https://sputnik.az/20220513/brussel-avropa-ile-birlikde-enerji-bohraninda-batmaq-fikrinde-deyil-441881536.html

Brüssel Avropa ilə birlikdə enerji böhranında batmaq fikrində deyil

Brüssel Avropa ilə birlikdə enerji böhranında batmaq fikrində deyil

Sputnik Azərbaycan

Sıravi belçikalılar yalnız hesablardakı rəqəmlərin belə tez artmayacağına ümid edə bilərlər. 13.05.2022, Sputnik Azərbaycan

2022-05-13T10:00+0400

2022-05-13T10:00+0400

2022-05-13T10:00+0400

avropa

təhlil

brüssel

rusiya

aes

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e6/05/0c/441850799_0:0:3109:1750_1920x0_80_0_0_fe63a44de9d7d3b33a6225f1ea1f43db.jpg

İstisnasız olaraq bütün informasiya kanalları vasitəsilə təkrarlanan son günlərin əsas xəbəri Avropa İttifaqının Rusiya neftinin tədarükünə tam embarqo tətbiq etmək üçün çıxılmaz cəhdləridir. Eyni zamanda, eyni Avropada paralel olaraq heç də az maraqlı olmayan hadisələr baş verir. Məsələn, Belçikada Antverpen Universiteti iki məşhur nəşrin köməyi ilə yerli əhali arasında sorğu keçirib və Avropa ictimaiyyətini bir qədər şoka salan məlumatlar dərc edib.Sorğuda iştirak edən belçikalıların əksəriyyəti yerli atom elektrik stansiyalarının istismardan çıxarılmasına qarşı çıxıblar: respondentlərin 81 faizi yeddi blokun hamısının işlək vəziyyətdə saxlanılmasının tərəfdarı idi, halbuki bir il əvvəl bu rəqəm cəmi 66 faiz idi.Lakin əsas kədər bu da deyil.Ən böyük məyusluq bu və ya digər siyasi partiyaya üstünlük verən belçikalılar arasında səslərin bölüşdürülməsinin təhlilindən yaranıb. Məlum oldu ki, Flamand millətçi N-VA partiyasının seçiciləri (91 faiz) ən çox sülhsevər atomu dəstəkləyir. Onları daban-dabana Vlaams Belanq partiyasından olan flamand separatçıları (89 faiz) izləyirlər. Hətta yerli yaşılları dəstəkləyən ekoloqlar arasında belə, yarıdan çoxu Belçika reaktorlarının qızarmış ürəyinin sönməsini istəmir.Sizə lazımsız informasiya və statistika ilə zülm etməyərək dərhal mətləbə keçək.Geniş Avropa və onunla birlikdə Rusiya ictimaiyyəti, Belçikanın dövlət səviyyəsində dinc atom proqramını və əlverişli nəticələrin dərc edilməsi ilə davam edən sorğuları genişləndirmək niyyətində olduğu mesajını böyük ehtimalla qaçırdı - bu əslində prosesin qanuniləşdirilməsi. Bu ilin martında Baş nazir Aleksandr de Kro bəyan etdi ki, hökumət Belçikanın iki atom elektrik stansiyasında bütün yeddi nüvə "qabını" idarə edən fransız operatoru Engie ilə sıx danışıqları nəinki bərpa edib, hətta heç vaxt dayandırmayıb. Brüssel, indi aydın olduğu kimi, onların qarşısına çox konkret vəzifə qoyub: elektrik stansiyalarının texniki auditini aparmaq və onların istismar müddətini ən azı on il, yəni 2035-ci ilə qədər uzatmaq üçün təkliflər vermək.Acı həbi şirinləşdirmək və ekoloji bataqlıqlardakı uğultunu bir az yumşaltmaq üçün de Kro əlavə edib ki, paralel olaraq büdcədən 1,1 milyard avro ayrılacaq. Bu da eyni müddət ərzində "ekoloji neytrallığa keçid"ə xərclənəcək. Bu jest, görünür, avropalı ətraf mühit fəallarını arxayınlaşdırdı, lakin fitri bütövlük səbəbindən xatırlayırıq ki, 2022-ci ilin qışında BMT nüvə elektrik stansiyalarını təhlükəli istixana qazı emissiyaları yaratmayan ekoloji cəhətdən təmiz enerji mənbələri kimi tanıdı. Deməli, çox güman ki, razılaşdırılmış məbləğ növbəti fotoelektrik panelli yataqlara deyil, mövcud atom elektrik stansiyalarının texniki cəhətdən yenidən təchiz edilməsinə və modernləşdirilməsinə yönəldiləcək. Demək olar ki, bu, tamamilə qanuni və beynəlxalq ekoloji gündəliyə tam uyğun olardı.Gəlin belçikalıların haqqını verək: öz nüvə sektorunu inadla öldürən almanlardan fərqli olaraq, onlar ciddi şəkildə dövlət məntiqi, büdcə məqsədəuyğunluğu və ortamüddətli perspektiv üçün geosiyasi tendensiyaların qurulması çərçivəsində hərəkət edirlər.Brüssel aydın şəkildə enerji bazarlarının dinamikasının statistik məlumatlarından, eləcə də sadə faktdan irəli gəlirdi ki, Avropa xalqlarının ailəsi nə qədər sıx bağlı olsa da, hər bir dövlət hər zaman ilk növbədə öz vətəndaşlarının mənafeyini və büdcəsini düşünür.2020-ci ildə (son dərc olunmuş məlumatlar) Belçika energetikləri 81,2 teravatt-saat elektrik enerjisi istehsal ediblər. Ölkənin enerji balansının dayandığı iki sütun nüvə enerjisi və təbii qazdır. Fəaliyyətdə olan iki atom elektrik stansiyası, Dul və Tianj, dövlət istehsalının 39,1 faizi (37,1 teravatt-saat) payı ilə əsas yeri tutur və onu qaz sektoru yaxından izləyir. Belçika istilik stansiyaları bazarın 34,4 faizini və ya 27,8 terawatt-saatı tutur. Qalan hər şey sahil və dəniz külək stansiyaları, günəş və digər obyektlər arasında paylanır.Burada maraqlı olan odur ki, cəmi bir il ərzində - yəni 2019-cu illə müqayisədə Belçika nəsil sektorunun korrelyasiyası dəyişib. Atom elektrik stansiyaları əsasında istehsal olunan elektrik enerjisinin həcmi doqquz faiz azalıb, təbii qazın payı isə yeddi faizdən çox artıb.Biz başa düşürük ki, oxucular, sıravi belçikalılar kimi, bütün bu rəqəmlərin əlaqəsini qavramaqda çətinlik çəkirlər, ona görə də daha sadə və başa düşülən rəqəmlər verəcəyik.Atomdan uzaqlaşaraq populyar, lakin sürətlə artan təbii qaza keçmə cəhdi, xüsusən də Belçikada kommunal xidmətlərin qiymətinin kəskin artmasına səbəb oldu. Məsələn, hər evə düşən qazın orta (illik) haqqı orta hesabla 1394 avro artaraq 2789 avro təşkil edib. Hesablamaq asandır ki, indiki məzənnə ilə hər bir belçikalı ailə mavi yanacağa ildə 200 min rubldan çox pul ödəyir.Elektrik enerjisinin qiyməti ilə bağlı vəziyyət bundan yaxşı deyil. Yenə 2021-ci ildə elektrik enerjisi üçün orta hesab 888 avro artaraq 1386-ya çatdı. Yəni bir mənzildə və ya fərdi evdə elektrik enerjisi üçün başqa 102 min rubl.Belçikalılar açıq-aydın axmaq deyillər və pul saymağı bacarırlar və buna görə də təbii qazın uçan qiymətlərini, "Şimal axını 2"nin istismara verilməsinin ləngiməsini bir araya toplamaq və sadə bir nəticəyə gəlmək onlar üçün çətin deyildi: Əvvəllər daha yaxşı və daha ucuz idi.Brüsselin dövlət kimi mövqeyinə gəldikdə, burada hər şey prozaikdir.İki xəritə açırıq: Belçika ərazisi ilə gedən qaz kəmərləri və onun elektrik şəbəkələri.Belçika həm yüksək, həm də aşağı kalorili qaz alır. Birinci başlığın əsas tədarükçüləri Rusiya qazını tranzitlə nəql edən Rusiya və Almaniyadır. Norveç tərəfində iki kompressor stansiyası var. Belçikalılar Hollandiyadan aşağı kalorili qaz alırlar və onun demək olar ki, hamısı tranzitlə cənub qonşusuna gedir.Fransadan başqa, propan Lüksemburq, İspaniya, İtaliya və Böyük Britaniyaya da ixrac olunur. BBL qaz kəməri dənizin dibi ilə axırıncı boruya keçir, məhz onun vasitəsilə rus qazı avropalı tacirlərin bir az sehrindən sonra artıq "demokratik" formada Dumanlı Albionun sahillərinə daxil olur.Sürətlə dibə enməkdə olan Rusiya-Avropa münasibətləri təkcə Belçikanın öz maraqlarının təmin edilməsini deyil, həm də tranzitini, deməli, ölkənin dövlət büdcəsinin doldurulmasını təhlükə altına qoyur. Və əgər Brüssel anti-Rusiya qaz ritorikasından çıxa bilməsə, o zaman o, saxtakarlıq etməyə və elektrik enerjisinin qiymətlərinin artımını ləngitməyə kifayət qədər qadirdir. Sadəcə olaraq öz atom elektrik stansiyalarımızı dayandırmaq planlarından imtina etmək kifayətdir.Belçika enerji sektorunun funksionerlərinin haqqını verək, onlar hadisələrin belə inkişafına əvvəlcədən hazırlaşırdılar.Belçika ərazisindən qonşu ölkələrə hər biri 400 kilovoltluq 7 enerji körpüsü çəkilib. Fransaya üç, Hollandiyaya iki, Almaniya və Lüksemburqa bir. Kiçik bir ölkə elektrik enerjisini bütün qonşularına sataraq ondan yaxşı pul qazanmağı bacarır. Pandemiyanın ortasında, dövlət iqtisadiyyatları çətinliklə ayaq üstə olanda, belçikalılar çıxış yolu tapdılar: daha çox istehsal etməyə və daha çox elektrik enerjisi ixrac etməyə başladılar. 2019-cu ildə ixrac cüzi 6,6 teravatt-saat təşkil edirdisə, 2020-ci ildə bu rəqəm üç dəfə artaraq, demək olar ki, 22 teravatt-saata çatıb. Əslində, böhran fonunda Belçika Aİ sistemində öz əhəmiyyətini itirə bildi.Rəsmi Brüssel açıq şəkildə gözləyirdi və bazarların dinamikasını və öz büdcəsinin performansını qiymətləndirirdi. Bütün AES-lərin bağlanması ilə bağlı qanun layihəsinin 2021-ci ilin dekabrında dərc olunması, müzakirələrdə batması, sonra isə Dul və Tyanj AES-lərin ömrünün uzadılması üzrə dövlət proqramı ilə əvəzlənməsi belə qənaətə gəlməyə əsas verir ki, düzgün və yeganə mümkün nəticələr çıxarılıb.Sıravi belçikalılar yalnız hesablardakı rəqəmlərin belə tez artmayacağına ümid edə bilərlər, lakin yerli atomçular Rusiyaya ürəkdən təşəkkür edə bilərlər. Bizim sayəmizdə ən azı on il iş tapacaqlar, sonra hansısa yeni növbəti böhran yaranacaq. Bir də gördün, atom elektrik stansiyası nəinki bağlanmadı, hətta bir-iki yenisi də tikildi.Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.

2022

xəbərlər

ru_AZ

avropa, brüssel, rusiya, aes