https://sputnik.az/20220929/simal-axininda-partlayislar-qaz-mubarizesi-qizgin-merheleye-kecib-446825466.html

"Şimal axını"nda partlayışlar: qaz mübarizəsi qızğın mərhələyə keçib

"Şimal axını"nda partlayışlar: qaz mübarizəsi qızğın mərhələyə keçib

Sputnik Azərbaycan

Rusiya qaz kəmərləri bazar ertəsi sıradan çıxıb və artıq çərşənbə axşamı Polşa təntənəli şəkildə "Baltic Pipe" qaz boru kəmərinin işə salınması barədə məlumat... 29.09.2022, Sputnik Azərbaycan

2022-09-29T10:00+0400

2022-09-29T10:00+0400

2022-09-29T10:00+0400

"şimal axını-2"

təhlil

qaz

müharibə

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e6/09/1c/446814627_0:25:1146:670_1920x0_80_0_0_a1070c553465863a1d28018afd12c106.jpg

"Şimal axını"nda təxribatdan sonra Almaniya istilik mövsümünə yalnız Polşadan daha çox qaz alaraq yeraltı qaz anbarlardakı ehtiyatları ilə daxil olacaq. Varşava "Baltic Pipe" qaz boru kəmərini işə salır, Avropa bazarında çəkisini artırır və Aİ-nin kürsüsündən öz lənətlənmiş rəqibini - Almaniyanı devirir.Rusiya cəmiyyətinin gözü işğaldan azad edilmiş ərazilərdə keçirilən referendumlarda səsvermədə iştirak edən seçicilərə dikilərkən, xüsusi hərbi əməliyyatların aparıldığı təmas xəttində hər yer hərbi əməliyyat meydanına çevrilərkən, naməlum müəlliflərin məharətli əlləri yeni bir ocağı alovlandırıb. "Şimal axını" qaz boru kəmərlərinin magistral xətlərində işçi təzyiqinin qəfil və kritik şəkildə çökməsi ilə bağlı xəbərlər informasiya məkanını bürüyüb.Xəbər əvvəlcə uğursuz bir zarafat kimi qəbul olunurdu, lakin ən qaranlıq gözləntilər tez təsdiqləndi. Sükut divarını ilk aşan "Nord Stream AG" qaz boru kəmərinin operatoru "Şimal axını-2"nin magistral yolunda təzyiqin düşməsi faktını rəsmən olaraq etiraf etməsi oldu. Bir qədər sonra isə onun həmkarları da "Şimal axını-1"in eyni vəziyyətdə olduğunu etiraf etdilər. Məlum olub ki, bir anda üç nəqliyyat xətti zədələnib - ikisi "Şimal axını-1"də, biri isə "Şimal axını-2"də. Coğrafi baxımdan hadisələr Danimarkanın Bornholm adasının şimal-şərqində (birinci halda) və cənub-şərqində (ikinci halda) baş verib.Operator məlumatları toplayıb təhlil edərkən, Kreml isə ehtiyatlı bəyanat hazırlayarkən, mətbuata magistral boruya dəyən ziyanın təsadüfi olması ilə bağlı versiya ötürülüb. Mümkün variant kimi, məsələn, ərazidə olan gəmilərdən birinin lövbər ilə bağlanması nəticəsində yoxlanılması nəzərdə tutulub. Versiya hətta ən kiçik yoxlamalara belə davam gətirməyib. Çünki hadisə nöqtələri coğrafi olaraq 20 kilometrdən çox ayrılır və borunun özü ən ciddi layihə tələblərinə uyğun olaraq, mövcud gəmi növlərinin hər hansı birinin lövbərinin çəkilməsi nəticəsində düşməyə və ya bağlanmağa dözməlidir.Növbəti sözü Rusiya prezidentinin mətbuat katibi deyib. O, baş verənləri "misli görünməmiş hadisə" adlandıraraq, planlaşdırılmış təxribatın baş verdiyini istisna etməyib. Bu, həqiqətən də görünməmiş hadisədir ki, Qərb nəşrləri nəinki avtomatik olaraq hər şeydə rusları günahlandırmağı unudublar, əksinə, kütləvi şəkildə Kremlin versiyasını dəstəkləyiblər.Birmənalı bəyanatlarla çıxış edənlərdən biri Almaniyanın "Tagesspiegel" nəşri olub. O bazar ertəsi axşamı qeyd edib ki, boruların partladılması ehtimalı yüksəkdir və bu işə ya Ukrayna, ya da ona hər cür köməklik göstərən qüvvələr cəlb olunub. Bu nəşr oxşar mətnlərdən ibarət bütöv bir axını işə saldı, onlardan biri, məsələn, Almaniyanın "Berlingske" qəzetində dərc edilən məqalə idi. Nəşr Danimarka Energetika Agentliyinə istinadən xəbər verir ki, qəza yerində demək olar marşrutun korpusunun çatlaması və ya pozulması halı deyil, böyük çuxur var.Sonrakı hadisələr alovlu meteoritin sürəti ilə uçub.Yuxarıda qeyd edilən nəşrlərdən bir neçə saat sonra Almaniya hökuməti federal təhlükəsizlik xidmətinin iştirakı ilə qəza ilə bağlı xüsusi araşdırmaya başlanıldığı barədə bəyanat verib. Xüsusilə vurğulanıb ki, Berlin baş verənləri yalnız məqsədyönlü təxribat kimi qiymətləndirir. Bir neçə saat sonra danimarkalılar hadisə yerindən dənizin səthinin su ilə təmasda olduqda nəzərə çarpan ləkənin əmələ gətirməklə yüksələn qazdan necə qaynadığını aydın şəkildə göstərən video yayımlayıblar.Bu faktiki hissəni tamamlayıb mücərrəd hesablamalara keçirik. Gəlin qeyd edək ki, aşağıda qeyd olunanların hamısı yalnız birmənalılığa və ya tamamlanmaya iddia edə bilməyən faktların təhlilidir..Ən çox maraqlanan iki tərəf, yəni Rusiya və Almaniya qəza faktını tanıyanda onu həm də demək olar ki, mübahisəsiz olaraq təxribat kimi şərh edirlər. Hadisə yerini nəzərdən keçirək.Hər iki "Şimal axını" Rusiyanın Baltikyanı sahillərindən axır və Almaniya sahillərində dayanır, eyni zamanda qaz kəmərlərinin marşrutları öz əsas hissəsində eyni və paralel deyil. Borunun orta dərinliyi dibində yerləşir, yerə basdırılmamış hissəsi isə təxminən 100 metrdir. İndi biz Bornholm adası ərazisində dərinlik ölçmələr xəritəsini açırıq və məlum olur ki, "Şimal axını-1"in dərinliyi 45-50 metr arasında dəyişən ərazidə zədələnib, cənub-şərqdə isə "Şimal axını-2" 50-60 metr dərinlikdə dağıdılıb. Bu ilk baxışdan xırda problem kimi görünə bilər.Moskva və Berlinin şifahi bəyanatlarına əlavə olaraq, sızma yerində ən azı 2,3 bal gücündə dalğalanmaların qeydə alındığını birmənalı şəkildə iddia edən İsveç seysmik mərkəzindən məlumatlar artıq alınıb. Sahənin mütəxəssisləri artıq bunu müvafiq dəyərlərlə yenidən hesablayıblar və qaz boru kəmərlərinin (ehtimal ki) ən azı 100 kiloqram trotil tutumu olan təzyiqlə partladıldığı qənaətinə gəliblər.İl yarım əvvəl, yəni 2021-ci ilin aprelində Baltik dənizində NATO ölkələrinin hərbi dəniz təlimləri keçirilib və bu təlimlərdə Polşa Hərbi Dəniz Qüvvələrinin döyüş gəmiləri əsas yerdə durublar. Naməlum səbəblərdən təlim zonası həmin an Fortuna gəmisinin "Şimal axını-2" borusunu çəkdiyi yerə yaxın ərazidə yerləşirib. Polşa gəmiləri və təyyarələrinin başqa məqsədi olmadığı görünürdü və yalnız dinc Fortuna ətrafında cəmləşirdi. Bununla yanaşı, Varşava geniş Qərb mətbuatında isterika yaradaraq, boru kəmərində bir növ Rusiyanın casus avadanlıqlarının quraşdırılacağı ilə bütün dünyanı qorxudub. Göründüyü kimi, ittihamlar heç bir faktla təsdiqlənməsə də, necə deyərlər dadları damağlarında qalıb.Başqa bir inanılmaz təsadüflə, təlimlər başa çatdıqdan dərhal sonra, Norveçi əbədi olaraq enerji baxımından yoxsul Polşa ilə birləşdirməli olan "Baltic Pipe" qaz boru kəmərinin tikintisinin aktiv mərhələsi başladı. Maraqlıdır ki, tikinti təkcə mayın əvvəlində deyil, həm də Norveç-Polşa boru kəmərinin çəkilişinin "axınlar" magistralının kəsişməsi ilə bağlı uzun və son dərəcə qalmaqallı razılaşmadan sonra başlayıb.Hələ o zaman rusiyalı hərbi ekspertlər təxribat xarakterli təhlükələri nəzərə alaraq qaz kəmərimiz üçün potensial təhlükəyə diqqət yetirirdilər. Döyüş üzgüçülərindən istifadə etməklə və ya pilotsuz sualtı aparatların zərbəsi ilə "Şimal axını"nın sıradan çıxarılmaq üçün ən çox ehtimal edilən üsullardan biri hesab olunub. Birinci versiya az ehtimal olunan kimi qiymətləndirilib, lakin ikincisi isə, xüsusən Qərb hərbi blokunun regional ölkələrinin pilotsuz sualtı aparatların çox sayda olduğunu nəzərə alsaq praktiki olaraq təmin edilib. Bu silah növü fiberoptik kabel vasitəsilə idarə olunur, yönləndirici kameraya, hidrolokator və yük daşıma qabiliyyətinə malikdir ki, bu da zərbə yerinə yüz və ya daha çox kiloqram partlayıcını çatdırmağa imkan verir."USS Kearsarge" desant gəmisinin komandanlığı altında ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin bir qrup döyüş gəmisinin bölgədə son zamanlar mövcudluğu da həddindən artıq qəribəliklərə aid edilə bilər. Aviatrekerlərin açıq məlumatlarına görə, artıq bir aydır ki, hücum helikopterləri mümkün qədər Bornholm yaxınlığında patrul çəkirlər. "Sea Power" jurnalının iyul nəşri də buraya əlavə oluna bilər, xüsusən də orada sualtı zərbə aparatlarının uğurlu sınaqlarından bəhs edilir, hansı ki, son BALTOPS 22 təlimləri zamanı istifadə edilməsi sirr deyil. Onlar həmişə yadda qalan Danimarka adasının bilavasitə yaxınlığından keçiblər və dünən təlimləri başa çatdırıblar. Rusiya qaz boru kəmərlərindəki partlayışlardan dərhal sonra.Qeyd edək ki, Rusiya qaz kəmərləri bazar ertəsi sıradan çıxıb və artıq çərşənbə axşamı Polşa təntənəli şəkildə "Baltic Pipe" qaz boru kəmərinin işə salınması barədə məlumat verib.Birləşmiş Ştatlar baş verənlərlə bağlı uzun müddət susdu və yalnız dünən axşam media məkanında dövlət katibi peyda oldu və o, "Şimal axını"nda təxribatın heç bir tərəfin maraqlarına uyğun olmadığı barədə quru bəyanatla kifayətləndi. Cənab Blinken hansı tərəflərdən danışdığını izah etmədiyi üçün burada da özümüzə səthi təhlilə icazə verəcəyik.SP-1 və SP-2-nin işindən tam olaraq iki benefisiar var, əgər dövlətçilik baxımından baxsanız, bunlar Rusiya və Almaniyadır. Birincisi, bu, dollardan daha baha olan güclü valyuta ilə ödənişi olan sabit satış bazarıdır, ikincisi, əhalini və sənayeni dondurmaq qorxusu olmadan nüvə enerjisindən imtina etmək kimi təcrübələrə imkan verən etibarlı enerji bazasıdır. İlk borunun çəkilişindən bəri "Şimal axını 2" liberal Qərb isteblişmentinin və mediasının görünməmiş isteriyası ilə müşayiət olunur – tarixdə Qərb demokratiyası tərəfindən bunun kimi daha nifrət edilən layihə demək olar ki, olmayıb. Boru, bütün çətinliklərə baxmayaraq, Qreyfsvalda çatdı və hətta texniki qazla dolduruldu, bundan sonra məlum hadisələr baş verdi və həddindən artıq narazılıq göstərən Berlin kollektiv təzyiq altında layihəyə son qoymaq məcburiyyətində qaldı."Şimal axını 1" tam olaraq Portovaya kompressor stansiyasındakı qaz nasos aqreqatları planlı profilaktik təmirə çıxarılana qədər maksimum yüklə işləyirdi. Alman Siemens-dən ilk turbin əslində Kanada tərəfindən oğurlandı və burada təmir üçün zavoda çatdırıldı. Almaniya praktiki olaraq mülkünü döyüşlə geri qaytardı, lakin burada qalan hissələrin vaxtı yetişdi - və məlum oldu ki, almanlar SP-1-in tam gücünə güvənməməlidirlər.Bir daha vurğulayırıq ki, hər iki layihəni hansısa enerji silahından istifadə etməkdə xorla ittiham olunan Rusiya deyil, ABŞ başda olmaqla Qərb dağıdıb. Sonuncular boru kəmərlərinin işə salınmasının, Rusiya və Almaniyanın təbii qazın pulunun alınmasının qarşısını almaq üçün hər cür səy göstərdi.Nəticədə, Rusiya Avropadan fiziki olaraq qoparılıb, çünki kəmərin təmiri qeyri-müəyyən qədər vaxt aparacaq, artıq bu aylarla hesablanır. Almaniya istilik mövsümünə tam sürətlə yaxınlaşır, yalnız öz yeraltı anbarlarında manevr ehtiyatları ilə silahlanır, Polşa da lazımi qazı alır, baxmayaraq ki, bir çox onilliklər bunun tam əksi idi. Polşa yeni qaz kəmərini işə salır, Avropa bazarında çəkisini artırır və bu yolda and içdiyi tarixi düşməni Almaniyanı xaricdən LNG tədarükü ilə bağlı mövqeyi ilə indi vassal vəziyyətinə düşən Avropa Birliyinin qeyd-şərtsiz postamentindən devirir. Baş verənlər fonunda Avropada təbii qazın qiyməti bir seansda 400 dollardan çox bahalaşaraq 1000 kubmetr üçün 2100 dollar həddini qıraraq göyə qalxır.Və bu gərgin hekayənin sonunda səhnəyə Ukraynanın "Naftoqaz"ı çıxır, o, "Qazpromu" Ukrayna Qaz Tranzit Sistemi ilə qaz nəql etməməkdə günahlandırır və ya tədarükün bərpasını, ya da böyük məbləğdə cərimə ödəməyi tələb edir.Nə qədər təsadüflər var, baş verənlərə öyrədilmiş gözlə baxsanız, razılaşarsınız.

2022

xəbərlər

ru_AZ

"şimal axını-2", qaz, müharibə