https://sputnik.az/20221019/447592581.html

Əsrin səhvi - karbohidrogenlərdən bərpa olunan enerjiyə keçid Aİ üçün niyə faciə olacaq

Əsrin səhvi - karbohidrogenlərdən bərpa olunan enerjiyə keçid Aİ üçün niyə faciə olacaq

Sputnik Azərbaycan

Aqressiv dekarbonizasiya siyasətini müdafiə edən Qərb Karbohidrogen istehsalçılarının neft və qaz layihələrinə investisiyalardan əl çəkməmək çağırışına məhəl... 19.10.2022, Sputnik Azərbaycan

2022-10-19T09:01+0400

2022-10-19T09:01+0400

2022-10-19T09:48+0400

təhlil

avropa ittifaqı

bərpa

enerji

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/40740/40/407404070_0:162:3969:2395_1920x0_80_0_0_d46a8a21f3f526c6842d2bf46eb793d1.jpg

BAKI, 19 oktyabr - Sputnik. Bu gün dünyada müşahidə olunan, lakin Avropada daha aydın şəkildə nəzərə çarpan enerji böhranı ilk baxışdan göründüyündən daha dərin köklərə malikdir və Rusiya enerji daşıyıcılarının rədd edilməsi sadəcə alovun üzərinə bir qədər də yağ tölküb. Avropa İttifaqının “yaşıl enerji”yə keçidlə bağlı ilkin radikal addımları isə bu gün Avropa ölkələrinin enerji təhlükəsizliyinin tabutuna vurulan mismara çevrilib.Belə ki, neft-qaz layihələrinə sərmayə qoymaqdan imtina, bildiyiniz kimi daimi enerji mənbəyi olmayan bərpa olunan enerji mənbələri sahəsində layihələrin çoxmilyardlarla maliyyələşdirilməsi ona gətirib çıxarıb ki, kəşfiyyat və yeni karbohidrogen yataqlarının işlənməsi donduruldu. Nəticədə, dünyanın daha çox neft və qaza ehtiyacı olduğu bir vaxtda yeni yataqlara investisiya qoyuluşunun kəskin azalması son istehlakçılar üçün elektrik enerjisi haqqının 5 dəfə artmasına gətirib.Bərpa olunan enerji üçün avadanlıq istehsalçıları istehsalı azaldırGörünür, külək və günəş elektrik stansiyalarının geniş şəkildə tikintisinin vacibliyi ilə bağlı şişirdilmiş köpük partlayıb - külək stansiyalarının tikintisi üzrə podratçılar istehsalatlarını azaldır və iş yerlərini bağlayırlar. Beləliklə, ABŞ-ın ən böyük avadanlıq istehsalçısı General Energy külək stansiyaları bazarı nəzərəçarpacaq dərəcədə daraldığı üçün bir sıra ölkələrin bazarlarında külək stansiyalarında iş yerlərini əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağı planlaşdırır.Covid-19 pandemiyasından bəri tədarük zəncirində daimi fasilələr olub və külək turbinlərinin yüksək qiyməti şirkətləri külək enerjisinə investisiya etməkdən çəkindirir - polad və digər materialların qiymətləri artmaqda davam etdikcə, günəş və külək fermalarının tikintisi sübut olunur. əvvəllər düşünüldüyündən daha bahalı olmalıdır.Əvvəllər günəş və külək enerjisi istehsalının dəyəri azalırdı, çünki texnoloji yeniliklər onların tədqiqat və təkmilləşdirmələrinə bütün dünyada böyük investisiyalar sayəsində ortaya çıxdı.Lakin qlobal tədarük zəncirlərinə ziyan vuran pandemiyadan sonra komponentlərin qiymətləri sürətlə yüksəlir. Beləliklə, bir neçə il əvvəl onlar üçün tələbat artımının zirvəsində olan külək stansiyaları üçün avadanlıqların satışından bəhrələnən şirkətlər indi çox bahalı istehsal xərcləri və investisiyaların və bu layihələrə marağın faktiki azalması səbəbindən istehsallarını azaldırlar.Külək və günəş enerjisi bahalı və etibarsızdırÜmumiyyətlə, "yaşıl enerji"yə keçid ideyası BMT səviyyəsində dəstəklənir - bu ilin mayında təşkilatın baş katibi Antonio Quterreş yaxın zamanlarda fosil enerjisindən tamamilə imtina edilməsinin zəruriliyini və ildə ən azı 4 trilyon dollar məbləğində vəsaitin bərpa olunan enerji layihələrinin birbaşa maliyyələşdirilməsinə yönəltməyin vacibliyini bəyan etdi.Quterreşin bu çağırışını Avropa Komissiyasının qərarları da gücləndirilir - avqustda qurum dəniz külək turbinlərinin inkişafı üçün 5,6 milyard avro ayrıldığını elan edib. Bu, Aİ ölkələrində alternativ enerjinin tətbiqinin artırılması layihəsinin bir hissəsi olacaq.Lakin eyni zamanda, bərpa olunan enerji layihələri istifadəyə verildikdən sonra onların əksəriyyətinin öz gücünün yarısı qədər enerji istehsal etdiyi barədə heç bir söz deyiilmir. Çünki küləyin gücü, eləcə də günəşi bağlayan buludların hərəkətini idarə etmək mümkün deyil.Bərpa olunan enerjiyə tam keçidin bütün etibarsızlığını Aİ ölkələri o zaman hiss etdilər ki, qazın qiymətinin 1000 kubmetr üçün 2000 dollardan yuxarı olduğu dövrdə külək stansiyalarından elektrik enerjisi istehsalı bəzən minimum səviyyəyə endi.Bundan əlavə, özünün enerji balansında külək və günəş enerjisinin payını ilk dəfə artıran Avstraliyanın timsalında iqtisadiyyatın yaşıllaşdırılmasının istehlakçının cibinə nə qədər zərbə vurduğunu görmək olar.Belə ki, Avstraliyada bərpa olunan enerjinin kütləvi şəkildə tətbiqi ilə mübarizə aparan StopTheseThings təşkilatının məlumatına görə, 2005-ci ildən, günəş və külək elektrik stansiyalarının kütləvi tikintisinin başlandığı vaxtdan qitədə elektrik enerjisinin qiyməti maksimuma qalxıb. Xüsusilə, 2017-ci ildən bəri ölkədə yaşıl enerjidən istifadənin artması üzündən elektrik enerjisinin dəyəri təxminən üç dəfə çoxalıb.Beləliklə, Avstraliyada elektrik enerjisi istehlakçıları bərpa olunan enerji mənbələrindən istehlakçıya qədər uzun məsafələrə çəkilmiş əlavə ötürmə xətlərinin xərclərini daşıyırlar."Bu təəccüblü və tamamilə lazımsız xərclər pərakəndə enerji ödənişlərinə daxildir", - deyə təşkilatın araşdırmasında bildirilir.Bundan başqa, bərpa olunan elektrik enerjisinin istehsalında fasilələr yarandıqda kömürlə işləyən stansiyaların birgə istifadəsi ilə yanaşı, külək və günəş elektrik stansiyalarına verilən subsidiyalar da istehlakçıların ödəniş qəbzlərində əksini tapır.Avropanın “yaşıl” xəyalının məhviAvstraliya nümunəsi bərpa olunan enerjinin tətbiqi ilə əlaqədar elektrik enerjisinin qiymətlərinin artması baxımından ən əlamətdardır, belə ki, ölkə dünya bazarlarına ən mühüm təbii qaz və kömür tədarükçüsüdür. Yəni, mədən ehtiyatlarının mövcudluğuna görə enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı faktiki olaraq heç bir problemi olmayan ölkənin yaşıllaşdırma tendensiyasına keçməsi son istehlakçı üçün elektrik enerjisinin qiymətinin artmasına səbəb olub.Belə olan halda Avropada, xüsusən də karbohidrogen enerjisinin sığortası olmadan RES-ə tam keçidin hansı nəticələrə səbəb ola biləcəyini təsəvvür etmək asandır. Nəzərə alsaq ki, Avropa regionunun böyük hissəsi ölkəyə karbohidrogen tədarükündən çox asılıdır, bərpa olunan enerjiyə köklü keçid və qalıq yanacaqlardan imtina böyük riskdir.Xüsusilə nəzərə alsaq ki, Aİ-də dekarbonizasiya planının 15 ildən artıqdır həyata keçirilməsinə baxmayaraq, regionun neft, qaz və kömürdən asılılığı azalmır - BP-nin araşdırmalarına görə, bərpa olunan enerjinin kütləvi şəkildə tətbiqinə baxmayaraq, Avropada neft və qazenerjinin əsas mənbəyi olaraq qalır.Bəlkə də buna görə Aİ 2030-cu ilə qədər enerji istehsalında yaşıl enerjinin payını 45%-dən 40%-ə çatdırmaq üçün cəsarətli planından imtina edir.Bundan əlavə, yüksək enerji qiymətləri və bazarlarda gözlənilən qıtlıq səbəbindən Aİ ölkələri karbonsuzlaşdırma siyasətindən fərqli olaraq, ən çirkli qalıq yanacaq növü olan kömür idxalını artırmağa məcbur olub. Belə ki, bu ilin yanvar-avqust aylarında Aİ-yə kömür idxalı 35,5% və ya 15 milyon ton artıb. Təkcə avqust ayında Avropa 57 milyon tondan çox kömür idxal edib və beləliklə, region qlobal kömür idxalının təxminən 10%-ni təşkil edib. Beləliklə, Avropanın iqlim dəyişikliyinə qarşı əsas döyüşçüsü kimi imici xeyli sarsıldı.Nəticədə, bu gün enerji idxalından asılı olan bir çox ölkələrə aydın olur ki, digər enerji mmənbələrinə keçid neft-qaz layihələrinə sərmayə qoyuluşu ilə paralel həyata keçirilməlidir. Bu, bir çox karbohidrogen istehsalçılarının, o cümlədən Azərbaycan və Rusiyanın dəvət etdiyi yoldur - onlar isə bildirirlər ki, ənənəvi faydalı qazıntılara əsaslanan və alternativ enerji mənbələri bir-birini əvəz etməli deyil, tamamlamalıdır.

2022

xəbərlər

ru_AZ

avropa ittifaqı, bərpa, enerji