https://sputnik.az/20221209/abs-a-teslim-olan-avropa-rusiya-ile-doyusmeye-hazirlasir-449476528.html

ABŞ-a təslim olan Avropa Rusiya ilə döyüşməyə hazırlaşır

ABŞ-a təslim olan Avropa Rusiya ilə döyüşməyə hazırlaşır

Sputnik Azərbaycan

Borrelin sözlərinə görə, "Hazırda Avropa ordusu yoxdur – 27 müxtəlif ordu var". 09.12.2022, Sputnik Azərbaycan

2022-12-09T22:35+0400

2022-12-09T22:35+0400

2022-12-09T22:35+0400

abş

təhlil

rusiya

avropa

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e6/03/17/440415336_0:0:2975:1674_1920x0_80_0_0_78b8bce2d3c34b43a93dea55d376a6b6.jpg

Avropa diplomatiyasının rəhbərinin ağzından çıxan döyüşkən və militarist bəyanatlar çoxdandır ki, heç kimi təəccübləndirmir. Bu mənada Jozep Borrelin Avropa Müdafiə Agentliyinin iclasında dünənki çıxışı onun əvvəlki ritorikasının təbii davamı idi. Lakin onun verdiyi açıqlamalarda çox diqqət çəkən bir məqam var.Ənənəyə görə, Borrelin Ukrayna ilə bağlı şərhləri mahiyyət etibarı ilə Brüsselin çoxdan diqqət çəkdiyi mövqeyi təsdiqləməyinə baxmayaraq, mediada ən böyük marağa səbəb olub: bəli, Kiyevə hərbi yardımı dayandırsanız, münaqişə tez bitəcək, lakin bu halda o, Rusiyanın qələbəsi ilə başa çatacaq. Bu isə qətiyyən qəbuledilməzdir. Deməli, "Ukraynanı dəstəkləməyə davam etmək" lazımdır.Daha maraqlı və vacib olanı diplomatın başqa bir bəyanatıdır – bu, Avropanın özündə hərbi işlərin vəziyyəti haqqındadır. Borrelin sözlərinə görə, "Hazırda Avropa ordusu yoxdur – 27 müxtəlif ordu var". Soyuq müharibə başa çatdıqdan sonra Avropa hərbi xərclərini azaldıb, hazırda o, bu səhvi düzəltməli və hərbi sərmayə çatışmazlığını kompensasiya etməlidir. Rəsmi nümayəndənin fikrincə, Aİ-nin müdafiə xərclərinin 2025-ci ilə qədər artmalı olduğu məbləği açıqlayıb – bu rəqəm 70 milyard avroya bərabərdir.Üstəlik, Borrell Avropanın milli hökumətlərini Avropa İttifaqı çərçivəsində hərbi əməkdaşlığın daha yüksək səviyyəsinə nail olmaq üçün hərbi büdcələrinə nəzarətin bir hissəsini Brüsselə verməyə çağırıb.Bu çıxış Almaniyanın öz ordusunun gücləndirilməsinə aktiv sərmayə qoyaraq "Avropa təhlükəsizliyinin təminatçısı" olmağa hazır olmasından danışan Olaf Şoltsun son bəyanatlarını üzvi surətdə təkrarlayır.Əslində, biz Avropanın hərbi strategiya ilə bağlı mövqeyində tektonik dəyişikliyin şahidi oluruq. Ancaq dəyişikliyin miqyasını başa düşmək üçün məsələnin tarixini xatırlamağa dəyər.Borrell haqlı olaraq qeyd edib ki, soyuq müharibə bitdikdən sonra Avropa ölkələri müdafiə sərmayələrini xeyli azaldıblar. Əslində, onlar öz təhlükəsizlik məsələlərini tamamilə NATO-ya, daha doğrusu, ABŞ-a həvalə ediblər. Üstəlik, avropalılar özlərini amerikalıların "boynunda" son dərəcə rahat hiss edirlər: Vaşinqton onları nəinki hərbi çətirlə təmin edir, hətta bunun xərcini də özü ödəyir – maliyyələşmədə Avropanın payı çox cüzidir. Belə ki, Köhnə Dünyanın son onilliklərdəki sosial-iqtisadi rifahı, digər səbəblər arasında, müdafiəyə çox pul xərcləmə ehtiyacının olmamasına da əsaslanırdı.Bu, təbii ki, Atlantik okeanının hər iki tərəfindəki müttəfiqlər arasında əngəllərdən biri idi. Amerikalılar davamlı olaraq avropalıları, ilk növbədə qərbliləri hərbi xərclərin artırılması məsələsində - NATO qaydalarına görə ÜDM-in bədnam iki faizinə qədər itələməyə çalışsalar da uğurla müqavimət göstərən avropalılar öhdəliklərinin yerinə yetirilməsini uzun illər təxirə saldılar.Bu ziddiyyətlərin mahiyyəti sadə və aydın idi: Avropada milli yönümlü elitalar güclü idilər və tez-tez öz ölkələrinin və vətəndaşlarının maraqlarını qoruyurdular. ABŞ-ın onsuz da ödəyəcəyi və ən böyük payın Amerika hərbi-sənaye kompleksinin cibinə gedəcəyi halda nə üçün nəhəng məbləğdə pul ayrılsın ki?Lakin son onillikdə transatlantik tərəfdaşlar arasında obyektiv ziddiyyətlərin artması, eləcə də qlobal hegemon kimi ABŞ-ın böhranı özünü büruzə verir. Hadisələrə uyğun olaraq Avropada milli yönümlü elitalarda öz ordusu - müdafiə funksiyasını tam şəkildə öz üzərinə götürə biləcək tam hüquqlu silahlı qüvvələr ideyası populyarlaşmağa başladı. Bu layihəyə dəstəyi hələ kansler olarkən Angela Merkel də daxil olmaqla, Avropanın ən nüfuzlu liderləri ifadə etmişdilər. Eyni zamanda başa düşülürdü ki, bu halda söhbət Avropanın Amerika ordusuna ehtiyacı olmayacağından, yəni suverenliyin möhkəmləndirilməsi və ABŞ-dan asılılığın zəiflədilməsindən gedir.Burada sual yarana bilər: Merkelin o vaxtkı fikirləri ilə Borrelin indiki ideyaları arasında nə fərq var? Ancaq o, prinsipialdır!Borrell milli yönümlü deyil, Atlantik, qlobalist və amerikapərəst qüvvələrin nümayəndəsidir. Əslində, Şolts kimi, bir az nələrsə etməyə çalışır, eyni zamanda əli və ayağı bağlıdır.Son bir il ərzində Avropadakı atlantistlər rəqiblərini-"torpaq sahiblərini" demək olar ki, tamamilə əzməyi bacarıblar, çağırış və idarəetmə sistemi üzərində nəzarəti ələ keçirib əksər ölkələri onlar üçün sadəcə intihar kimi görünən bir yola yönəldiblər. Avropa ordusunun mövzusu və onların icrasında müdafiə xərclərinin artması aşağıdakılar deməkdir:1) onsuz da problemli olan Avropa iqtisadiyyatlarından resursların Amerika hərbi sənaye kompleksinə köçürülməsi;2) NATO strukturları vasitəsilə Avropa silahlı qüvvələrinin Vaşinqtona ciddi tabeçiliyinin saxlanılması;3) avropalıların Rusiyaya (və bəlkə də Çinə) qarşı top yemi kimi istifadə edilməsi.Sonuncu qeyri-elmi uydurma kimi görünə bilər: heç müasir - firavan və ərköyün - avropalılardan döyüşçülər çıxar? Ancaq biz elə bir dövrdə yaşayırıq ki, tamamilə qeyri-mümkün kimi görünən və çoxdan unudulmuş şeylər reallığa çevrilir. Üstəlik, bu fikirdən vaz keçməzdən əvvəl bir müddət gözləməyə dəyər. Gəlin görək bir neçə ildən sonra - Avropanı bürüyən böhran öz bəhrəsini tam verdikdən sonra nə baş verəcək, çünki hələlik biz zəngin və doymuş Avropanın cüzi bir kəmər sıxılmasını müşahidə edə bilirik.Tarix isə göstərir ki, həqiqətən ac, yoxsul və sağ qalmaq astanasında olan avropalılar üçün "Dranq nax Osten" ideyası getdikcə daha tez bir zamanda son dərəcə cəlbediciyə çevrilir. Hadisələrin necə inkişaf etdiyini diqqətlə izləsək, ABŞ-ın Avropanı səylə bu ssenariyə doğru itələdiyini görərik.

2022

xəbərlər

ru_AZ

abş, rusiya, avropa