdı. O, demişdi: "Heyf ki, artıq Qerşvin yoxdur. Sizin çalğınızın əsl qiymətini yalnız o verə bilərdi". 1968-ci ildə görkəmli bəstəkar Bakıya qayıdır. Onun səylərinə ilk dəstək verənlər sırasında Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı da var idi. Bu məqsədlə hətta Bəstəkarlar İttifaqının sədri Qara Qarayevin təşəbbüsü ilə Vaqif Mustafazadə və Rafiq Babayevin yaradıcılığı nümunəsində çoxlarının xatirində unudulmaz iz qoymuş bir caz gecəsi, daha doğrusu, konsert-mühazirə keçirilmişdi. Tədbirdə cazın mahiyyəti, tarixi barədə çox maraqlı fikirlər söyləyən Qarayevin bu çıxışına ciddi-cəhdlə hazırlaşmasına onun aşağıdakı sözləri dəlalət edirdi: "Mən caz haqqında ümumi təsəvvürə malik olduğuma görə, bu konsertə gəlməzdən əvvəl əlavə məlumatlar toplamalı oldum. Ona görə də bütün gecəni caz haqqında bir sıra maraqlı kitablar oxudum". Tezliklə Vaqif Mustafazadə İttifaqın nəzdində "Leyli" adlı ilk vokal caz kvarteti yaradır. Vaqifin bəstəkarlıq istedadına, yaradıcılığına yüksək qiymət verən Qara Qarayevin, Tofiq Quliyevin ciddi səylərinə baxmayaraq, onu istisna şəklində (ali bəstəkarlıq təhsili əsas şərt olaraq indi də qalmaqdadır) SSRİ Bəstəkarlar İttifaqına üzv qəbul etmək mümkün olmur. "Leyli" kvarteti bir müddət sonra Azərbaycan Televiziya və Radio Komitəsinin nəzdinə keçir və "Sevil" kvarteti adlanmağa başlayır. Bu kollektivlə də işləyən zaman Vaqifin həm ifaçı, həm aranjimançı, həm də bəstəkar kimi böyük istedadı parlaq üzə çıxır. 1978-ci ildə Vaqif Mustafazadə özünün bir il öncə yaratdığı "Muğam" caz qrupu və 8 yaşlı kiçik qızı Əzizə ilə "Tbilisi-78" Ümumittifaq Caz Festivalında çıxış edir. Bu Festivalda o, laureat adına, Balaca Əzizə isə xüsusi mükafata layiq görülür. Məhz bu festivaldan sonra nüfuzlu caz dairələrində Vaqif haqqında caza tamamilə yeni bir üslub - muğam təfəkkürünü, nəfəsini gətirmiş bir cazmen kimi danışmağa başladılar. Bu uğur onun planlarını birə-beş artırmışdı. O, öz cazını daha geniş məkanda, SSRİ hüdudlarından kənarda da təbliğ etmək əzmində idi. Lakin çox təəssüf ki, Vaqif dünya caz səhnəsində çıxış edib öz məharətini göstərə bilmədi. Bu fürsət yalnız bir dəfə - Polşada olarkən ələ düşmüşdü. Vaqif Mustafazadə gənc yaşlarından bu radio vasitəsilə "Amerikanın səsi"ni dinləyirdi. Bu verilişin aparıcısı isə məşhur amerikan musiqiçisi və caz musiqi tənqidçisi Uilis Konover (Willis Conover) idi. Sovet dövründə qadağaların olmasına baxmayaraq, Vaqif radionun səsini yavaş edərək öz sevimli caz musiqiçilərinə qulaq asardı. 1985-ci ildə Vaqif Mustafazadənin ifaları yenidən Uillis Konoverin verlişində səslənir. Bu dəyərli materiallar Amerika və Azərbaycan Mədəniyyət Əlaqələri Fondunun prezidenti Cəmilə Cavadova-Spitsberq tərəfindən Şimali Texas Universitetinin arxivindən əldə edilərək Afaq xanıma göndərilib. Afaq Əliyevanın təşəbbüsü ilə Moskvada həmin səs yazılarından ibarət musiqi albomu buraxılıb. İndi Vaqifin musiqisi daim səslənir. Mustafazadə soyadını hazırda dünya caz aləminin parlaq ulduzlarından bir - Vaqifin qızı Əzizə onu məharətlə yaşadır.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.

2023

xəbərlər

ru_AZ

vaqif mustafazadə, doğum günü