Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin "rabitə üzrə rəhbəri" - İlon Mask

© Christophe Gateau / dpa / AFPİlon Mask
İlon Mask - Sputnik Azərbaycan, 1920, 28.12.2022
Abunə olmaq
Sahibkar İlon Mask özü və Starlink üçün mümkün mənfi nəticələrlə birlikdə Ukrayna əməliyyat teatrında Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin faktiki olaraq xarici muzdlu əsgərinə çevrilir.
Ukrayna əməliyyat teatrında Rusiyanın xüsusi hərbi əməliyyatı zamanı məlum oldu ki, Starlink qlobal peyk internetinin "mülki" sistemi əslində Pentaqon, NATO və Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin rabitə və döyüş nəzarətinin əsasını təşkil edir. Buna görə də kosmosda və Yerdə sərt kompensasiya tədbirlərinə ehtiyac var.
Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu dekabrın 21-də hərbi idarənin genişləndirilmiş kollegiyasında bildirib ki, ABŞ və NATO-nun 500-dən çox peyki, o cümlədən 70-dən çox hərbi peyki USQ-nin maraqları üçün fəaliyyət göstərir. Bu qruplaşma USQ-yə NATO-dan kəşfiyyat məlumatlarını onlayn əldə etməyə və 815 kilometrlik "cəbhə" xəttində "sarsılmaz" rabitə və döyüş nəzarət sisteminə malik olmağa imkan verir.
RF Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Valeri Gerasimov bir gün sonra əlavə edib ki, ABŞ və müttəfiqləri münaqişəni uzatmaq üçün Kiyevə hərbi yardımın həcmini ardıcıl olaraq artırırlar və ümumilikdə bu, təxminən 100 milyard dollar təşkil edir.
Dekabrın 26-da Saratov vilayətində vurulan, amerikalı mütəxəssislər tərəfindən dəyişdirilmiş USQ-nin PUA-sı Engels hərbi aerodromunu vurmalı idi. Və peyk yönləndirmə sistemi (naviqasiya, idarəetmə) olmadan bu baş verə bilməzdi. Əslində, ABŞ və NATO ukraynalıların əli ilə çirkin əməllərini Rusiyanın nüvə triadasına qarşı həyata keçirməyə planlaşdırdılar. Qərbin marionet Kiyev rejiminə bu "kosmik" hərbi yardımı ilə Moskva nə etməlidir? Əlbəttə ki, XHƏ-ni məntiqi nəticəyə çatdırmaq lazımdır. Həm də Ukrayna əməliyyat teatrı və gələcək üçün düşmənin peyk qruplaşmasını "sıfırlamağa" imkan verən asimmetrik tədbirlər hazırlamaq vacibdir.
Tapşırıqların prioriteti şübhə doğurmur. Kiyevin ABŞ-ın "Space Exploration Technologies Corp" şirkəti ilə bu yaxınlarda "Starlink" peyk interneti üçün 10000-dən çox terminalın (bu yaxınlarda təhvil verilən 5000 terminala əlavə olaraq) tədarükü ilə bağlı müqaviləsi o deməkdir ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələri 2023-cü ilin əvvəlində yeni terminallar əldə edə bilərlər. Vəsaitlər Aİ ölkələri tərəfindən ayrılır və bunlar xeyli miqdardadır: "yer üzündə" aparatın qiyməti ən azı 550 dollardır. Bütün partiya Avropa vergi ödəyicilərinə 5,5 milyon dollara, üstəlik 15000 terminalın hər ay istismarı üçün 1,65 milyon dollara başa gələcək.
"Starlink" sistemi özəl təşəbbüs kimi təqdim olunur, lakin Pentaqonun subpodratında peyk interneti döyüş idarəetmə sisteminə çevrilir, sahibkar İlon Mask isə Ukrayna əməliyyat teatrında Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin faktiki olaraq xarici (Amerikanın) muzdlu əsgərinə çevrilir. Mask və "Starlink" üçün mümkün olan bütün mənfi nəticələrlə. Bu yaxınlarda Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi Konstantin Vorontsov BMT tribunasından ABŞ-ın kommersiya peyklərini silahlı münaqişələrdə istifadə olunduğu vəziyyətdə hərbi hədəflər adlandırıb: "kvazi-vətəndaş infrastrukturu qisas almaq üçün qanuni hədəfə çevrilə bilər.
"Starlink" nədir
Əvvəlcə "Starlink" sistemi guya dənizçilər, səyahətçilər, ucqar ərazilərin sakinləri və "avtokratik rejimlər" olan ölkələr üçün yaradılmışdır. Güman edirəm ki, internetdə olduğu kimi, "Starlink"in də başının üstündə Pentaqon dayanırdı. Davamlı rabitə döyüş idarəetməsinin əsasını təşkil edir. Düzdür, "Starlink" peyklərinin xidmət müddəti cəmi beş ildir.
Qlobal internet sisteminin strukturu üç əsas komponentdən ibarətdir: aşağı orbitlərdə (300 - 600 km) peyklər qruplaşması (bu gün - 2300-dən çox retranslyator aparatı), yerüstü stansiyalar şəbəkəsi (ümumdünya şəbəkəsinə qoşulmaq üçün) və istifadəçi terminalları (stansiyalardan 1000 km-ə qədər radiusda yerləşir). Şərti olaraq USQ-nin Donbasdakı terminalları peyk vasitəsilə Lvov vilayətindəki stansiyaya bağlıdır. Aşağı orbit siqnal sabitliyini təmin edir, "Starlink"in orta yükləmə sürəti 105 mbit/saniyədir. Rəqiblərin bəzi sistemləri 35.000 km-ə qədər orbitə malikdir.
Ağırlığı 260 kq olan 1-ci nəsil peyk məlumatların Yerə ötürülməsi üçün dörd fazalı qəfəs antenaları ilə təchiz edilib. Orbitdə sərbəst manevretməni avtonom naviqasiya sistemi və işçi cismi kripton olan ion mühərrikləri təmin edir. Aparatlar daim modifikasiya olunur, orta perspektivdə qruplaşma 7000-ə, sonda isə 42000 peykə çatacaq. Bir orbital aparatın qiyməti 500 min dollara qədərdir.
Planetdə "Starlink" sistemi Şimali və Cənubi Amerikanın, Avropanın 29 ölkəsində, eləcə də Avstraliyada istifadə olunur. Ukraynada aprelin əvvəlində ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAID) tərəfindən təhvil verilən ilk 5000 terminal peyda olub. "Starlink" sistemi istehlakçının (USQ) qərargah və kəşfiyyat mərkəzləri (Pentaqon və NATO) ilə, hətta Ukrayna əməliyyat teatrında radioelektron qarşıdurma şəraitində belə kifayət qədər sabit əlaqəsini təmin edir.
"Fox News"un məlumatına görə: "Peyklər Ukrayna qoşunlarının quruda və cəbhə xəttində rabitəsi üçün həyati əhəmiyyət kəsb etdilər". Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin NATO kəşfiyyat məlumatlarına çıxışı ABŞ və Aİ-dən qədim silahların tədarükündən daha əhəmiyyətlidir. Pentaqonun qərargah onlayn məsləhətləşmələrinin və Qərbin digər proksi-dəstəyi Kiyev rejiminə hərbi əməliyyatları davam etdirməyə imkan verir.
"Starlink" sisteminə qarşı mübarizədə Rusiya qoşunları müxtəlif vasitə və üsullardan istifadə edirlər. Hesab edirəm ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin "kritik infrastruktur" obyektlərinin Rusiyanın yüksək dəqiqlikli silahları ilə məhv edilməsi "Starlink" yerüstü stansiyalarına da aiddir. Rusiya qoşunları effektiv radioelektron döyüş sistemlərinə malikdirlər və Ukrayna komandanlığı artıq rabitə kəsintiləri ilə üzləşib: terminallar sıradan çıxıb – Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin bölmələri "fəlakətli itkilər" verir. Üstəlik, Yer orbitində "Star Wars" reallığa çevrilə bilər - bunun üçün müxtəlif effektivlik və radioaktivlik dərəcələrinə malik bir neçə peyk əleyhinə sistemlər (texnologiyalar) mövcuddur. "Starlink" peyk sisteminin zərərsizləşdirilməsi üsulları da çinli yoldaşlar tərəfindən hazırlanır.
Rusiyanın ABŞ-dakı səfiri Anatoli Antonov cümə günü deyib ki, "iki böyük dövlət arasında toqquşma riski yüksəkdir" və Qərb bu mövqeyə məhəl qoymaya bilməz. Xüsusilə, Amerikanın "Newsweek" jurnalı belə şərh edib: "Rusiyanın ABŞ-a xəbərdarlığı: gərginliyi azaldın, yoxsa pis "nəticələrlə üzləşəcəksiniz. Belə çıxır ki, "Starlink" sistemi və digər Amerika kosmik uydurmaları silahlı münaqişədə Yer kürəsində strateji üstünlüklər vermir.
"New York Times" qəzeti yazıb ki, Ukraynada hərbi əməliyyatların gedişatı Rusiyanın xeyrinə inkişaf edir və Kiyev rejimi tezliklə çıxılmaz vəziyyətə düşəcək. Vaşinqtonun 2022-ci ildə bu nəticəyə görə on milyardlarla dollar xərcləməsinə və ehtiyatsız çarəsizliklə növbəti il üçün daha 45 milyard dollar "yükləməyə" dəyərdimi? Sual ritorikdir.
"Starlink" sisteminin Rusiya analoqu – "SR NET" şirkətinin 96 peyki 2024-cü ildə Şəbəkəyə genişzolaqlı çıxışla Rusiya Federasiyasının bütün ərazisini əhatə edəcək.
Xəbər lenti
0