https://sputnik.az/20221123/suriyanin-geleceyi-niffet-almasi-ve-ya-emekdasliq-erazisi-448862830.html
Suriyanın gələcəyi: “Niffət alması” və ya əməkdaşlıq ərazisi
Suriyanın gələcəyi: “Niffət alması” və ya əməkdaşlıq ərazisi
Sputnik Azərbaycan
Qazaxıstanın paytaxtında Suriya-Türkiyə sərhədində vəziyyətin gərginləşməsi fonunda Suriyadakı vəziyyətin nizamlanması üçün “Astana” formatında danışıqlar... 23.11.2022, Sputnik Azərbaycan
2022-11-23T08:32+0400
2022-11-23T08:32+0400
2022-11-23T08:32+0400
təhlil
suriya
türkiyə
abş
rusiya
pkk
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/03/0c/426440502_0:160:3073:1888_1920x0_80_0_0_eded138f3442dce9a463fe07ce22cfbf.jpg
BAKI, 23 noyabr - Sputnik. Suriyadakı vəziyyətin nizamlanması üzrə məsləhətləşmələrin 19-cu raundunda Astana prosesinin qarant ölkələrinin (Rusiya, Türkiyə, İran), Suriya hökuməti və müxalifətinin nümayəndələri, həmçinin BMT və müşahidəçi ölkələrin nümayəndə heyətləri iştirak edir. Hazırkı danışıqlar regionda gərginliyin artması və Suriya-Türkiyə sərhədində yeni antiterror əməliyyatlarının keçirilməsi ehtimalı fonunda başlayıb.Suriyanın şimalındakı vəziyyətTürkiyə Hərbi Hava Qüvvələri bu yaxınlarda Suriya Demokratik Qüvvələrinin nəzarətində olan və Ankarada PKK-nın Suriya qanadı hesab edilən (Türkiyə və Azərbaycanda terrorçu təşkilat kimi qadağan olunmuş) vilayətlərə bir sıra hava zərbələri endirib. Əməliyyat İstanbulda 6 nəfərin ölümü, 80-dən çox vətəndaşın yaralanması ilə nəticələnən terror aktına cavab olaraq həyata keçirilib. Türkiyə rəsmilərinin araşdırması zamanı məlum olub ki, hücumu törədən qadın Suriyanın Kobani şəhərindən Türkiyəyə gəlib və oradan əmrlər alıb.Nəticədə rəsmi Ankara Suriyanın şimalında xüsusi hərbi əməliyyat keçirmək qərarına gəlib, prezident Ərdoğan müvafiq sərəncamı G20 sammitindən sonra İndoneziyadan Türkiyəyə qayıdarkən təyyarədə imzalayıb.İki günlük əməliyyatdan sonra Türkiyənin müdafiə naziri Hulusi Akar 184 silahlının məhv edildiyini açıqlayıb. Artıq Türkiyənin Suriyanın şimalına ağır texnika daşıdığı barədə xəbərlər var. Eyni zamanda Türkiyə aviasiyası da PKK ilə əlaqəli silahlı birləşmələrin yerləşdirildiyi Şimali İraqa hücum edib. Bütün bunların fonunda Rusiya Federasiyası prezidentinin Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Aleksandr Lavrentyev bildirib ki, Moskva Ankaranı təmkinli olmağa çağırır.“Biz Suriyanın təkcə şimal və şimal-şərq bölgələrində deyil, bütün ərazilərdə gərginliyin artmasının qarşısını almaq üçün türk həmkarlarımızı müəyyən təmkinli olmağa çağıracağıq”, - deyə Lavrentyev bildirib.Vasitəçilərin siyasi maraqlarıEkspert ictimaiyyətində belə bir fikir var ki, Türkiyə özü üçün müəyyən üstünlüklər əldə etmək niyyəti ilə Astana prosesi formatında görüş ərəfəsində xüsusi əməliyyata başlayıb.Ekspert həmçinin qeyd edib ki, zərbələri Suriya üzrə Astana danışıqlarının qarşıdan gələn yeni raundu ilə əlaqələndirmək çətin ki, Ankara təmsilçiləri bu mövzudan öz mövqelərini irəlilətmək üçün istifadə edə bilərlər.Suriyanın şimalında vəziyyətin gərginləşməsi ilə yanaşı, tərəflər Suriya konstitusiya komitəsinin iclaslarının keçirildiyi ərazinin Cenevrədən başqa yerə köçürülməsi ilə bağlı həll olunmamış danışıqlara yaxınlaşır - Moskva hesab edir ki, o, qoşulmaqla neytral statusunu itirib. Rusiyaya qarşı sanksiyalar.Rusiya Federasiyasının BMT-dəki daimi nümayəndəsinin müavini Dmitri Polyanskinin qeyd etdiyi kimi, problemi təkcə təxirə salmaqla deyil, həm də Cenevrədəki bütün nümayəndə heyətlərinə müvafiq təminatlar verməklə həll etmək olar.Hələ yayda bu məsələ ilə bağlı bir neçə variantın, o cümlədən Fars körfəzinin bir sıra ölkələrində neytral əraziyə çevrilə biləcək saytların, xüsusən də Maskat və Əbu-Dabidə olduğu bildirilmişdi.Bundan əlavə, Moskva Ukraynadakı vəziyyətin onun beynəlxalq münasibətlərdəki prioritetlərinə heç bir şəkildə təsir etmədiyini bir daha göstərmək niyyətindədir. Rusiya Suriyanı tərk edib bu ölkədəki münaqişənin həlli prosesində “xurma” vermək niyyətində deyil. Bu, ABŞ-ın Suriyada davam edən hərbi mövcudluğu fonunda xüsusilə aktual görünür. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, bu gün Rusiya qoşunları Dəməşq rəhbərliyinin rəsmi razılığı ilə Suriyada mövcud olan yeganə xarici hərbi qüvvədir.İran da Türkiyə kimi Suriyada baş verənlərə milli təhlükəsizlik məsələsi kimi baxır. Amma Tehran daxili ziddiyyətlərdən parçalanmış hazırkı danışıqlara yaxınlaşır. Səlahiyyətlilərin səylərinə baxmayaraq, ölkədə səhv hicab geyindiyinə görə saxlanılan gənc Məhsi Əmininin ölümü ilə yaranan iğtişaşlar səngiməyib.Ehtimallara görə, İran Suriya yolunda müəyyən irəliləyiş əldə etməklə öz vətəndaşlarının diqqətini daxili problemlərdən yayındırmağa çalışacaq. Lakin ekspertlər bunu çətin hesab edir və bu görüşün əsas aktorlarının Türkiyə və Rusiya nümayəndələrinin olacağını güman edirlər.Onların fikrincə, danışıqlar zamanı qərarların qəbul edilməsində onların mövqeyi əsas olacaq. Həmçinin qeyd olunur ki, danışıqlar ərəfəsində hər iki ölkədə ABŞ-ın regionda və dünyada yürütdüyü siyasətdən açıq narazılıq ifadə edilir.Mümkündür ki, bu vəziyyət tərəflərin daha tez ortaq məxrəcə gəlməsinə kömək edəcək və regionda münaqişəli vəziyyətin həlli ilə bağlı qərarların qəbuluna müsbət təsir göstərə bilər.
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2022
Nadir Şəfiyev
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/41883/47/418834744_399:0:1729:1330_100x100_80_0_0_2fd2e6aed9b21de8279a52ec8667076f.jpg
Nadir Şəfiyev
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/41883/47/418834744_399:0:1729:1330_100x100_80_0_0_2fd2e6aed9b21de8279a52ec8667076f.jpg
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Nadir Şəfiyev
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/41883/47/418834744_399:0:1729:1330_100x100_80_0_0_2fd2e6aed9b21de8279a52ec8667076f.jpg
suriya, türkiyə, abş, rusiya, pkk
suriya, türkiyə, abş, rusiya, pkk
Suriyanın gələcəyi: “Niffət alması” və ya əməkdaşlıq ərazisi
Qazaxıstanın paytaxtında Suriya-Türkiyə sərhədində vəziyyətin gərginləşməsi fonunda Suriyadakı vəziyyətin nizamlanması üçün “Astana” formatında danışıqlar başlayıb.
BAKI, 23 noyabr - Sputnik. Suriyadakı vəziyyətin nizamlanması üzrə məsləhətləşmələrin 19-cu raundunda Astana prosesinin qarant ölkələrinin (Rusiya, Türkiyə, İran), Suriya hökuməti və müxalifətinin nümayəndələri, həmçinin BMT və müşahidəçi ölkələrin nümayəndə heyətləri iştirak edir. Hazırkı danışıqlar regionda gərginliyin artması və Suriya-Türkiyə sərhədində yeni antiterror əməliyyatlarının keçirilməsi ehtimalı fonunda başlayıb.
Suriyanın şimalındakı vəziyyət
Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri bu yaxınlarda Suriya Demokratik Qüvvələrinin nəzarətində olan və Ankarada PKK-nın Suriya qanadı hesab edilən (Türkiyə və Azərbaycanda terrorçu təşkilat kimi qadağan olunmuş) vilayətlərə bir sıra hava zərbələri endirib. Əməliyyat İstanbulda 6 nəfərin ölümü, 80-dən çox vətəndaşın yaralanması ilə nəticələnən terror aktına cavab olaraq həyata keçirilib. Türkiyə rəsmilərinin araşdırması zamanı məlum olub ki, hücumu törədən qadın Suriyanın Kobani şəhərindən Türkiyəyə gəlib və oradan əmrlər alıb.
Nəticədə rəsmi Ankara Suriyanın şimalında xüsusi hərbi əməliyyat keçirmək qərarına gəlib, prezident Ərdoğan müvafiq sərəncamı G20 sammitindən sonra İndoneziyadan Türkiyəyə qayıdarkən təyyarədə imzalayıb.
İki günlük əməliyyatdan sonra Türkiyənin müdafiə naziri Hulusi Akar 184 silahlının məhv edildiyini açıqlayıb. Artıq Türkiyənin Suriyanın şimalına ağır texnika daşıdığı barədə xəbərlər var. Eyni zamanda Türkiyə aviasiyası da PKK ilə əlaqəli silahlı birləşmələrin yerləşdirildiyi Şimali İraqa hücum edib. Bütün bunların fonunda Rusiya Federasiyası prezidentinin Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Aleksandr Lavrentyev bildirib ki, Moskva Ankaranı təmkinli olmağa çağırır.
“Biz Suriyanın təkcə şimal və şimal-şərq bölgələrində deyil, bütün ərazilərdə gərginliyin artmasının qarşısını almaq üçün türk həmkarlarımızı müəyyən təmkinli olmağa çağıracağıq”, - deyə Lavrentyev bildirib.
Vasitəçilərin siyasi maraqları
Ekspert ictimaiyyətində belə bir fikir var ki, Türkiyə özü üçün müəyyən üstünlüklər əldə etmək niyyəti ilə Astana prosesi formatında görüş ərəfəsində xüsusi əməliyyata başlayıb.
“Güman etmək olar ki, Türkiyə... kürd təşkilatlarının sıxışdırılması üçün sərt tələbləri irəli sürəcək, Rusiya və İrana bunu qəbul etmələri üçün şərtlər qoyacaq və Türkiyənin bu mübarizəyə müdaxilə edə biləcəyinə inandığı heç bir tədbir görməyəcək”, - Rusiya Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun Ərəb və İslam Araşdırmaları Mərkəzinin aparıcı elmi işçisi Boris Dolqov hesab edir.
Ekspert həmçinin qeyd edib ki, zərbələri Suriya üzrə Astana danışıqlarının qarşıdan gələn yeni raundu ilə əlaqələndirmək çətin ki, Ankara təmsilçiləri bu mövzudan öz mövqelərini irəlilətmək üçün istifadə edə bilərlər.
Suriyanın şimalında vəziyyətin gərginləşməsi ilə yanaşı, tərəflər Suriya konstitusiya komitəsinin iclaslarının keçirildiyi ərazinin Cenevrədən başqa yerə köçürülməsi ilə bağlı həll olunmamış danışıqlara yaxınlaşır - Moskva hesab edir ki, o, qoşulmaqla neytral statusunu itirib. Rusiyaya qarşı sanksiyalar.
Rusiya Federasiyasının BMT-dəki daimi nümayəndəsinin müavini Dmitri Polyanskinin qeyd etdiyi kimi, problemi təkcə təxirə salmaqla deyil, həm də Cenevrədəki bütün nümayəndə heyətlərinə müvafiq təminatlar verməklə həll etmək olar.
Hələ yayda bu məsələ ilə bağlı bir neçə variantın, o cümlədən Fars körfəzinin bir sıra ölkələrində neytral əraziyə çevrilə biləcək saytların, xüsusən də Maskat və Əbu-Dabidə olduğu bildirilmişdi.
Bundan əlavə, Moskva Ukraynadakı vəziyyətin onun beynəlxalq münasibətlərdəki prioritetlərinə heç bir şəkildə təsir etmədiyini bir daha göstərmək niyyətindədir.
Rusiya Suriyanı tərk edib bu ölkədəki münaqişənin həlli prosesində “xurma” vermək niyyətində deyil. Bu, ABŞ-ın Suriyada davam edən hərbi mövcudluğu fonunda xüsusilə aktual görünür. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, bu gün Rusiya qoşunları Dəməşq rəhbərliyinin rəsmi razılığı ilə Suriyada mövcud olan yeganə xarici hərbi qüvvədir.
İran da Türkiyə kimi Suriyada baş verənlərə milli təhlükəsizlik məsələsi kimi baxır. Amma Tehran daxili ziddiyyətlərdən parçalanmış hazırkı danışıqlara yaxınlaşır. Səlahiyyətlilərin səylərinə baxmayaraq, ölkədə səhv hicab geyindiyinə görə saxlanılan gənc Məhsi Əmininin ölümü ilə yaranan iğtişaşlar səngiməyib.
Ehtimallara görə, İran Suriya yolunda müəyyən irəliləyiş əldə etməklə öz vətəndaşlarının diqqətini daxili problemlərdən yayındırmağa çalışacaq. Lakin ekspertlər bunu çətin hesab edir və bu görüşün əsas aktorlarının Türkiyə və Rusiya nümayəndələrinin olacağını güman edirlər.
Onların fikrincə, danışıqlar zamanı qərarların qəbul edilməsində onların mövqeyi əsas olacaq. Həmçinin qeyd olunur ki, danışıqlar ərəfəsində hər iki ölkədə ABŞ-ın regionda və dünyada yürütdüyü siyasətdən açıq narazılıq ifadə edilir.
Mümkündür ki, bu vəziyyət tərəflərin daha tez ortaq məxrəcə gəlməsinə kömək edəcək və regionda münaqişəli vəziyyətin həlli ilə bağlı qərarların qəbuluna müsbət təsir göstərə bilər.
