Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Bumeranq effekti: neftin bareli üçün 100 dollar proqnozlaşdırılır

© AP Photo / Baderkhan Ahmadneft
neft - Sputnik Azərbaycan, 1920, 16.12.2022
Abunə olmaq
Dövlət Dumasının Beynəlxalq Əlaqələr Komitəsi sədrinin birinci müavini Aleksey Çepanın vurğuladığı kimi, Rusiyaya "kölgə donanması" lazım deyil. Alıcı onsuz da kifayət qədərdir.
BAKI, 16 dekabr — Sputnik. Qiymət tavanının tətbiqindən sonra Avropa və ABŞ-da neft qiymətlərinin enişi gözlənilir. Bununla belə, analitiklər çatışmazlığı proqnozlaşdırırlar. Bazarda artıq disbalans hiss olunur: təklif azalır, tələb, ilk növbədə, Çindən artır. Ən böyük investisiya banklarının ekspertlərinin fikrincə, xammal ucuzlaşmayacaq, əksinə, bir barel üçün 110 dollara yaxınlaşacaq.
Özünü məhdudlaşdırma
Rusiya neftinin dəniz yolu ilə daşınmasına qoyulan qadağa dekabrın 5-dən qüvvəyə minib. Bundan əlavə, Aİ, G7 və Avstraliya bir barel üçün 60 dollarlıq qiymət haqqında razılığa gəliblər. Moskva diqqətini Hindistan, Çin və Türkiyəyə yönəldib.
Faktiki olaraq, Rusiyanın enerji resurslarının Qərbə tədarükünün tamamilə dayandırılmasının geri sayımına start verilib. OPEC+ bazar mexanizmlərinə birbaşa siyasi müdaxilədən son dərəcə narahatdır. Üstəlik, analitiklər vurğulayırlar ki, Moskva bu halda heç də uduzmur. Xüsusilə, Rusiya digər ölkələrdən tranzit daxil olmaqla Aİ üçün xammaldan ötrü əlavə mükafat tələb edə bilər.
Avropalılar kəsiri ABŞ, Şimali Afrika və Yaxın Şərqdən idxalla doldurmağa çalışırlar. Bununla belə, heç bir təchizatçı Aİ bazarı üçün istehsalı kəskin şəkildə artıra bilmir.
Bir barel üçün 110-a qədər
Qiymət tavanının təşəbbüskarları, deyəsən, özləri də uğur qazanmayacaqlarını başa düşürlər. Ağ Evin Milli Təhlükəsizlik Şurasının strateji kommunikasiyalar üzrə koordinatoru Con Kirbi etiraf edib ki, bu, "səhmlərin qiymətlərinə təsir etməyəcək".
"Böyük yeddiliyin bu cür hərəkətləri, hiyləgər məntiqə baxmayaraq, Rusiyanın gəlirlərini minimal dərəcədə azaldacaq, lakin dünya enerji bazarlarına zərbələr vuracaq", - deyə "The National Interest" qeyd edir. Qərb üçün bu, ciddi problemlərlə deməkdir. Və təbii ki, neftin qiyməti qalxacaq.
"Goldman Sachs" bir barelin birinci rübdə 90 dollar, ikinci rübdə 95 dollar olacağını təxmin edir.
"Bank of America" ilin ikinci yarısında Brent üçün 110 dollar proqnozlaşdırır. Çin və Hindistandakı tələbatdan çox şey asılıdır.
"Rusiyaya qarşı sanksiyalar, ehtiyatların aşağı səviyyədə olması, Çin iqtisadiyyatının açılması və tələbin zəifləməsi halında OPEC — in hasilatı azaltmağa hazır olması enerji qiymətlərinin yüksək olmasını dəstəkləyəcək", - deyə bankın analitikləri hesabatda qeyd ediblər.
Dekabrın 4-də keçirilən iclasda OPEC+ ölkələri hasilatın sutkada iki milyon barel azaldılması ilə bağlı əvvəlki qərarı təsdiqləyiblər. BofA hesab edir ki, 2023-cü ildə kartel öz siyasətini yalnız sərtləşdirəcək.
Bu, Moskvanın və digər əsas ixracatçıların maraqlarına tam cavab verir. ABŞ, Avropa Birliyi və digər idxalçılar haqqında isə bunu demək olmaz. Treyderlər Hindistan və Çinin Rusiyanın ən böyük karbohidrogen istehlakçıları kimi Aİ-ni əvəzləyəcəyini gözləyirlər.
Pekin bu günlərdə COVID-19 üçün "sıfır dözümlülük" siyasətində sınaq tələbləri və səyahət məhdudiyyətlərini yüngülləşdirilməklə, köklü dəyişikliklər elan edib. Bu o deməkdir ki, Çin yanacağa daha çox ehtiyac duyacaq. Aİ isə onsuz da daim "enerji aclığı" yaşayır. Asiya və Avropa bazarları arasında rəqabət güclənəcək və bu, açıq-aşkar şəkildə qiymətlərin aşağı düşməsinə kömək etməyəcək.
© AP Photo / Robert F. BukatyNeft tankeri, arxiv şəkli
Нефтяной танкер, фото из архива - Sputnik Azərbaycan, 1920, 16.12.2022
Neft tankeri, arxiv şəkli
"Kölgə donanması"
Sənayedə isə Rusiyanın "kölgə donanmasının" genişləndirilməsi barədə söz-söhbət gedir. İddialara görə, şirkətlər istifadə edilməyən ehtiyat tankerləri xidmətə qaytarırlar. Aİ-dən olan gəmi sahibləri isə aktivlərini G7-yə aid olmayan operatorlara ötürürlər.
"Financial Times"ın məlumatına görə, son bir həftədə Rusiyadan ixrac artıb, tankerlər limanlardan gündəlik 3,5 milyon barel çıxarıblar. Bu rəqəm Asiyaya hər zamankından 500 min çox (16 faiz) barel təşkil edir. Ümumi rəqəm son altı ayın ən yüksək həddindədir.
Bununla belə, Dövlət Dumasının Beynəlxalq Əlaqələr Komitəsi sədrinin birinci müavini Aleksey Çepanın vurğuladığı kimi, Rusiyaya "kölgə donanması" lazım deyil. Alıcı onsuz da kifayət qədərdir.
"Bir çox neft hasil edən ölkələr uzun müddətdir ki, sanksiyalar altındadır və bu gün bu, böyük problem deyil" - deyə Çepa izah edib.
Təsirləri yumşatmaq
Təbii ki, itkilərin qarşısını almaq olmaz. Xammal satışından gələn gəlir noyabr ayından etibarən azalmağa başlayıb.
Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (BEA) məlumatına görə, Rusiya müəssisələri oktyabr ayı ilə müqayisədə 700 milyon dollar az, yəni 15,8 milyard dollar gəlir əldə ediblər.
Rusiya Maliyyə Nazirliyinin məlumatına görə, noyabrda ölkə neft və qazdan nəzərdə tutulduğundan 90 milyard rubl az gəlir əldə edib. Bununla belə, departamentin rəhbəri Anton Siluanovun vurğuladığı kimi, qiymət məhdudiyyətlərinin büdcəyə təsirini qiymətləndirmək hələ tezdir - Moskva cavab tədbirləri görəcək.
Nə olursa olsun, Aİ və ABŞ-ın ümid etdiyi şey olmayacaq. Tavan kifayət qədər aşağı deyil.
"Avropa rəsmiləri "Rusiya hərbi maşınını necə ac qoyacaqları"barədə danışırdılar. Əslində, bacarıqsız planlaşdırıcılar Kremlin istehsalı kəskin azaltmaması və bazarın çökməsinin qarşısını almaq üçün əllərindən gələni etdilər", - deyə "Bloomberg" qeyd edib.
Cavab tədbirləri hələ açıqlanmayıb. Ancaq əsas tədarüklərin Çin və Hindistana yönəldiləcəyi aydındır. Və Asiya "masasından" geriyə qalan "qalıqlar və qırıntılar" avropalılara qismət ola bilər, amma bu, artıq artıq üç dəfə bahasına olacaq.
Xəbər lenti
0