https://sputnik.az/20220924/mayelesdirilmis-rusiya-qazini-dunya-bazari-nece-alacaq-446634767.html
Mayeləşdirilmiş Rusiya qazını dünya bazarı necə alacaq
Mayeləşdirilmiş Rusiya qazını dünya bazarı necə alacaq
Sputnik Azərbaycan
Avropa ölkələrinin Rusiya Federasiyasının qazından imtina etmək niyyətində olmasına baxmayaraq, Aİ onu mayeləşdirilmiş formada başqa ölkələrdən daha yüksək... 24.09.2022, Sputnik Azərbaycan
2022-09-24T09:59+0400
2022-09-24T09:59+0400
2022-09-24T09:59+0400
rusiya
neft-qaz
qaz
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/42344/85/423448582_0:316:3077:2047_1920x0_80_0_0_47d5c9785487e1ee851d657bf3dd3ea6.jpg
BAKI, 24 sentyabr — Sputnik. Aİ-nin tədricən 2-3 il ərzində Rusiya karbohidrogenlərindən - neftdən ilin sonuna qədər və qazdan imtina etmək niyyəti Rusiya üçün yeni bazarlara çıxmaq şansı ola bilər. Aİ-yə çatdırılmayan Rusiya "qara qızılı" Asiya bazarlarında uğurla satılıb.Eyni zamanda, Rusiya Federasiyasından tədarükün məhdudlaşdırılması ilə əlaqədar neft bazarında yaranmış qeyri-sabit vəziyyət ölkə üçün neft satışından əldə olunan gəlirləri artıraraq müsbət vəziyyət yaradıb.Rusiyanın Çindəki səfirliyinin məlumatına görə, Aİ-nin imtina etmək niyyətində olduğu Rusiya qazının bu ilin avqustunda Çinə nəqli rekord səviyyəyə çatıb. Ötən ay Çin Rusiyadan ümumilikdə 409,37 milyon dollarlıq təbii qaz idxal edib. Diplomatik nümayəndəliyin verdiyi məlumata görə, bu rəqəm ən azı 2017-ci ilin yanvarından etibarən ən yüksək göstəricidir, Çin gömrüyü üçün mümkün olan maksimum müşahidə müddətidir.Çinin daha çox qaza ehtiyacı varBeynəlxalq Enerji Agentliyinin (BEA) məlumatına görə, Asiyada qaz istehlakı 2025-ci ilə qədər təxminən 23% artacaq. Rusiya artıq bu gün Çinin mühüm "mavi yanacaq" tədarükçüsüdür, lakin tərəflər qaz sahəsində əməkdaşlığı əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirmək niyyətindədirlər.Belə ki, Rusiya qazının Çinə tədarükü üçün hazırlanmış "Sibirin Gücü" qaz boru kəmərinin ötürücülüyünün bu il nəzərdə tutulan 16 milyard kubmetrdən 2025-ci ildə 38 milyard kubmetrə çatdırılması planlaşdırılır.Eyni zamanda, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) Səmərqənddə keçirilən sammitinin yekunlarına əsasən, "Sibirin gücü-2" qaz boru kəmərinin tikintisi ilə bağlı müəyyən dəyişikliklər gözlənilir. Onun Monqolustan ərazisindən keçəcək hissəsi "Soyuz-Vostok" adlanacaq.Rusiya qazının Çinə tədarükü üzrə yeni layihə 50 milyard kubmetrədək qaz ixrac etmək üçün nəzərdə tutulub. Onun tikintisi 2024-cü ildə başlanacaq və 2029-cu ildə istifadəyə veriləcək.Çin, Rusiya və Monqolustan artıq bir neçə ildir ki, qaz boru kəmərinin çəkilməsindən danışırlar, lakin onların "Sibirin Gücü-2"ni tikmək niyyəti ŞƏT sahələrində yekdilliklə açıqlanıb. Belə ki, Çin Prezidenti Si Tszinpin, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və Monqolustan Prezidenti Xurelsux Uxnaagiyn Səmərqənddə görüşlər keçiriblər və Çin-Rusiya qaz boru kəmərinin Monqolustan hissəsi ilə fəal şəkildə inkişaf etdirmək barədə razılığa gəliblər.Yaxın aylarda tərəflərin qaz boru kəmərinin tikintisinə dair saziş imzalayacağı gözlənilir.Çin - LNG idxalçısından ixracatçıyaÇin bu gün təkcə Asiya regionunun ən böyük iqtisadiyyatı deyil, həm də əsas "dünyanın fabriki"dir – Çinin dünya iqtisadiyyatındakı payı 18%-dən çoxdur. Qlobal maliyyə qurumlarının proqnozlarına görə, Çin iqtisadiyyatı 2030-cu ilə qədər sabit 4,5% artacaq.Bununla yanaşı, ÇXR-də istehsalçılar əsasən ölkəyə enerji resurslarının tədarükündən asılıdırlar. Çin Rusiyadan qaz idxalını artıraraq, son aylarda daha bahalı mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) idxalını azaldıb. Statistik məlumatlara görə, LNG-nin ölkəyə müxtəlif mənbələrdən idxalı ilin əvvəlindən azalıb və 8 ayın nəticələrinə görə 28%-dən çox aşağı düşüb.Rusiyadan boru kəməri ilə qaz tədarükünün artması Çin üçün eyni Avropa bazarlarına daha da ixrac etməklə yerli LNG istehsalını artırmaq şansı ola bilər.Belə ki, bu ilin martından Çin vaxtaşırı Rusiyanın LNG həcmini ABŞ və Avropaya yenidən satır, burada "mavi yanacağın" (xüsusən də mayeləşdirilmiş yanacağın) 1000 kubmetr üçün 3000 dollara qədər bahalaşması müşahidə olunur.Bu gün Çin ən böyük qaz idxalçısı olmaqla, mayeləşdirilmiş metan yanacağının istehsalı üzrə gücünü artırmaq niyyətindədir - ölkədə LNG zavodlarının aktiv tikintisinə 2000-ci illərin əvvəllərində başlanılıb. Əvvəlcə ölkə daxili ehtiyacları ödəmək üçün kiçik fabriklər tikib. Lakin son bir neçə ildə ÇXR-də məhsulları ixrac olunacaq iri miqyaslı LNG zavodlarının gücünün genişləndirilməsi proqramı həyata keçirir.Hazırda Çində gücü ildə 30 milyon tondan çox olan 200-dən çox LNG zavodu fəaliyyət göstərir. Lakin ölkədəki qaz mayeləşdirmə zavodları idxal olunan mayeləşdirilmiş təbii qazın qiymətlərinin aşağı düşməsi səbəbindən yaxın vaxtlara qədər öz gücünün üçdə birində işləyib.ÇXR-in qaz mayeləşdirilməsi sahəsindəki vəziyyət son illərdə LNG qiymətlərində əhəmiyyətli sıçrayışdan sonra dəyişib, nəticədə ölkə hakimiyyəti sonradan yanacağın sonrakı ixracı üçün mayeləşdirilmiş qazın istehsalını artırmaq qərarına gəlib.Məhz Rusiya qazının boru kəməri ilə tədarükü Çinə qazın mayeləşdirmə qabiliyyətini artırmağa imkan verəcək - yeni boru kəməri infrastrukturu istifadəyə verildikdən və "Sibir gücü" layihəsinin ötürmə qabiliyyətini artırdıqdan sonra Rusiya Federasiyası Çinə 100 milyard kubmetrə yaxın qaz tədarük etməyə hazır olacaq.Azərbaycan vasitəsilə İran İslam Respublikası ilə svop və İranın LNG-nin artan gücüÇXR bu həcmin bir hissəsini yerli zavodlarda mayeləşdirə və ən bahalı mayeləşdirilmiş qazın ixracından əlavə dividendlər alaraq dünya bazarlarına çıxara biləcək.Çinlə yanaşı, cənub bölgələri də Rusiya qazının ixracı üçün ən prioritet bazar ola bilər. Rusiya Azərbaycan ərazisi vasitəsilə eyni İrana çatdırılma həyata keçirə bilər.Belə ki, İran İslam Respublikası və Rusiya Federasiyası arasında neft-qaz sahəsində əməkdaşlığa dair 40 milyard dollarlıq müqavilə çərçivəsində Azərbaycan Respublikası ərazisi vasitəsilə İrana illik 5,4 milyard kubmetr Rusiya qazının tədarükü haqqında razılıq əldə olunub.Tədarük olunan həcmin bir hissəsinin ölkənin cənubuna göndəriləcəyi, burada zavodlarda mayeləşdirilərək dünya bazarlarına çıxarılacağı gözlənilir. Mayeləşdirilmiş Rusiya qazı daha çox LNG idxal etməyi planlaşdıran Oman, Hindistan və Pakistan bazarlarına daxil ola bilər.Bu məqsədlə Rusiya da İranın cənubunda iki LNG zavodunun tikintisini başa çatdırmaq niyyətindədir - İllik gücü 10 milyon ton olan Pars LNG və ildə 16,2 milyon ton gücündə olan Fars LNG.Beləliklə, İran İslam Respublikası və Rusiya Federasiyası arasında Azərbaycan vasitəsilə svop nəticəsində əldə olunan qaz bu ölkənin qaz mayeləşdirmə zavodlarına göndərilə bilər ki, bu da Rusiyanın LNG-nin həcmini artıracaq.Qaz mübadiləsi işində unudulmuş qaz kəməriMoskva ilə Tehran arasında qazın Azərbaycan vasitəsilə mübadiləsi layihəsindən danışarkən, ilk növbədə, ölkələr arasında tədarükün infrastrukturu ilə bağlı sual yaranır.1982-ci ildən Azərbaycan və Rusiya arasında Qazıməhəmməd (indiki Hacıqabul)-Mozdok magistral boru kəmərinin bir hissəsi olan, uzunluğu 200 km olan Bakı-Novo-Filya qaz boru kəməri mövcuddur. Onun layihə gücü 10 milyard kubmetrə qədərdir. Eyni zamanda, onun faktiki istifadə olunan gücü 4,5 milyard kubmetrdən çox olmayıb.Rusiya qazının Azərbaycana bu infrastruktur vasitəsilə çatdırılması vaxtaşırı həyata keçirilsə də, son bir neçə ildə revers qaz kəməri boş qalıb.Bu mövcud infrastruktur vasitəsilə İran və Rusiya arasında qazın mübadiləsi həyata keçirilə bilərdi, lakin burada Azərbaycan və İran arasında qaz infrastrukturunun bu gün hansı vəziyyətdə və maksimum hansı gücdə olduğunu öyrənmək məqsədəuyğun olardı.Azərbaycanla İran arasında uzunluğu 1474,5 km olan Hacıqabul-Astara-Bind-Biand qaz boru kəmərinin Azərbaycan hissəsindəki ötürücülük qabiliyyəti 1,5 milyard kubmetrdən bir qədər çoxdur. Bununla yanaşı, ekspertlər hesab edirlər ki, Astara qaz-kompressor stansiyasında gücü artırmaqla qaz kəmərini xeyli genişləndirmək olar.Bundan əlavə, lazımi gücə malik paralel qaz boru kəməri çəkmək olardı ki, onun köməyi ilə Azərbaycan vasitəsilə İrana böyük həcmdə Rusiya qazı nəql etmək olardı.Beləliklə, bir tərəfdən Azərbaycan və Rusiya Federasiyası, digər tərəfdən isə Azərbaycan və İran arasında mövcud qaz infrastrukturu İranın LNG zavodlarına kifayət qədər həcmdə Rusiya "mavi yanacağı"nın tədarük edilməsinə və sonradan dünya bazarlarına çıxarılmasına imkan yarada bilər.
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2022
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Aygül Tağıyeva
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/02/0f/426229726_632:-1:2679:2047_100x100_80_0_0_bf9f4a66d2062eb596bb6df525ab6306.jpg
rusiya, qaz
Mayeləşdirilmiş Rusiya qazını dünya bazarı necə alacaq
Avropa ölkələrinin Rusiya Federasiyasının qazından imtina etmək niyyətində olmasına baxmayaraq, Aİ onu mayeləşdirilmiş formada başqa ölkələrdən daha yüksək qiymətə alacaq. Rusiya LNG-sinin dünya bazarlarına çıxarılmasında Bakı hansı rolu oynaya bilər?
BAKI, 24 sentyabr — Sputnik. Aİ-nin tədricən 2-3 il ərzində Rusiya karbohidrogenlərindən - neftdən ilin sonuna qədər və qazdan imtina etmək niyyəti Rusiya üçün yeni bazarlara çıxmaq şansı ola bilər. Aİ-yə çatdırılmayan Rusiya "qara qızılı" Asiya bazarlarında uğurla satılıb.
Eyni zamanda, Rusiya Federasiyasından tədarükün məhdudlaşdırılması ilə əlaqədar neft bazarında yaranmış qeyri-sabit vəziyyət ölkə üçün neft satışından əldə olunan gəlirləri artıraraq müsbət vəziyyət yaradıb.
Rusiyanın Çindəki səfirliyinin məlumatına görə, Aİ-nin imtina etmək niyyətində olduğu Rusiya qazının bu ilin avqustunda Çinə nəqli rekord səviyyəyə çatıb. Ötən ay Çin Rusiyadan ümumilikdə 409,37 milyon dollarlıq təbii qaz idxal edib. Diplomatik nümayəndəliyin verdiyi məlumata görə, bu rəqəm ən azı 2017-ci ilin yanvarından etibarən ən yüksək göstəricidir, Çin gömrüyü üçün mümkün olan maksimum müşahidə müddətidir.
Çinin daha çox qaza ehtiyacı var
Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (BEA) məlumatına görə, Asiyada qaz istehlakı 2025-ci ilə qədər təxminən 23% artacaq. Rusiya artıq bu gün Çinin mühüm "mavi yanacaq" tədarükçüsüdür, lakin tərəflər qaz sahəsində əməkdaşlığı əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirmək niyyətindədirlər.
Belə ki, Rusiya qazının Çinə tədarükü üçün hazırlanmış "Sibirin Gücü" qaz boru kəmərinin ötürücülüyünün bu il nəzərdə tutulan 16 milyard kubmetrdən 2025-ci ildə 38 milyard kubmetrə çatdırılması planlaşdırılır.
Eyni zamanda, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) Səmərqənddə keçirilən sammitinin yekunlarına əsasən, "Sibirin gücü-2" qaz boru kəmərinin tikintisi ilə bağlı müəyyən dəyişikliklər gözlənilir. Onun Monqolustan ərazisindən keçəcək hissəsi "Soyuz-Vostok" adlanacaq.
Rusiya qazının Çinə tədarükü üzrə yeni layihə 50 milyard kubmetrədək qaz ixrac etmək üçün nəzərdə tutulub. Onun tikintisi 2024-cü ildə başlanacaq və 2029-cu ildə istifadəyə veriləcək.
Çin, Rusiya və Monqolustan artıq bir neçə ildir ki, qaz boru kəmərinin çəkilməsindən danışırlar, lakin onların "Sibirin Gücü-2"ni tikmək niyyəti ŞƏT sahələrində yekdilliklə açıqlanıb. Belə ki, Çin Prezidenti Si Tszinpin, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və Monqolustan Prezidenti Xurelsux Uxnaagiyn Səmərqənddə görüşlər keçiriblər və Çin-Rusiya qaz boru kəmərinin Monqolustan hissəsi ilə fəal şəkildə inkişaf etdirmək barədə razılığa gəliblər.
Yaxın aylarda tərəflərin qaz boru kəmərinin tikintisinə dair saziş imzalayacağı gözlənilir.
Çin - LNG idxalçısından ixracatçıya
Çin bu gün təkcə Asiya regionunun ən böyük iqtisadiyyatı deyil, həm də əsas "dünyanın fabriki"dir – Çinin dünya iqtisadiyyatındakı payı 18%-dən çoxdur. Qlobal maliyyə qurumlarının proqnozlarına görə, Çin iqtisadiyyatı 2030-cu ilə qədər sabit 4,5% artacaq.
Bununla yanaşı, ÇXR-də istehsalçılar əsasən ölkəyə enerji resurslarının tədarükündən asılıdırlar. Çin Rusiyadan qaz idxalını artıraraq, son aylarda daha bahalı mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) idxalını azaldıb. Statistik məlumatlara görə, LNG-nin ölkəyə müxtəlif mənbələrdən idxalı ilin əvvəlindən azalıb və 8 ayın nəticələrinə görə 28%-dən çox aşağı düşüb.
Rusiyadan boru kəməri ilə qaz tədarükünün artması Çin üçün eyni Avropa bazarlarına daha da ixrac etməklə yerli LNG istehsalını artırmaq şansı ola bilər.
Belə ki, bu ilin martından Çin vaxtaşırı Rusiyanın LNG həcmini ABŞ və Avropaya yenidən satır, burada "mavi yanacağın" (xüsusən də mayeləşdirilmiş yanacağın) 1000 kubmetr üçün 3000 dollara qədər bahalaşması müşahidə olunur.
Bu gün Çin ən böyük qaz idxalçısı olmaqla, mayeləşdirilmiş metan yanacağının istehsalı üzrə gücünü artırmaq niyyətindədir - ölkədə LNG zavodlarının aktiv tikintisinə 2000-ci illərin əvvəllərində başlanılıb. Əvvəlcə ölkə daxili ehtiyacları ödəmək üçün kiçik fabriklər tikib. Lakin son bir neçə ildə ÇXR-də məhsulları ixrac olunacaq iri miqyaslı LNG zavodlarının gücünün genişləndirilməsi proqramı həyata keçirir.
Hazırda Çində gücü ildə 30 milyon tondan çox olan 200-dən çox LNG zavodu fəaliyyət göstərir. Lakin ölkədəki qaz mayeləşdirmə zavodları idxal olunan mayeləşdirilmiş təbii qazın qiymətlərinin aşağı düşməsi səbəbindən yaxın vaxtlara qədər öz gücünün üçdə birində işləyib.
ÇXR-in qaz mayeləşdirilməsi sahəsindəki vəziyyət son illərdə LNG qiymətlərində əhəmiyyətli sıçrayışdan sonra dəyişib, nəticədə ölkə hakimiyyəti sonradan yanacağın sonrakı ixracı üçün mayeləşdirilmiş qazın istehsalını artırmaq qərarına gəlib.
Məhz Rusiya qazının boru kəməri ilə tədarükü Çinə qazın mayeləşdirmə qabiliyyətini artırmağa imkan verəcək - yeni boru kəməri infrastrukturu istifadəyə verildikdən və "Sibir gücü" layihəsinin ötürmə qabiliyyətini artırdıqdan sonra Rusiya Federasiyası Çinə 100 milyard kubmetrə yaxın qaz tədarük etməyə hazır olacaq.
Azərbaycan vasitəsilə İran İslam Respublikası ilə svop və İranın LNG-nin artan gücü
ÇXR bu həcmin bir hissəsini yerli zavodlarda mayeləşdirə və ən bahalı mayeləşdirilmiş qazın ixracından əlavə dividendlər alaraq dünya bazarlarına çıxara biləcək.
Çinlə yanaşı, cənub bölgələri də Rusiya qazının ixracı üçün ən prioritet bazar ola bilər. Rusiya Azərbaycan ərazisi vasitəsilə eyni İrana çatdırılma həyata keçirə bilər.
Belə ki, İran İslam Respublikası və Rusiya Federasiyası arasında neft-qaz sahəsində əməkdaşlığa dair 40 milyard dollarlıq müqavilə çərçivəsində Azərbaycan Respublikası ərazisi vasitəsilə İrana illik 5,4 milyard kubmetr Rusiya qazının tədarükü haqqında razılıq əldə olunub.
Tədarük olunan həcmin bir hissəsinin ölkənin cənubuna göndəriləcəyi, burada zavodlarda mayeləşdirilərək dünya bazarlarına çıxarılacağı gözlənilir. Mayeləşdirilmiş Rusiya qazı daha çox LNG idxal etməyi planlaşdıran Oman, Hindistan və Pakistan bazarlarına daxil ola bilər.
Bu məqsədlə Rusiya da İranın cənubunda iki LNG zavodunun tikintisini başa çatdırmaq niyyətindədir - İllik gücü 10 milyon ton olan Pars LNG və ildə 16,2 milyon ton gücündə olan Fars LNG.
Beləliklə, İran İslam Respublikası və Rusiya Federasiyası arasında Azərbaycan vasitəsilə svop nəticəsində əldə olunan qaz bu ölkənin qaz mayeləşdirmə zavodlarına göndərilə bilər ki, bu da Rusiyanın LNG-nin həcmini artıracaq.
Qaz mübadiləsi işində unudulmuş qaz kəməri
Moskva ilə Tehran arasında qazın Azərbaycan vasitəsilə mübadiləsi layihəsindən danışarkən, ilk növbədə, ölkələr arasında tədarükün infrastrukturu ilə bağlı sual yaranır.
1982-ci ildən Azərbaycan və Rusiya arasında Qazıməhəmməd (indiki Hacıqabul)-Mozdok magistral boru kəmərinin bir hissəsi olan, uzunluğu 200 km olan Bakı-Novo-Filya qaz boru kəməri mövcuddur. Onun layihə gücü 10 milyard kubmetrə qədərdir. Eyni zamanda, onun faktiki istifadə olunan gücü 4,5 milyard kubmetrdən çox olmayıb.
Rusiya qazının Azərbaycana bu infrastruktur vasitəsilə çatdırılması vaxtaşırı həyata keçirilsə də, son bir neçə ildə revers qaz kəməri boş qalıb.
Bu mövcud infrastruktur vasitəsilə İran və Rusiya arasında qazın mübadiləsi həyata keçirilə bilərdi, lakin burada Azərbaycan və İran arasında qaz infrastrukturunun bu gün hansı vəziyyətdə və maksimum hansı gücdə olduğunu öyrənmək məqsədəuyğun olardı.
Azərbaycanla İran arasında uzunluğu 1474,5 km olan Hacıqabul-Astara-Bind-Biand qaz boru kəmərinin Azərbaycan hissəsindəki ötürücülük qabiliyyəti 1,5 milyard kubmetrdən bir qədər çoxdur. Bununla yanaşı, ekspertlər hesab edirlər ki, Astara qaz-kompressor stansiyasında gücü artırmaqla qaz kəmərini xeyli genişləndirmək olar.
Bundan əlavə, lazımi gücə malik paralel qaz boru kəməri çəkmək olardı ki, onun köməyi ilə Azərbaycan vasitəsilə İrana böyük həcmdə Rusiya qazı nəql etmək olardı.
Beləliklə, bir tərəfdən Azərbaycan və Rusiya Federasiyası, digər tərəfdən isə Azərbaycan və İran arasında mövcud qaz infrastrukturu İranın LNG zavodlarına kifayət qədər həcmdə Rusiya "mavi yanacağı"nın tədarük edilməsinə və sonradan dünya bazarlarına çıxarılmasına imkan yarada bilər.
