Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Pulların qoxusu olmur: Disney biznes naminə uşaqları şikəst edir

© AP Photo / Jae C. HongKaliforniyada Disneylanddə ziyarətçilər
Kaliforniyada Disneylanddə ziyarətçilər - Sputnik Azərbaycan, 1920, 21.04.2022
Abunə olmaq
Amerikalılar elə mədəniyyət və dəyərlər uğrunda müharibə aparırlar ki, onlarla vidalaşmaq asan və hətta çox xoşdur.
Disney korporasiyasının Rusiyada bütün işlərini dayandırması, buna bənzər digər xəbərlər arasında o qədər də gözə çarpmır. Ancaq ABŞ-ın özündə Disneyçilərin ən azı iki ştatda hər şeyi və hər cür işi dayandırmağa hazır olması, fikrinizcə, nəyə bənzəyir?
Təcrübəsiz jurnalistlər üçün xəbər və sensasiya arasındakı fərqin klassik izahatını veririk. Bir it bir insanı dişləyibsə, bu, xəbərdir, həm də olduqca kiçik xəbərdir. Amma bir insan iti dişləyərsə...
Biz Amerika korporasiyasının ayrı-ayrı dövlətlərə sanksiya tətbiq edib-etməməsi və bunun texniki baxımdan necə görünəcəyi ideyasına diqqət yetirməyəcəyik. İndiki tarixi dövrdə bizim üçün önəmli olan amerikalıların nə etdikləri deyil, onların dedikləridir.
Onlar isə çox və yaxşı danışırlar, xüsusən də Texas və Florida ştatlarındakı yerli qubernatorlar Greq Ebbott və Ron Desantis ABŞ prezidenti olmağı çox arzulayırlar (Donald Tramp adlı ilahi varlığın ümumi ideoloji və təbliğat örtüyü altında olsa da). Və hər iki qubernator Disneyə tam olaraq hücum etmir - əslində bunun əksi doğrudur (bu barədə aşağıda daha ətraflı). Lakin onlar mövcud ideologiyaya və orada olanlara - Hollivud nəhənginin missiyası və məhsullarına uyğun gəlməyən yerli qanun və qaydaları təbliğ edirlər və ya artıq təbliğ ediblər.
Floridada yeni qanun müəllimlərə ən azı dördüncü sinfə qədər şagirdlərlə cinsi məsələləri (əslində cinsi oriyentasiyanı, yəni homoseksuallığı) müzakirə etməyi qadağan edir. Texasda formal olaraq bir qədər fərqli olsa da, əslində, vəziyyət təxminən eynidir: orada uşaqlarına cinsiyyətini dəyişməyə kömək edən valideynlər indi uşaq istismarında ittiham oluna bilər.
Belə çıxır ki, itirdiyimiz Disney bu qanunların qurbanı olub. Axı, onların ruhu uşaq filmləri üzrə ixtisaslaşmış bu korporasiyanın qəbul etdiyi kursa birbaşa ziddir. Kursun adı "Sabahı Yenidən icad etmək"dir. Onların ağlına belə gəlir: ilin sonuna kimi yeni cizgi filmlərində və digər filmlərdəki bütün personajların ən azı yarısı cinsi azlıqlara aid olmalıdır (təbii ki, kvota!). Ümumiyyətlə isə, film yox, başdan-ayağa gey paraddır.
Daha sonra, bütün dünyada Disneylenddə artıq "oğlanlar və qızlar" və ya "xanımlar və cənablar" sözləri ilə başlayan audio yayım yoxdur, ancaq "dostlar" və "xəyalpərəstlər" var. Aseksual və ya kim olduqlarına qərar verilməyənlər. İndiki gənc nəsil bunu arzulamalıdır.
Uşaq "arzuları fabriki" indiki islahatlara qədər uzun bir yol keçib. Onun öz klassiklərini yenidən necə düzəltməyə başladığını xatırlayaq: bu yaxınlarda yayımlanan və yeniyetmələr üçün nəzərdə tutulan filmlərindəki Ağbənizlər isə şahzadəni gözləmək əvəzinə, əllərinə qılınc götürüb avtokratları və demokratiya düşmənlərini darmadağın edirlər. Eyni zamanda, onların üzləri ilbəil daha az qar kimi ağ olmaqdan uzaqlaşıb nəzərəçarpacaq dərəcədə qarabəniz olur. Kiçik Su pərisi isə açıq-aşkar qarabəniz oldu. Yəqin ki, onlar da kvota tətbiq ediblər, həm də - irqi. Amerikada bu, çox kəskin mövzudur.
Amma sonra işlər daha da pisləşdi. İndi isə tanınmış idman şərhçisi Ceyson Uitlok (o, uzun müddət Disney-in müvafiq bölməsində işləyib) korporasiyanı otuz il ərzində idmanı "qadınlaşdırmaqda", bütün dünyaya "matriarxat"ı sırımaqda ittiham edir ki, bu da kişilərin öldürülməsinə gətirib çıxarıb.
O, təbii ki, bir fenomen kimi kişiliyin qətlini nəzərdə tutur: ekrandakı qadın indi əlində qanlı qılınc tutmuş Ağbəniz və ya əzələli bir idmançı qadın olmalıdır (və siz hələ onun hansı cins olduğunu başa düşməlisiniz), kişi isə solğun və heç bir işə yaramayan biri.
Əslində, bu, günümüzün Amerikada ən aktual mövzularından biridir.
Hətta belə fikirlər də var ("Uşaqlara qarşı müharibənin izahı var" xarakterik başlığı altında): "Disney uşaqlar üçün nəsə çəksə də, gəlirinin əsas hissəsini başqa insanlar təmin edir - bunlar dağılmış ailələrdən çıxan, solçu utopiya və fantaziyalara söykənməyə tələsən, erkən cinsi əlaqəyə başlayanlardır; onlar kimsə olmaq və həmin o kimsədən qaçmaq istəyirlər. Korporasiya uşaqlar üçün deyil, sınıq böyüklər üçün işləyir. Və Disneyin öz biznes modelini dəstəkləmək üçün daha çox sınmış böyüklər yaratmaq istəməsi təbiidir." Maraqlıdır, görəsən, bu doğrudur?
Ümumiyyətlə, Rusiya uşaqlarının dünya mədəniyyətinin hansı yeni sərvətlərini itirdikləri aydındır, çünki Disney Kiyevi güclü şəkildə dəstəkləyib və Rusiyadan gedib. Amma biz ən azından Floridada dördüncü sinif şagirdləri haqqında qanunla tarixə kimin hücum etdiyini söyləməyə söz verdik.
Kimsə düşünə bilər ki, adı çəkilən iki və digər ştatlardan olan respublikaçılar körpəlik filmlərinin qəzəblənmiş kino təlimatçılarını tənqid etməklə kifayətlənməyib, onları birtəhər qadağan etməyə və məhdudlaşdırmağa başlayıblar, daha dəqiq desək, ştatların hakim dairələri Disneyə hücum edib. Artıq bir aydır ki, Demokratik media öz ideoloji rəqiblərinin "ehtirasından" və onların şaq kinosuna nifrətindən ikrahla danışırlar. Bəs, görəsən, Respublikaçılar Disneyi ABŞ-dan və ya öz ştatlarından çıxarmağa məcbur etmək istəyirlər? İstəyirlər, amma hücum etmirlər, ancaq danışırlar.
Hücum edənlərsə Disneyçilər oldu. Və ya bunu etməyə çalışdılar. Korporasiyada onun indiki rəhbərliyinə - Keri Berk, Robert Çapek və başqalarına qarşı üsyan başladı. İki yüz mindən çox işçinin neçəsinin qəzəbli isterika içində ciddi mübarizə apardığını, neçəsinin isə onlara etiraz etməkdən qorxduğunu söyləmək çətindir. Amma tam olaraq, onlar yanlış ştatların qəddar qanunlarına zəif müqavimət göstərdiklərinə görə, kollektiv və kütləvi şəkildə öz başçılarını boykot edərək ləğv etdilər. Və daha sərt müqavimət göstərməyə, korporasiyanın məqsədinin bu qanunları ləğv etmək olduğunu hamıya çatdırmağa başladılar. Bunu necə etmək olar, üstəlik, Disneyin müəyyən edilmiş ərazilərdə hansısa şəkildə fəaliyyətini dayandırdığı və ya məhsullarını nümayiş etdirməsinin mümkün olub-olmayacağı barədə bəyanat verməsi - çətin sualdır.
Ancaq bütün bunlar ümumiyyətlə tipik Kaliforniyadır (şirkətin mərkəzinin yerləşdiyi yer). Əsl Kaliforniya, hansı ki, özü yeni murdar şeyləri ortaya qoyduğu bəs deyil, hələ onları hər kəsə "sırımağa" da çalışır.
Burada təsviri sənət sahəsini tərk etmək və ət haqqında bir neçə söz demək olar. Kaliforniyada qanun qəbul edilib: orada, əgər donuz normal şəraitdə saxlanmayıbsa, həmin donuzun ətini sata bilməzsiniz. Ancaq problem ondadır ki, ştatda, ümumiyyətlə, donuz yetişdirilmir və burada Demokratlar və bütövlükdə Kaliforniya haqqında tipik bir Amerika qalmaqalı yaranıb: Səbəb isə onların bütün Amerikaya donuzları necə bəsləməyi və hansı filmləri izləməyi diktə etməsidir. Əgər öz müdirləri bunu ləng edirsə, o zaman onları ləğv və məhv etmək lazımdır.
Buradan çoxlu nəticələr çıxarmaq olar. İndiki üçüncü dünya müharibəsində hətta Amerika dəyərlərinə qarşı mübarizə aparmamağımız haqqında. Onlar köhnə Disney məhsulları ilə birlikdə keçmişə atılır. Və Rusiya bazarını tərk edənlər də fərqlidir. Bəziləri "hamı qaçdığı üçün qaçdı" - sonra geri qayıtmaq olar. Amma başqaları nə etdiklərini çox yaxşı bilirlər: müharibə aparırlar. Elə mədəniyyət və dəyərlər uğrunda müharibə ki, onlarla vidalaşmaq asan və xoşdur.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin
Xəbər lenti
0