Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Kosovo: ABŞ və NATO təcavüzünün davamı

© AFP 2024 / JEAN-PHILIPPE KSIAZEKKosovoda hərbçilər
Kosovoda hərbçilər - Sputnik Azərbaycan, 1920, 13.12.2022
Abunə olmaq
Rusiyayönümlü Serbiya və Rusiya əleyhdarı Ukrayna “hegemon”a yalnız əlverişli geosiyasi təsir alətləri kimi xidmət edir.
Balkanlarda hərbi-siyasi böhranı Vaşinqton yaradır və idarə edir. Birləşmiş Ştatlar Rusiya və Çinə qarşı strateji mübarizədə Avropanı özünün itaətkar “əsgərinə” çevirməyə və eyni zamanda, Köhnə Dünyanın resurslarını Amerika iqtisadiyyatına yönəldərək bir sıra hərbi münaqişələr rəqabətədavamlı Aİ iqtisadiyyatını “söndürməyə” çalışır.
Dekabrın 11-i axşam saatlarında 10 minə yaxın serb döyüşçüsü Kosovoya doğru irəlilədi - xüsusi təyinatlılar, 63-cü paraşütçü briqadası və jandarm qüvvələri.
Serbiya prezidenti Aleksandar Vucic xalqa müraciətində bu günün onun üçün 2017-ci ildən bəri ən çətin gün olduğunu bildirib. Və o qeyd edib: "Bizi divara söykəyiblər". Beynəlxalq ictimaiyyət Kosovo “hakimiyyəti”nin əyalətdəki serb anklavlarını faktiki olaraq ləğv etmək niyyətində olan özbaşınalıqlarına göz yumur.
Serbiya prezidentinin fikrincə, Balkanlarda Amerika 23 il ərzində bədheybətə çevrilmiş “övladını bəsləyir”.
Dekabrın 15-də Belqrad KFOR missiyasına (NATO-nun Kosovodakı missiyası) BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1244-cü maddəsinə uyğun olaraq Kosovo və Metoxiya ərazilərində qüvvələrin yerləşdirilməsi üçün sorğu göndərməyi planlaşdırır.
Son aylar Kosovo narahat idi. Noyabrın 1-dən Serbiya Silahlı Qüvvələri özünü elan etmiş “Kosovo respublikası”nın hakimiyyət orqanlarının istənilən təxribatına operativ reaksiya vermək üçün yüksək döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirilib. Kosovo Mitrovitsasında vaxtaşırı atışmalar olur, beş partlayış baş verib.
Brüssel razılaşmalarına rəğmən, dekabrın 8-də serblərin yaşadığə Kosovo və Metoxiyanın şimalına özünü elan etmiş "Kosovo respublikaası"nın təxminən 300 xüsusi təyinatlısı soxulub.
Bundan əvvəl parlamentin növbədənkənar iclasında Aleksandr Vuçiç Priştinanın birtərəfli addımları səbəbindən Kosovoda şiddətli münaqişə təhlükəsinin yaxın və ciddi olduğunu qeyd edib.
Serbiyanın yeni hökuməti oktyabrın sonunda Kosovonu ölkə tərkibində saxlamağa söz verdi. Eyni zamanda, özünü "Kosovo Respublikası" elan edən liderlərin serb nömrəli avtomobillərin məcburi yenidən qeydiyyata alınmasını təxirə salmaqdan imtina etməsi gərginliyin artmasına səbəb olub.
Rusiyanın özünü elan etmiş Kosovonun tanınmaması ilə bağlı mövqeyi şəffaf, ardıcıldır və Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarovanın sözlərinə görə, “heç vaxt dəyişməyəcək”.
Moskva ayrı-seçkilik yaradan “qaydalar”dan istifadəni və serb əhalisinin şəxsi sənədlərinin və nəqliyyat vasitələrinin qeydiyyat nömrələrinin məcburi dəyişdirilməsini sakinlərin hüquqlarını radikalların özbaşınalığından qoruyan dövlət qurumlarının Kosovodan çıxarılması kimi qiymətləndirir.
Balkan həddi – 2022
Balkanlarda yeni hərbi toqquşma ehtimalı kifayət qədər yüksəkdir.
NATO müttəfiqləri bu gün 1999-cu ildə Belqradın ehtiyatsız bombardmanını təkrarlaya bilməyəcəklər - son onilliklərdə kifayət qədər güclənən serb hava qüvvələrinin və artilleriyasının zərbələri altında minlərlə əsgərin itirilməsi ehtimalı çox yüksəkdir.
Serbiya ilə proksi müharibədə alyans Kosovo “bədheybəti”ndən (orduya çevrilmiş alban polisi) istifadə edir.
Rusiyanın Serbiyadakı səfiri Aleksandr Botsan-Xarçenko bu gün qeyd edib ki, Priştina Kosovonun serb regionlarının ələ keçirilməsi üçün “açıq və həyasızcasına” sərt, kobud gücə arxalanır.
Aleksandar Vučić dekabrın 11-də Kosovo "hökumətini" həbs edilmiş etnik serbləri dərhal azad etməyə çağırıb, lakin bu, çətin ki, Kosovonun yerli əhalisinə qarşı ABŞ-ın sanksiya ilə planlaşdırdığı "yumşaq soyqırımını" dayandırsın.
Hindlilərin və digər yerlilərin məhv edilməsi amerikalıların “genetik kodu”dur. Bundan əlavə, atlantiklər Belqrad Rusiyanın Avropadakı “Troya atı” hesab edir və Serbiyanın suverenliyini “kliklə” idarə olunan Balkan limitrofları səviyyəsinə qədər dağıtmağa çalışırlar (məsələn, Bolqarıstan, Rumıniya, Sloveniya, Xorvatiya).
Dekabrın 10-da Kosovo serbləri “terrorçuluq”da ittiham olunduqdan və “hakimiyyət”in keçmiş polis zabiti Deyan Pantiç tərəfindən saxlanıldıqdan sonra vilayətin şimalında magistral yollarda barrikadalar qurmuşdular. Dünən özünü elan etmiş "Kosovo Respublikası"nın xüsusi təyinatlılar bölgənin şimalında Serbiyanın dörd rayonu üçün əsas su mənbəyi olan su elektrik stansiyasını və Qazivode bəndini ələ keçirib. Etirazlar artmaqdadır, Kosovonun şimalında və Metoxiyada serb məktəblərinin fəaliyyəti dayandırılıb.
Kosovoda polis özbaşınalığını tənzimləmək üçün indiyədək yalnız şantajla, faktları təhrif etməklə və Belqrada qarşı ultimatumlarla məşğul olan BMT və Aİ-nin müdaxiləsi kifayət edərdi.
Bundan əvvəl Almaniya kansleri Olaf Şolts Priştinaya səfəri zamanı Belqradını “Kosovonun tanınması prosesində praqmatik olmağa” çağırmışdı, guya bunsuz ölkə Aİ-yə üzv ola bilməyəcək.
Regionda növbəti süni (sifarişli) eskalasiyanı Rusiyanın Ukrayna əməliyyat teatrındakı uğurları ilə əlaqələndirmək məntiqlidir. Atlantçılar (daha doğrusu ABŞ-ın Priştinadakı səfirliyinin əməkdaşları) Kosovonun serb əhalisini qorumaq üçün Serbiyanı hərbi əməliyyatlara təhrik etməyə, Rusiyanı münaqişəyə serblərin (qüvvələrin səpələnməsi) tərəfində müdaxilə etməyə məcbur etməyə çalışırlar. XHƏ zonasında rus qoşunlarının genişmiqyaslı qış hücumunu pozmaq üçün.
Priştina və NATO qoşunları ilə hipotetik qarşıdurma şəraitində Moskva Belqrada həqiqətən kömək edə bilər - hərbi-texniki, iqtisadi və siyasi-diplomatik vasitələrlə. İnanıram ki, bu, Rusiya Federasiyasının Ukraynadakı xüsusi hərbi əməliyyatının gedişatını çox da ləngitməyəcək.
Dövlət Duması artıq Kosovoya məcburi “rəftar” və dünya nizamının bütün Amerika “qaydalarına” yenidən baxılması ilə bağlı öz mövqeyini açıqlayıb. O cümlədən Avropa İttifaqında “Kosovo Respublikası”na qeyri-qanuni birləşmə cəhdləri. Nəzərinizə çatdırım ki, Aİ-nin beş üzvü belə bir dövlətin mövcudluğunu tanımır (Yunanıstan, İspaniya, Kipr, Slovakiya, Rumıniya).
Rusiya ilə hərbi-texniki əməkdaşlıq Serbiyaya son illərdə müdafiə qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirməyə imkan verib. Belqrada Moskvadan hədiyyə olaraq altı MiQ-29 qırıcısı və on BRDM-2MS zirehli transportyoru verildi, həmçinin yeddi Mi-17 və Mi-35 helikopteri, 30 modernləşdirilmiş T-72MS tankı, 30 BRDM-2 zirehli maşını, altı “Pantsir-S1” raket-top sistemi aldı.
Serbiya ordusunun döyüş quruluşuna 25 mindən çox hərbi qulluqçu, 117 təyyarə və helikopter, 323 tank, 1133 digər zirehli texnika, 406 reaktiv yaylım atəşi sistemi (MLRS), 497 artilleriya qurğusu daxildir.
Serbiyanın dənizə çıxışı yoxdur, lakin hələ də Dunayda altı patrul gəmisi, dörd minaaxtaran və iki ponton taborundan ibarət çay donanması fəaliyyət göstərir. Belqrad bütün ölkədə asayişi bərpa etmək üçün kifayət qədər hərbi gücə malikdir (Qərbin Global Firepower reytinqində 61-ci yerdə).
Priştinanın tərəfində kollektiv Qərb dayanır. Sabah müharibə olarsa, NATO-nun rəhbərlik etdiyi KFOR beynəlxalq sülhməramlı missiyası avtomatik olaraq Kosovo yaraqlıları ilə birləşəcək. KFOR qüvvələri BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1999-cu il tarixli 1244 saylı qətnaməsi əsasında uğursuz fəaliyyət göstərir və Kosovoda “bütün icmalar üçün sülh və hərəkət azadlığını” təmin etmir.
KFOR kontingenti NATO üzvü olan 28 ölkədən və onların tərəfdaşlarından olan 3775 hərbi qulluqçu ilə təmsil olunur. Tanınmamış “Kosovo respublikası” ərazisində KFOR yalnız hərbi münaqişənin “dondurulmasına” zəmanət verir - Qərb üçün əlverişli olan istənilən anda.
Sonsuz təxribatlar və müharibələr Pentaqonun və NATO-nun dünyanın istənilən yerində “sülhməramlı” fəaliyyətlərinin standart kursudur.
Xəbər lenti
0