Qələm - Sputnik Azərbaycan, 1920
TƏHLİL
Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, mədəniyyət, idman və digər sahələrə aid aktual təhlillər

Rusiya Ukrayna iqtisadiyyatına dəstək verir

© Sputnik / Павел Лисицын / Mediabanka keçidRubl
Rubl - Sputnik Azərbaycan, 1920, 27.12.2021
Abunə olmaq
BAKI, 27 dekabr — Sputnik. Ukraynada yenidən “zrada” aşkarlanıb: məlum olub ki, noyabr ayında ölkəyə kömür idxalı 2020-ci ilin noyabr ayı ilə müqayisədə dəyər ölçüsündə 2,6 dəfə artıb və Rusiya onun əsas tədarükçüsü olaraq qalıb. Və bu, Ukraynanın Qara dəniz limanları istiqamətində dünya okeanının genişliyini yarıb keçən, kömürlə doldurulmuş quru yük gəmilərinin saysız-hesabsız karvanları haqqında Kiyev hakimiyyətinin sonsuz hekayələrindən sonradır. Təbii ki, dostluqda ABŞ, Avstraliya və s-dir.
Ümumilikdə, Ukrayna noyabr ayında 328 milyon dollar dəyərində 1,7 milyon tondan çox kömür idxal edib. Maraqlıdır ki, ötən ilin noyabrında idxal 1,6 milyon tondan bir qədər az olsa da, bu, ölkəyə 126 milyon dollara başa gəlib. Yəni, ildə bir ton kömürün orta dəyəri 2,3 dəfə - 81 dollardan 189 dollara qədər artıb.
Eyni zamanda, Rusiyadan kömür tədarükü ötən ilin noyabr ayı ilə müqayisədə fiziki ölçüdə praktiki olaraq eyni səviyyədə qalıb: 1058 min tona qarşı 1053 min ton. Ancaq rusiyalı tədarükçüləri bu kömür üçün ukraynalı alıcılardan 2,4 dəfə çox pul alıblar: 83 milyon dollara qarşı 197 milyon dollar.
Maraqlı fakt ondan ibarətdir ki, oktyabrın sonunda Rusiya İqtisadi İnkişaf Nazirliyi artan daxili tələbatla əlaqədar olaraq, noyabrın 1-dən Ukraynaya enerji kömürün tədarükünün dayandırılacağını və tədarük qadağasının bu ölkəyə şamil edilməyəcəyini bildirib. kokslaşan kömür. Bunu Ukrayna Ali Radası komitəsinin rəhbəri Andrey Qerus da təsdiqləyib:
“Noyabrın 1-dən Rusiya Ukraynaya enerji kömürünün tədarükünü dayandırır. Söhbət A (antrasit) və P (postnıy) markalı kömürdən gedir. Belə kömür DTEK (Luqansk İES, Krivorojskaya İES), “Donbassenerqo” (Slavyan İES) və “Texnova” (Darnitskaya İES, Sumı İES, Çerniqov İES) tərəfindən idxal edilmişdir".
Halbuki, faktiki olaraq, Rusiya enerjisi Ukrayna gömrüyünün məlumatlarına görə Ukraynaya noyabrda çatdırılıb. Düzdür, ümumi həcmində enerji kömür tədarükünün fiziki ölçüdə təxminən beşdə birini və dəyər baxımdan daha azını təşkil edib. Yenə də onlar var idi. Ancaq, bəlkə də bu, bu yaxınlarda gətirilmiş kömürün gömrük rəsmiləşdirilməsinin təxirə salınması və ya bu yaxınlarda bağlanmış müqavilələr üzrə tədarüklərin başa çatması ilə əlaqədar ola bilər.
Əgər bu fərziyyə doğrudursa, dekabrın sonuna qədər Rusiyadan enerji kömürünün tədarükü, yəqin ki, qeydə alınmayacaq, ukraynalı enerji mühəndislər Ukrayna istehsalının kömürünün və “dost” ölkələrdən gələn təchizatların köməyi ilə öz ehtiyaclarını ödəməli olacaqlar.
Görünür ki, təqribi elə bu cür də olacaq. Hər halda, Luqansk İES-də (2014-cü ildə Aydar batalyonundan Ukrayna silahlıları tərəfindən minalanan Xoşbəxtlikdə yerləşən İES) kömür ehtiyatları dekabrın əvvəlində sıfıra çatana qədər tədricən azalıb. Luqansk İES isə yaxşı göstəricidir. Ona kömür ya Luqanskdan (ancaq bu cür tədarüklər 2017-ci ildə Ukraynanın özü tərəfindən bloklanıb, nəzarətsiz ərazilərlə iqtisadi əlaqələri kəsib) və ya Rusiyadan çatdırıla bilər.
Fakt budur ki, dəmir yolu xətti yalnız Luqansk vasitəsilə bütün sonrakı nəticələrlə Ukrayna dəmir yolu şəbəkəsinə bağlıdır. Səkkiz illik “Rusiya ilə müharibə” dövründə Kiyev Luqansk İES-i Luqanskdan yan keçərək Ukrayna dəmir yolu şəbəkəsi ilə birləşdirəcək bir neçə on kilometr uzunluğunda səddinin tikintisini lazım bilməyib. Görünür, bundan əmin idi: “təcavüzkar” həmişə kömürlə təmin edəcək.
Nəticədə, Ukrayna hökuməti və tənzimləyicisi bu günlərdə təcili olaraq Luqansk İES-in qaza keçirilməsi barədə qərar qəbul etməli olub, çünki əks halda Luqansk vilayətinin bütün şimal-şərqi qeyri-müəyyən müddətdə işıqsız qala bilərdi. Ukraynada sənayeyə hər kubmetri 2,7 (!) dollara verilən qazdan hasil edilən elektrik enerjisinin qiyməti nə qədər olacaq, bu ayrı sualdır.
Buna baxmayaraq, Ukrayna rəhbərliyi həsəd aparan nikbinlik nümayiş etdirir və deyir ki, öz istehsalı və idxalı istilik İES-də kömürün cari istehlakını ödəməkdən də artıqdır və bu, hətta onun yığılmasına imkan verir. Bu iddia ilə bağlı bir sıra suallar var.
Birincisi, qışda elektrik enerjisi olmadan qalmaq təhlükəsi səbəbindən öz kömür istehsalında mövcud fırtına ilə Ukraynanın kömür hasilatı müəssisələri yenə də keçən illə müqayisədə onu azaltmağa davam edirlər. İkincisi, kömür istehlakı haqqında danışan Baş nazir Şmıqal yenə də şaxtanın olmadığı, ancaq Belarus elektrik enerjisinin tədarükü olduğu dövrün məlumatlarına istinad edir. Amma əsas odur ki, üçüncüsü, “təcavüzkar ölkədən” idxalı əvəz edəcək “dost” ölkələrdən idxalın dəyəri nə qədər olacaq.
Noyabrda Rusiya kömürünün bir tonu ukraynalılara orta hesabla 187 dollara başa gəlib, halbuki ABŞ kömürünün bir tonu 265 dollara, Avstraliyalı kömür isə 389 dollara başa gəlib. Yəni Rusiya kömürünü ABŞ və Avstraliyadan gələn “demokratik” kömürlə əvəz etsə, xərclər bir neçə dəfə artacaq. Aydındır ki, Ukrayna zəngin ölkədir və eyni ABŞ teplovozlarını və ya Fransa helikopterlərini bazar qiymətindən bir y-iki dəfə baha qiymətə almağa gücü çatır.
Ancaq o zaman Ukrayna bazarında kilovat-saatının qiyməti indiyə qədər doqquz-on rubl arasında olan elektrik enerjisi də fərqli qiymətə malik olacaq. Bir neçə ay əvvəl Ukraynanın energetika naziri German Qaluşenko proqnozlaşdırıb ki, qış mövsümünün keçmək üçün Ukrayna 3,5 milyon ton kömür idxal etməli olacaq ki bu da yarım milyard dollardan çox istilik generasiyasına başa gələcək. İndiki vəziyyətdə eyni həcm üçün milyard ödənilməli olacaq. Hansı ki, haradasa tapmaq lazımdır. Və bu həcmin kifayət edəcəyi fakt deyil.
Ancaq Ukrayna üçün yaxşı xəbər də var. Yuxarıda təsvir edilən hər şey enerji kömürünə və müvafiq olaraq Ukrayna enerji mühəndislərinə aiddir. Ancaq Ukraynanın metallurgiyası, görünür, gələcəkdə Rusiya xammalının hesabına işləməyə davam edəcək. Bu, noyabrda Rusiyadan təkcə 840 min (noyabrda onun ümumi idxalı 1,4 milyon ton təşkil edib) idxal edilmiş koks kömürü deyil, eyni zamanda demək olar ki, 72 min ton birbaşa koksdur (ümumi idxal 100 min ton təşkil edib).
Əgər bu tədarüklər də bağlansaydı, o zaman Ukraynada Ukraynada ölkə üçün əsas valyuta hasilatçılarından biri olan metallurgiya istehsalının böyük bir hissəsi dayanacaqdı. Deməli, Ukrayna öz iqtisadiyyatının əsas sektorlarından birini dəstəkləməyə davam edən “təcavüzkar”a təşəkkür etmək məcburiyyətindədir.
Xəbər lenti
0