Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Avropalılar Putinin onları məğlub etdiyinə inanırlar

© AFP 2023 / DANIEL ROLANDQaz sobası, arxiv şəkli
Qaz sobası, arxiv şəkli - Sputnik Azərbaycan, 1920, 10.09.2022
Abunə olmaq
Elita tərəfindən güclü şəkildə təbliğ edilən hər şeydə Putinin günahkar olduğu versiyası artıq işləmir
BAKI, 10 sentyabr — Sputnik. Soyuq havaların yaxınlaşması ilə daha çox avropalılar necə yaşayacaqlarını düşünürlər. Köhnə Dünyanın iri şəhərlərində mitinqlər, tətillər, nümayişlər, etiraz aksiyaları geniş vüsət alır.
Avropa mediası mövzunu sona qədər susdurmağa çalışıb. Yalnız regional qəzetlər belə bir şeyi işıqlandırmaq riskini daşıyıb. Ancaq indi hətta maaş cədvəlində olan yerli təbliğatçılar da seçicilərin üsyan etməyə başladığını etiraf etməyə məcburdurlar. Almaniyanın Sol Partiyasının lideri, Şərqi Berlindən olan Martin Şirdevan isteblişmentə “isti etiraz payızı” vəd edib.
Etirazların coğrafiyası və onun siyasi çoxvektorlu xarakteri də təsiredicidir - Praqadan Lissabona, Londondan Leypsiqə qədər. Meydana sağ və sol, ənənəçilər və sosialistlər, libertarlar və anarxistlər çıxır. Təbliğat onları "marginal" və "proto-faşist" kimi şərəfləndirir, lakin bu köhnə adlar heç kimə təsir etmir.
Siyasi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, hamını qışda baş verəcək qorxu hissi birləşdirir. Maaşlar artmasa, “kommunal”ın pulunu necə ödəyəcəyi, ərzaq və dərmana nə alınacağı, rekord inflyasiyanın öhdəsindən necə gəlmək lazım olduğu bəlli deyil. Müəssisələr müflisləşməyə başlayanda və maaşlar ümumiyyətlə verilməyəndə nə ediləcəyi daha da müəmmalıdır.
Elita tərəfindən güclü şəkildə təbliğ edilən hər şeydə Putinin günahkar olduğu versiyası artıq işləmir. Əvvəldən bu, axmaq görünürdü, amma indi Rusiya dəfələrlə xoş niyyət və danışıqlara hazır olanda (ən azı həmin o “taxıl sövdələşməsini” götürün) o, tamamilə iflasa uğradı.
Avropalılar görürlər ki, anti-Rusiya sanksiyaları onlara, demək olar ki, ruslardan daha çox zərbə vurur. Bu, sadəcə olaraq, Avropanın kütləvi yoxsullaşmasının həyasızcasına adlandırıldığı kimi, “yaşayış dəyəri böhranı” yaratmaq deyil. Bu, Köhnə Dünyanı onilliklər ərzində çıxa bilməyəcəyi dərin bir depressiyaya salmaq təhlükəsi yaradır.
Bugünkü vəziyyət ABŞ-ın bir vaxtlar Yaponiyanı necə məhv etdiyinə çox bənzəyir. Müharibədən sonra amerikalılar onun iqtisadiyyatına qəsdən dəstək verdilər ki, Gündoğan ölkəsindən kapitalizm vitrinini düzəltsinlər və o dövrdə çox güclü olan kommunistlərin hakimiyyətə gəlməsinə mane olsunlar.
Lakin 80-ci illərin əvvəllərində ştatlarda onlar özləri üçün güclü bir rəqib yetişdirdiklərini başa düşdülər. Onda Yaponiyaya qarşı tam hüquqlu ticarət müharibəsi başlatdılar, silahlarını tariflərlə bükdülər, onları Plaza müqaviləsini imzalamağa məcbur etdilər. Və budur - rəqib öldürüldü, 1985-ci ildən bəri iyen devalvasiyaya uğradı, Yaponiya iqtisadiyyatı uçuruma uçdu və hələ də inildəyərək bu uçurumdan çıxmağa çalışır.
Vaşinqtonun Avropaya qarşı tətbiq etdiyi anti-Rusiya sanksiyaları da tam sürətlə davam edən eyni ticarət müharibəsidir. Bu gün ABŞ-da qaz Avropadakından on dəfə ucuzdur. Bu, təkcə amerikalıların həyat səviyyəsini yaxşılaşdırmır. Bu, onların sənaye istehsalına böyük rəqabət üstünlüyü verir. Avropa malları indi, sadəcə olaraq, məhvə məhkumdur və bu, onların zavodlarına, fabriklərinə, sənayesinə, sosial sferasına – bir sözlə, avropalı byurqerin bütün həyat tərzinə bir əzabdır.
Mütəxəssis qazsızlıqdan kimin daha çox zərər çəkəcəyini bildirib
Bu sadə birləşmə tədricən adi avropalılara çatmağa başlayır. Avstriya əhalisinin 40 faizi Rusiya əleyhinə sanksiyaları dəstəkləmir. İtalyanların 51 faizi onlara qarşıdır. Almanların 80 faizi isə hesab edir ki, Almaniya hökuməti Ukraynaya silah göndərməməli, münaqişənin sülh yolu ilə həllinə çalışmalıdır.
Bu ideyalarla on minlərlə avropalı Praqa və Leypsiq, Maqdeburq və Sofiyada mitinqlərə çıxır. Təbii ki, bu minlərlə çıxışda yerli təbliğat “Putinin əli”ni axtarır və dərhal tapır. Deyirlər, Avropanın geniş ərazilərində, Portuqaliya çimərliklərindən Polşa bataqlıqlarına qədər bütün suları ruslar bulandırır.
Son qənaətlərini sadəcə yemək almaq və elektrik enerjisini ödəmək üçün xərclədiklərini dəhşətlə başa düşməkdə Avropa vətəndaşları təqsirkar deyil ki! Bütün bunlar Rusiyanın təbliğatıdır. Nə qədər qadağa qoyulsa da, bağlansa da, bloklansa da, söz azadlığını əlindən alsa da. Xeyr, hansısa naməlum vasitələrlə hələ də avropalıların alt korteksinə daxil olur və onları üsyana təhrik edir. “Putinin demokratiyaya hücumu uğurlu oldu,” – deyə “Politico.eu” məyus bir şəkildə bildirir, - “Siz bir Avropaya baxın”.
Sorğu macarların Rusiyaya qarşı sanksiyalara həqiqi münasibətini göstərib
Qərb tərəfdaşlarını dinləsək, onlara görə Kreml sadəcə olaraq bütün dünyanı idarə edir. ABŞ-da o, prezidentləri təyin edir - Co Bayden rusların Amerika seçkilərinə müdaxilə edə biləcəyini bəhanə edərək ölkədəki fövqəladə vəziyyəti sadəcə uzadıb. Avropada hər gün benzin, elektrik enerjisi və ehtiyatların qiymət etiketlərini yenidən yazır. İndi o, vətəndaşları etiraz aksiyalarına sürükləyir.
Ancaq acı həqiqət budur ki, Kremlin belə hay-küy salmağa belə ehtiyacı yoxdur. Tərəfdaşlar hər şeyi özləri edirlər. Hazırda ABŞ gözümüzün qabağında bir az da uzun müddət təpənin kralı olmaq ümidi ilə Köhnə Dünyanı məhv edir. Bugünkü Avropanın acınacaqlı durumu Putinin qələbəsi deyil, bu, öz ölkələrinin və xalqlarının Avropa elitasının Vaşinqtonun mərhəmətinə qeyd-şərtsiz təslim olmasıdır.
Xalqlar iğtişaş edir: onlar hadisələrin belə gedişatına imza atmayıblar. Lakin burada ikinci çətin sual yaranır. Küçə etirazları Avropa siyasətində dəyişikliyə səbəb olacaqmı?
Bütün bu iğtişaşların faydasız olduğuna görə məşhur bir fikir var. Polis öz işini bilir. Bu, hüquq-mühafizə orqanlarının etirazçılarla nümayişkaranə şəkildə danışdığı Rusiyanın Mordoru deyil. Burada hər şey demokratikdir: rezin güllələr, gözyaşardıcı qaz, insanlara yemlənmiş polis çoban itləri, böyük cərimələr və real həbs cəzaları.
O da göz qabağındadır ki, minlərlə insan kütləsi ümumi liderlikdən və müvafiq olaraq aydın ümumi məqsəd və strategiyalardan tamamilə məhrumdur. Bu, xarizmatik liderin rəhbərlik etdiyi mütəşəkkil kütlə deyil, maraqları olan insanlar qruplarıdır. Onlar çox vaxt bir-biri ilə ziddiyyət təşkil edirlər. Məsələn, antifa döyüş bölmələrinin nə qədər təxribatçı rol oynadığı aydın görünür. Aydındır ki, bütün bunlarda yerli məxfi polisin agentləri, təxribatçılar və fırıldaqçıların da rolu az deyil.
Dissidentlər üzərində sərt nəzarət hakimiyyətə etiraz fəaliyyətini təşkil etməyə imkan verir. Əvvəlcə insanlara buxarını buraxmağa icazə verilir, sonra fəallar günahlandırılır, potensial liderlər zərərsizləşdirilir. Ona görə də Qərbdəki bütün irimiqyaslı etirazların taleyi eynidir. “Occupy Wall Street” - özünü super zənginlərə qarşı mübarizə aparan hərəkat haradadır!? Bəli, “sarı jiletlilər”lə, yük maşınları ilə, fermerlərlə eyni yerdə. Bütün buxar bir fitlə getdi.
Bundan əlavə, seçki mexanizmləri elitanı kütlədən möhkəm qoruyur. Seçicilərin liderləri dəyişmək imkanı, sadəcə olaraq, yoxdur. Yaxşı, almanların xoşuna gəlmir ki, xarici işlər naziri Annalena Berbok hətta seçicilərin iradəsinə qarşı olaraq Ukraynanın maraqlarını müdafiə edəcəyini açıq söyləyir. Və bunu ingiliscə deyir, sanki Vaşinqtona sədaqət andı içir. Amma almanlar Annalenanı vəzifəsindən uzaqlaşdıra və yerinə başqa siyasətçi gətirə bilməzlər. Belə mexanizmlər yoxdur. Bəli, olsaydı belə - orada, hakimiyyətin yuxarı eşelonlarının kənarında, hər şey o qədər bərkidilib ki, müstəqil siyasətçi sadəcə səddi keçə bilməz.
Ancaq hər şey o qədər də sadə deyil. Birincisi, son 75 ildə yaxşı qidalanmış və məğrur Avropa heç vaxt belə və rəzil dəhşətli qışın astanasında dayanmamışdı. Müvafiq olaraq, biz gələcək etirazların miqyasını, sadəcə, təsəvvür etmirik. İkincisi, Avropada güclü siyasətçilər var ki, onlar üçün xalqın rəyi Vaşinqtonun regional komitəsinin göstərişlərindən daha vacibdir. Xeyr, biz indi Viktor Orbandan danışmırıq, baxmayaraq ki, o, demək olar ki, hər gün sübut edir ki, Amerikanın təsiri ilə mübarizə aparmaq tam mümkündür və bundan ötrü sənə heç nə etməyəcəklər.
Avstriya torpaqlarının bir çox liderləri bu gün Vyanaya fəal şəkildə təzyiq göstərir, ondan Moskva ilə danışıqlar aparmağı tələb edirlər. Bu başa düşüləndir: məhz onlar bu qış yerlərdə kütlələrin qəzəbinə tuş gəlməli olacaqlar. Onların sanksiyalara münasibəti çox pisdir. Yuxarı Avstriyanın qubernatoru Tomas Ştelzer deyir: "Heç nə daşda oyulmamışdır". Siyasətçi hesab edir ki, Avstriyanın sanksiyalara yanaşması “həyatımıza böyük ziyan vurarsa” dəyişdirilməlidir. İğtişaşlar dövründə belə həssas regional rəhbərlər liderlik şansını əldə edirlər.
İtaliyadakı seçkilərin nəticəsindən də çox şey asılıdır. Oradakı insanlar rusiyayönlü partiyaları dəstəkləyirlər. Sentyabrın sonunda onların qalib gələcəyi və İtaliya parlamentində Kreml dostlarının koalisiyasının yaranması ehtimalı ciddidir. Corc Meloni ("İtaliya Qardaşları") Putinin 2018-ci ildə yenidən prezident seçilməsini dəstəkləyib, Matteo Salvini ("Liqa", keçmiş "Şimal Liqası") köynəyinin üzərində Putinin portreti ilə Qızıl Meydanda foto çəkdirib, Silvio Berluskoninin isə heç bir təqdimata ehtiyacı yoxdur.
Amma ən əsası hətta bu da deyil. Əsas odur ki, avropalılar ayılır və əksər hallarda anlamağa başlayırlar ki, Vaşinqton onların himayədarı, müdafiəçisi deyil, dollarla dolu pul kisəsi olan mehriban amerikalı əmisi deyil, təhlükəli, vicdansız və son dərəcə qəddar düşməndir. O, talan və öldürməklə kifayətlənmir və onun siyasəti Avropanın özünün müvəffəqiyyətlə keçdiyi kədərli keçmişini son dərəcə xatırladır.
Sosialist Azad Düşünənlər Liqasının (Freidenker) lideri Klaus Hartmann Berlində keçirilən mitinqdə deyib: “Son illərdə demokratik hüquqların məhvi baş verib, faşizmə doğru yürüş başlayıb”. O, Qərb isteblişmentində adət edildiyi kimi faşizmdə Moskvanı deyil, Vaşinqtonu ittiham edib. Və Almaniyanın faktiki olaraq Ağ Evin vassalı olmasından təəssüflənib.
İllüziyalardan qurtulmaq, amerikalı tərəfdaşın sizin düşməniniz olduğunu etiraf etmək - bütün bunlar çətin və ləng prosesdir. Bununla belə, bu proses açıq-aydın getdi. Belə bir hiss var ki, tədricən bu anlayış bütün avropalıların üzərinə düşəcək. Ən nəhayət, Rusiyada da biz hər şeyi dərhal başa düşmədik.
Xəbər lenti
0