Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Kateqoriyalara bölürlər. Avropada Üçüncü Reyxin üsulları xatırlandı

© © Joe Raedle/Getty Images/AFPYoxlanış
Yoxlanış - Sputnik Azərbaycan, 1920, 16.08.2022
Abunə olmaq
"Vahid qaydanın tətbiqi üçün bütün Aİ üzvlərinin razılığı lazımdır" - Nikolay Toporin
BAKI, 16 avqust — Sputnik, Yelena Popova. Getdikcə daha çox Aİ üzvü rusiyalılara şengen vizalarının verilməsinə qadağa qoyulmasını dəstəkləyir. Artıq Baltikyanı ölkələr, Polşa, Çexiya, Belçika tərəfindən məhdudiyyətlər tətbiq edilib və həmin ölkələr başqalarını onlardan nümunə götürməyə çağırıblar. Təklif avqustun sonunda Aİ xarici işlər nazirlərinin görüşündə müzakirə olunacaq. Rusiya üçün dəmir pərdə endiriləcəkmi – bu barədə RİA Novosti-nin materialında.
Cadugər ovu
Rusiya vətəndaşları üçün şengen vizaları məsələsi həm siyasət, həm də etika baxımından ən çox müzakirə edilən məsələlərdən birinə çevrilib. Estoniyanın baş naziri Kai Kallasın "Avropaya səfər etmək insan hüququ deyil, imtiyazdır" kimi qalmaqallı bəyanatı da bu atəşə yağ əlavə edib. Avqustun 18-dən etibarən Estoniyanın özünün verdiyi icazə ilə rusların ölkəyə girişi məhdudlaşdırılıb.
Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov qeyd edib ki, "bir çox ölkələr özlərinin dost olmayan hissləri ucbatından az qala ağıllarını itirir və sözün əsl mənasında 80 il əvvəl bizim Avropanın mərkəzindən, bəzi Avropa ölkələrindən eşitdiyimiz bəyanatlara müraciət edirlər". Onun fikrincə, "zamanla sağlam düşüncə gec-tez birtəhər özünü büruzə verəcək və bu cür bəyanatlar verənlər ağıllanacaqlar".
Bununla belə, ideyanı dəstəkləyən dövlətlərin siyahısı sürətlə artır. Avqustun 14-də eyni zamanda iki ölkə - Polşa və Latviya təşəbbüsü ümumavropa səviyyəsinə daşıyacaqlarını bəyan ediblər. Varşava müvafiq tədbirlər kompleksi hazırlayır. Riqada isə respublikada artıq verilmiş giriş və yaşayış icazələrinə yenidən baxmağa qərarlıdırlar.
"Əlbəttə, bilirəm ki, rusiyalı turistlərin külli miqdarda pul buraxdıqları bir sıra Avropa ölkələri belə bir təklifdən məmnun qalmayacaqlar. Almaniya kansleri də buna şübhə ilə yanaşıb. Lakin mən hesab edirəm ki, bu barədə danışmaq lazımdır. Prinsip məsələsidir", - deyə Latviya Prezidenti Eqils Levits bildirib.
Hazırda on dövlət rusların öz ərazilərinə daxil olmasını çətinləşdirib və ya bağlayıb. Fevralın 25-də Çexiya Rusiya, daha sonra isə Belarus Rusiya vətəndaşları üçün məhdudiyyətlər tətbiq edib. Slovakiya, Belçika, Polşa, Hollandiya, Danimarka, Estoniya, Latviya və Litva da belə edib. Oraya gələ bilərsiniz, ancaq digər ölkələrdən gələn turist "şengen"i ilə.
Eyni zamanda, qadağa tərəfdarlarının müxtəlif arqumentləri var. Əgər Estoniyada rusların az qala ölkənin daxili təhlükəsizliyini təhdid etdiyinə inanırlarsa, Latviyada əmindirlər ki, mümkün qədər çox müxalifət düşüncəli vətəndaşlar Rusiyaya qaytarılmalıdır.
Biz dəstəkləmirik, amma qınamırıq
Avropa Komissiyasının nümayəndəsi Anita Hipper bildirib ki, Avropa İttifaqının viza məcəlləsində qısamüddətli vizaların verilməsinin dayandırılmasının mümkünlüyü nəzərdə tutulmayıb. Həmişə viza verilməsi lazım olan vətəndaşların kateqoriyaları var: humanitar hallarda, ailə üzvləri və ya jurnalistlər üçün, - deyə o izah edib.
Almaniya kansleri Olaf Şolts artıq elan edib ki, o, təşəbbüsün mexanizmini çətin təsəvvür edə bilir, çünki "adi vətəndaşlar Ukraynada baş verənlərə görə məsuliyyət daşımır" və irimiqyaslı anti-Rusiya sanksiyaları "bir çox, çoxlu konkret insanlara təsir edir".
Vladimir Zelenski Avropa İttifaqnının radikal addımlarına fəal şəkildə təkan verir. Ukrayna prezidenti hesab edir ki, "Rusiyanın bütün əhalisini təcrid etmək lazımdır". O, köçüb getmiş müxalifətçilərə qaçqın statusu almaq üçün müraciət etməyi təklif edib.
Avqustun sonunda Avropa İttifaqının xarici işlər nazirləri Praqada təkcə turistlərə deyil, həm də "vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinə, tələbələrə və Avropa ölkələri vətəndaşlarının yaxınlarına" təsir edəcək viza qadağasını müzakirə edəcəklər.
Qarışıqlıq və vineqret
"Hərəkət azadlığı insan hüquqlarının fundamental əsaslarından biridir. Onu kobud şəkildə pozmağa çağırışlar Avropa sivilizasiyasının qlobal siyasətdəki roluna qarşı çıxışdır". - Politoloq Sergey Markov belə deyir.
O, Aİ-də problemə münasibət fərqliliyini rusofobiyanın dərəcəsi ilə izah edir. Qeyri-vətəndaş institutunun mövcud olduğu Şərqi Avropa ölkələrində Rusiyaya hücumlar daha qabarıq şəkildə özünü göstərir.
"Vahid qaydanın tətbiqi üçün bütün Aİ üzvlərinin razılığı lazımdır", - deyə MDBMİ-nin (Moskva Dövlət beynəlxalq münasibətlər institutu) Avropa hüququ kafedrasının dosenti Nikolay Toporin vurğulayır.
"Şengendə daxili sərhədlər yoxdur, lakin Şengen məcəlləsi ilə tənzimlənən xarici sərhədlər var. İndi, təxminən, on ölkə, əsasən kiçik dövlətlər ruslara vizaların verilməsinin dayandırılmasının tərəfdarıdırlar. Onun ərazisinə xarici sərhəddən girişi qadağan edən ilk "qaranquş" Estoniya olub. Digər dövlətlər ya mövqe bildirmir, ya da bu cür tədbirlərdən narazılıqdan danışırlar", - deyə ekspert qeyd edib.
Toporin qeyd edir ki, bütün Şengen zonasından bir ölkə rusları içəri buraxmağa davam etsə belə, vəziyyət absurd olacaq. Məsələn, indi Estoniya özünün verdiyi vizalarla ölkəyə girişi qadağan edib. Ancaq onlarla Latviya ərazisindən keçmək olar.
"Estoniyalılar dedilər ki, onların vizaları ilə sərhədi keçmək mümkün deyil, lakin Latviya və Finlandiya vizalarında bu qadağan deyil. Əgər onlar yekdil fikrə gəlməsələr, bu, vineqret və tam cəfəngiyyat olacaq. Bəzi ölkələr qadağalar fikirləşəcək, digərləri isə buna hazır olmadıqlarını söyləyəcəklər".
Çətinliklər başqa yerlərdə də yarana bilər: Rusiyanın Avropa İttifaqı ilə cəmi üç quru sərhədi var - Estoniya, Latviya və Finlandiya ilə. Əgər onlar ərazini ruslar üçün bağlasalar, bu, digər Avropa ölkələrinə girişi ciddi şəkildə çətinləşdirəcək.
Xəbər lenti
0