https://sputnik.az/20220524/qerb-ukraynani-coreksiz-qoyacaq-kiyev-taxili-neye-deyisdi-442168005.html

Qərb Ukraynanı çörəksiz qoyacaq: Kiyev taxılı nəyə dəyişdi?

Qərb Ukraynanı çörəksiz qoyacaq: Kiyev taxılı nəyə dəyişdi?

Sputnik Azərbaycan

25 milyon tona yaxın taxılın bloklandığı Ukraynadan dünya bazarına tədarükdə baş verən fasilələr qiymətlərə təsir edib. 24.05.2022, Sputnik Azərbaycan

2022-05-24T08:05+0400

2022-05-24T08:05+0400

2022-05-24T08:05+0400

taxıl

təhlil

ukrayna

qərb

rusiya

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/42433/67/424336718_0:0:2731:1537_1920x0_80_0_0_e5910652c787db1a0ac3a5dedace70e4.jpg

İrina Krasikova, RİA NovostiUkraynada 25 milyon tona yaxın taxıl bloklanıb. Qərb könüllü olaraq yardım əlini uzadır: amerikalılar, avropalılar və kanadalılar taxılı çıxarmağı təklif edir, Afrika və Yaxın Şərqin aclıqdan ölən ölkələrinə göndəriləcəklərinə söz verirlər, amma şübhələr var. Çatdırılmadan kim pul qazanacaq və kim çörəksiz qalacaq – Rusiyanın RİA Novosti agentliyi bunu araşdırıb.Dolayı yollarlaDünya Bankı xəbərdarlıq edir ki, qlobal əmtəə bazarları qızdırma içərisindədir: böhran 70-ci illərdən bəri ən böyük böhrana çevrilə bilər. Kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymətləri sıçrayışla artır - buğdaya kotirovkalar bir ton üçün 456 avronu keçib.Xüsusi əməliyyat başlamazdan əvvəl taxıl ixracında beşinci yeri tutan və əsas alıcıları Afrika və Yaxın Şərq dövlətləri olan Ukraynadan tədarükdə baş verən fasilələr qiymətə təsir etdi.Xammalın böyük hissəsi dəniz yolu ilə daşınırdı, lakin ölkədəki limanların blokadası səbəbindən 25 milyon tona yaxın taxıl ilişib qalmışdı.Bir müddət başqa bir yol tapdılar – taxıl Dunay boyunca Rumıniyaya göndərildi. Orada mallar dəniz gəmilərinə göndərilir, sonra isə Aİ-yə daşınırdı. Rusiyanın BMT-dəki nümayəndəsi Vasil Nebenzya "Bizim anladığımız qədər, Ukrayna Qərbin verdiyi silahların pulunu ödəyir" deyib.Moskva ixrac edilən xammalın Avropada qaldığından və ehtiyacı olanlara çatmadığından şübhələnir.Analitiklər, Aİ-nin təhlükəsizlik yastığı hazırladığını izah edirlər. Onlar daxili bazarı təmin edəcək, artıq qalanlar isə üçüncü ölkələrə göndəriləcək.Alternativ sxem tədarükün həcmini artırdı, lakin bu kifayət deyil. Çay limanlarının mümkünlüyü dəniz dövriyyəsinin on faizindən çox deyil.Ona görə də Qərb siyasətçiləri Ukraynadan xammalı necə çıxarmaq barədə fikirləşirlər. Avropa diplomatiyasının rəhbəri Josep Borrell anbarları boşaltmağa söz verir.Bununla belə, bu anbarları dolduracaq heç bir şey olmayacaq. Ukraynada əkin kampaniyası başa çatmayıb və məhsul adi haldan 20-30 faiz az olacaq. Ötən il 84 milyon tondan çox taxıl yığılıb.Avropalılarla yanaşı, amerikalılar da Ukrayna xammalına göz dikiblər.Kanadalı dənizçilər yüklənmə üçün işarə gözləyirlər. Kanadanın xarici işlər naziri Melani Coli G7 nazirlərinin iclasında deyib: "Dünya bu taxılları almalıdır. Bu baş verməsə, milyonlarla insan aclıq təhlükəsi qarşısındadır".BMT həyəcan təbili çalır: bəşəriyyətin beşdə biri yoxsulluqla üzləşəcək.Qorxuları başa düşmək olar: Ukrayna təkcə buğda ixrac etmir. Ölkə qarğıdalı tədarükünə görə dünyada dördüncüdür, 2021-ci ildə, təxminən, 23 milyon ton qarğıdalı daşınıb. İxracın, təxminən, 55 faizi Aİ, 30 faizi isə Çin və Cənubi Koreyaya, qalan kiçik həcm isə digər dövlətlərə gedib..Ehtiyat üçün saxlamaq"Böyük yeddilik" Rusiyanı ərzaq bazarlarındakı böhranda ittiham edir - guya o, Ukraynadan kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracına mane olur və ərzaqla dolu barjaları buraxmır. Nəticədə isə qiymətlər qalxır.Vasili Nebenzya iddia edir ki, əslində Kiyev Nikolaev, Xerson, Çernomorsk, Mariupol, Oçakov, Odessa və Yujnı limanlarında 17 dövlətdən 75 xarici gəminin qarşısını almaqda davam edir. Onun sözlərinə görə, akvatoriyanı minalayan Ukrayna olub.Rusiya dəfələrlə Ukraynaya humanitar dəhlizlər vasitəsilə mal göndərməyi təklif edib. Xarici işlər naziri Sergey Lavrov daha əvvəl demişdi ki, Kiyev əməkdaşlığa getmir.Çində Qərbin iddialarını təxribat adlandırırlar. Çin sosial elmlər akademiyasının kənd rayonlarının inkişafı İnstitutunun elmi işçisi Hu Binqçuan deyib: "Bu, Moskvaya qarşı növbəti sanksiyalar üçün yeni bəhanədir".May ayında bəla gözləmədikləri yerdən gəldi. Çindən sonra ikinci ən böyük buğda istehsalçısı olan Hindistan taxıl ixracını məhdudlaşdırdı. Məhsul məcburi anormal istilərdən zərər çəkdi.2022-2023-cü illərdə rekord on milyon ton satmağı planlaşdırırdılar. Bir il əvvəl – bu rəqəm yeddi milyon idi ki, onun yarısını Banqladeş almışdı. Ancaq plandan imtina etmək lazım gəldi. Bunun fonunda Avropada buğdanın qiyməti bir ton üçün 438,25 avroya yüksəldi."Hindistana ilk növbədə özünü qidalandırmaq, yalnız bundan sonra başqaları haqqında düşünmək lazımdır. Ona görə də Ukraynanın aşağı enən həcmlərini kompensasiya etmək mümkün olmayacaq", - deyə Total Research-in strateji araşdırmalar şöbəsinin mütəxəssisi Nikolay Vavilov xəbərdarlıq edir.İndi idxalçılar alternativ tədarükçülər axtarmağa məcburdurlar, lakin məhsulun bahalaşması fonunda bu, heç də asan deyil.Paylaşmağa heç nə yoxdurQərb öz mövqeyindədir: hər şeydə günahkar Moskvadır. G7 ölkələri dünyanı ərzaqla təmin etmək üçün "taxıl" ittifaqı yaradır. Planlar Rusiya tərəfindən Ukrayna limanlarının blokadasından yan keçməkdir.ABŞ, Kanada, Fransa, Almaniya dünyanı aclıqdan xilas edə biləcək əsas ixracatçılardır.Məsələ onların ehtiyacı olanlarla bölüşməyə hazır olub-olmamasındadır.Risklərdən heç kim sığortalanmayıb. Məsələn, Amerikada dizel yanacağı sürətlə bahalaşır. Kənd təsərrüfatı və yük maşınları, sənaye avadanlıqları isə dizellə işləyirlər.Qiymətlər bir qallon üçün beş yarım dollara qədər rekord həddə çatıb. Eyni zamanda, ehtiyatlar azalıb - 2020-ci ildən bəri bütün ölkə üzrə 43 faiz azalıb. Buna görə də məhsulların maya dəyəri artır.Kənd təsərrüfatı istehsalına dəstəyə imkan verməyən sanksiyalar vəziyyəti daha da gərginləşdirir. Aİ karbamid, ammonyak və ammonium nitratın ən böyük üç tədarükçüsündən biri olan Rusiyanın gübrələrindən imtina edib.Amma bu, Avropa İttifaqının idxalı məhdudlaşdırmasına mane olmadı. İndi orada yarıdan da çox az məhsul əldə edəcəklərini gözləyirlər.Müraciət etmək üçünsə heç bir yer yoxdur - hər kəs özü üçün mümkün qədər çox saxlamağa çalışır. Məsələn, Çin ehtiyat toplamaq üçün çalışır: bu ölkə ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək üçün alışları artırır.Bu arada, taxıl təkcə çörək və makaron deyil: Onun böyük bir hissəsi mal-qaranın yeminə gedir. Eynilə qarğıdalı kimi.Bir vaxtlar Rusiyada ət sənayesi az qala məhv olmuşdu - inəkləri bəsləmək üçün heç bir şey yox idi, hər payızda heyvanlar kəsimə göndərilirdi.Quşçuluğun da əsasını taxıl və qarğıdalı təşkil edir. Ona görə də bu məhsullar bahalaşanda ətin, südün qiyməti qalxır.Ukraynanı əvəz etməkFransız LeFiqaro nəşri xatırladır: 2007-ci ildə buğda problemi 37 ölkədə ərzaq iğtişaşlarına səbəb olub. Hər şey "ərəb baharı" ilə nəticələnib. Amma o zaman kultura bir ton üçün 240 avroya başa gəlirdi. Hazırda isə - 450-dən çox və bu son hədd deyil.İnflyasiyasına yanğın üzərinə yanacaq əlavə edir: Almaniyada aprel ayında bu, demək olar ki, yeddi yarım faizə qədər sürətləndi. Almaniya İqtisadiyyat nazirliyi ölkənin "yeni yoxsulluq"la əhatə olunduğunu bildirib. Demək olar ki, hər yeddinci alman maliyyə çətinliyi ilə üzləşir.İngiltərədə qiymətlər daha da yüksəlir. Ötən ay bu, doqquz faiz olub ki, ingilislər son 40 ildə bununla rastlaşmayıblar.Analitiklərin proqnozlarına görə, Qərb ölkələri aclıq çəkənləri unudacaqlar. Prioritet daxili bazardır.Rusiya Ukrayna buğdasını qismən əvəz edə bilər. 2022-ci ildə rekord buğda məhsulu gözlənilir - 87 milyon ton. Taxıl yığımından gözlənti isə 130 milyon ton təşkil edir.İqtisadi inkişaf naziri Maksim Reşetnikov bildirib ki, ölkə etibarlı təchizatçı olaraq qalır. "Mart-aprel aylarında neytral dövlətlərə və hətta bizə qarşı sanksiyalar tətbiq edənlərə buğda ixracını artırdıq".Ötən il ərzaq tədarükünün qlobal azalmasına baxmayaraq, Rusiya 100 ölkəyə 30 milyon ton yük göndərib. Ən çox -yük göndərilənlər - Türkiyə, Misir və Cənubi Asiyadır.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.

https://sputnik.az/20220310/rusiya-avrasiya-qtisadi-birliyi-olkelerine-taxil-ixracina-muveqqeti-qadaga-qoydu-440039004.html

2022

xəbərlər

ru_AZ

taxıl, ukrayna, qərb, rusiya