https://sputnik.az/20220111/qazaxistanin-tehlukesizlik-quvveleri-orklarin-inqilabina-goz-yumublar-438069096.html

Qazaxıstanın təhlükəsizlik qüvvələri "orkların" inqilabına "göz yumublar"?

Qazaxıstanın təhlükəsizlik qüvvələri "orkların" inqilabına "göz yumublar"?

Sputnik Azərbaycan

Almatı yaxınlığında terrorçularla atışmalar hələ də davam edir, ancaq "orkların" inqilabının nəticəsi artıq əvvəlcədən həll olunub. 11.01.2022, Sputnik Azərbaycan

2022-01-11T21:40+0400

2022-01-11T21:40+0400

2022-01-11T21:40+0400

qazaxıstan

təhlil

rusiya

ktmt

kollektiv təhülkəsizlik müqaviləsi təşkilatı

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e6/01/08/437975282_0:148:3113:1899_1920x0_80_0_0_563710292458a16f4e8fc8389a7d77e4.jpg

Yanvar ayının əvvəlində Qazaxıstanın güc blokunun böyük potensialı terror hücumu şəraitində qeyri-sabit olduğu ortaya çıxdı. Əsas səbəblər və ilkin şərtlər: KTMT və NATO formatlarında eyni vaxtda hərbi əməkdaşlıq, "Böyük Turan" ideyası ilə bağlı siyasi ehtiram, Əfqanıstanda, İraqda, Suriyada əldə edilmiş döyüş təcrübəsi ilə olan yerli (respublika və regional) cihadçıların özəyinin düzgün qiymətləndirilməməsidir.Etirazçıların təşkilat, logistika və operativ koordinasiyasının dərəcəsi xarici vəsaitlərin əhəmiyyətli dərəcədə cəlb olunmasının və Qərb xüsusi xidmət orqanlarının iştirak etmə ehtimalının yüksək olduğunu göstərir. Qərb mediasının "etirazlar" və "Freydlə bağlı Ukraynanın qeydləri" üçün açıq-aşkar düşünülmüş səbəb amerikalıların və ya onların ən yaxın müttəfiqlərinin Cenevrədə təhlükəsizlik üzrə danışıqlar ərəfəsində Moskvaya əlavə təzyiq göstərmək üçün Rusiya sərhədində "ikinci maydan"ın formalaşmasında birbaşa iştirakını güman etməyə imkan verir.Qeyd edək ki, Qazaxıstanda avtomobillər üçün qazın qiyməti 1 litr üçün 50-70 tenge və ya 0,11-0,16 dollar diapazonunda olub və hazırda da belədir, hətta onların iki dəfə müvəqqəti artımı fəlakətli olmamalı idi. Rusiyanın həyat səviyyəsi ilə müqayisə olunaraq, yanacaqdoldurma məntəqələrində bir litr qazın qiyməti təxminən 27 rubl və ya 0,36 dollar təşkil edir. Bu cür təxribatlar yerli "cihadçılardan" başqa kimə sərf edir?ABŞ-ın "Breaking Defence" nəşri yanvarın 7-də oxuculara "Putinin kabusu" haqqında sevinclə məlumat verib:"Qazaxıstandakı üsyan Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı planlarına yeni bir dəyişiklik əlavə edir...Rusiyadan başqa bir böhranın öhdəsindən gəlmək üçün Ukraynaya hər hansı hərbi müdaxilə planlarından imtina etməyi tələb edə biləcək yeni xaotik element".Yəqin ki, "etirazların sürəti və vəhşiliyi" həm də onunla izah olunur ki, Qazaxıstan dünyadakı uranın 40%-dən çoxunu hasil edir və ABŞ isə Qazaxıstan iqtisadiyyatının hasilat sahələrinə külli miqdarda pul yatırıb. ABŞ və NATO-nun Əfqanıstanda son sarsıdıcı məğlubiyyəti ilə birlikdə Amerikanın "müstəsnalıq" halı üçün dözülməz vəziyyətdir.Belə ki, "Əl-Cəzirə" qeyd edir ki, Qazaxıstan "Ukraynadan başqa Rusiyaya qarşı ikinci cəbhəyə çevrilməli idi", ancaq indi Amerikanın təsirindən çıxır.Çoxvektorlu uğursuzluqÖtən yeddi gündə baş verən dramatik hadisələr mediada kifayət qədər təfərrüatlı şəkildə əksini tapıb. Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin məlumatına görə, bazar ertəsi Almatıda, iki ekstremist özəy zərərsizləşdirilib. Onların üzvləri (Qazaxıstan vətəndaşları və əcnəbilər) 4-8 yanvarda meqapolisdə baş verən kütləvi iğtişaşlarda fəal iştirak ediblər (https://www.gov.kz /memleket/entities/ knb / press / news / ətraflı / 309779? lang = ru). Axtarışlar zamanı odlu silahlar, qumbaralar, patronlar və dini ədəbiyyat ələ keçirilib. Respublika ərazisində əməliyyat-istintaq tədbirləri davam etdirilir.Qazaxıstan prezidenti Qasım-Comərd Tokayev yanvarın 10-da KTMT-nin iclasında bildirib ki, silahlılar iğtişaşlar zamanı iki hərbçinin başını kəsiblər. Təbii ki, bu "iş" asan iş deyil, "cihadçı" dəstələrdə - döyüş bölgələrində böyük təcrübə və psixoloji möhkəmlik tələb edir.Bu yaxınlarda Almatı beynəlxalq hava limanının və bir neçə təyyarənin "etirazçılar" tərəfindən ələ keçirilməsi, Qazaxıstanın polis idarələrinə və Milli Təhlükəsizlik Komitəsinə, Sərhəd Qoşunları Akademiyasına və şəhər administrasiyasına silahlı basqınları barədə məlumat verilib. Amansızlığın dərəcəsi təəccübləndirir. Bu, sahibsizlərin dinc ekspromtuna bənzəmir. "Peşəkar inqilabçılar"a qırğınlar hesabına yaxşı ödənilirdi.Qazaxıstanda terrorçuların gizli hazırlığının zaman və məkan baxımından əhəmiyyətli mərhələsi olan Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin və polis idarəsinin mütəxəssisləri (prezident Tokayevin müəyyən etdiyi kimi) "yuxuya gediblər". Ümumilikdə 135 min "süngü" olan hərbi hissələr iğtişaşlar, basqınlar və qarətlər başlayandan dərhal sonra yanvarın 2-də və ya 3-də əhalinin müdafiəsinə qalxmadılar. Təbii ki, ordu polis deyil, ancaq xalqın əsas müdafiəçisidir.Qazaxıstanın çevik reaksiya bölmələri faktiki olaraq şəhərləri talançılara verdilər. Ən çox hazırlanan hava-desant qüvvələrinin bölmələri terrorçularla mübarizəyə yalnız yanvarın 4-də başlayıblar. Fövqəladə vəziyyət rejimi bütün Qazaxıstanda yanvarın 5-dən qüvvədədir. "Antiterror" əməliyyatı yanvarın 7-də başlayıb.Milli Qvardiyanın saytı (təxminən 40 min nəfər) dekabrın 27-dən bu günə kimi fəaliyyət göstərmir (https://www.gov.kz/memleket/entities/kvv?lang=ru), baxmayaraq ki, bu yaxınlarda "Kazİnform" xəbər agentliyi onu "məşhur hava-desant qüvvələrinin və ya dəniz piyadalarının gənc, ancaq layiqli rəqibi" adlandırırdı (https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31347035).Qazaxıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin və Prezident Təhlükəsizlik Xidmətinin 30 min əməkdaşının, Daxili Qoşunların 140 min döyüşçüsünün dispozisiyası tam aydın deyil.Qazaxıstan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, (https://ru.sputnik.kz/columnists/20200214/12841148/armiya-kazakhstan-russia.html) üçillik müdafiə büdcəsi (2020-2022-ci illər) ümumilikdə 961 milyard təngə (2,55 milyard dollar) qoşun və qüvvələrin ehtiyaclarını tam ödəyir. Milli təhlükəsizlik sistemindəki böhranı necə izah etmək olar?Uzun illərdir ki, Qazaxıstanın ordusu və digər güc strukturları üçün zabit kadrları Rusiyada və NATO ölkələrində - eyni zamanda, "çoxvektorlu" hazırlanıblar. Bu sətirlərin müəllifinin artıq ötən ilin oktyabrında qeyd etdiyi kimi (https://ru.sputnik.kz/society/20211026/18499335/Voennye-vuzy-Kazakstana-i-Turtsii-dogovorilis-o-sotrudnichestve.html), bu cür hərbi təhsil sistemi qaçılmaz olaraq qərargahda fərqlivektorlu taktikaya, döyüş meydanında uyğunsuzluğa gətirib çıxarır.Dörd müxtəlif hərbi məktəbdə - Rusiya, İtaliya, Türkiyə və ABŞ məktəblərində tərbiyə olunmuş Qazaxıstan zabitlərinin operativ qarşılıqlı fəaliyyətini təsəvvür etmək çətindir."Aslanlar" ("Arıstan") çevik reaksiya bölməsinin döyüşçüləri ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsində və Federal Təhqiqat Bürosunda, YAMAM-da (İsrail sərhəd polisinin xüsusi təyinatlıları), İngiltərənin SAS-da (Xüsusi Hava Xidməti) və GSG 9-da (Almaniya Federal Polisinin xüsusi təyinatlı bölməsi) təlimlərindən keçiblər."Rəngli inqilab" fonunda ABŞ demokratiyası və ya Türkiyənin "Böyük Turan" ideyaları ilə bu yaxınlarda "tozlananlar" hərbi rəhbərlərin ağlında hansı planların yarana biləcəyini Allah bilir. 2022-ci il yanvarın əvvəlində məlum olub ki, Qazaxıstanın NATO ilə və KTMT ilə paralel olaraq çoxvektorlu hərbi və hərbi-texniki əməkdaşlığı yalnız texnoloji konseptual ziddiyyətlərin mənbəyi deyil, milli təhlükəsizliyin real və açıq problemidir.Qazaxıstan xalqı üçün xoşbəxtlikdən prezident Tokayev çətin vəziyyətdə tez bir zamanda yeganə düzgün qərar qəbul etdi - kömək üçün KTMT-yə müraciət etdi.KTMT və Rusiyanın sülhməramlı roluYanvarın 10-da KTMT Şurasının növbədənkənar iclasında Rusiya prezidenti Vladimir Putin qeyd edib (https://t.me/sputniklive/29068):- Qazaxıstana hücum təcavüz aktı idi və respublikada maydanın "rəngli inqilablar" texnologiyalarından istifadə olunurdu;- Qazaxıstan öz dövlətçiliyinin təhlükəsi ilə üzləşib, bu, kənardan ilk və son müdaxilə cəhdi deyil - vəziyyət bütün KTMT ölkələrinə aiddir;- KTMT müttəfiqləri cəld reaksiya verərək respublikada vəziyyətin pisləşməsinin qarşısını almağa müvəffəq oldular;- KTMT-nin beş ölkəsinin sülhməramlıları Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsinə əsasən Qazaxıstan ərazisinə daxil oldular və vəziyyət normallaşana qədər respublikada qalacaqlar;- Prezident Tokayev silahlıları dəf etmək üçün cəmiyyəti və güc strukturlarını birləşdirə bilib, Qazaxıstanda vəziyyət sabitləşir.Terror təhlükəsinin ən yüksək səviyyəsi respublikanın cənubunda tətbiq edilib. Almatı yaxınlığında terrorçularla atışmalar hələ də davam edir, ancaq "orkların" inqilabının nəticəsi artıq əvvəlcədən həll olunub. Qazaxıstanda iğtişaşlarla bağlı 8 minə yaxın insan saxlanılıb. Həbs edilən onlarla silahlıların xarici vətəndaşlığı var.Kollektiv sülhməramlı qüvvələrin bölmələri Nur-Sultan, Almatı şəhərlərində və Almatı vilayətində yerləşdirilib. KTMT sülhməramlıları toqquşmalarda iştirak etmirlər, onların əsas vəzifəsi strateji obyektləri qorumaqdır. Məsələn, Rusiya desantları Rusiyanın 2050-ci ilə qədər icarəyə götürdüyü Baykonur kosmodromunun təhlükəsizliyini mühafizə edirlər. Xüsusi əməliyyat qüvvələrinin 103-cü Viteb briqadasından olan Belarus Respublikasının hərbçiləri Almatıdan 40 km və 60 km məsafədə yerləşən Kapşaqay və Jetıgen aerodromunda silah-sursat arsenalını qoruyurlar.KTMT üçün Qazaxıstan böhranı döyüş qabiliyyəti və effektliyinin ilk tam hüquqlu yoxlaması oldu və əməliyyat reaksiyasının ilkin nəticələri öz sözünü deyir. Qazaxıstan prezidenti Qasım-Comərd Tokayevin fikrincə, respublika 30 illik müstəqilliyi tarixində ən ağır böhranı yaşayıb, çünki Almatının süqutu silahllara cənubu, daha sonra isə bütün ölkəni ələ keçirməyə yol açacaqdı. ölkə. Ancaq hekayə bununla bitmir, bütün KTMT-yə üzv olan ölkələr Qazaxıstanda baş verməmiş "orkların" inqilabından düzgün nəticə çıxarmalıdırlar.Qərb "tərəfdaşları" sülhməramlı kontingentin fəaliyyətdə effektliyini müşahidə etməklə çox şeyi başa düşdülər. Rusiya və digər KTMT ölkələri postsovet məkanında sülhün əsas təminatçısı olaraq qalırlar.

2022

xəbərlər

ru_AZ

qazaxıstanda qəribə inqilab: inqilabçıların çoxu əcnəbidir?