https://sputnik.az/20211226/yumsaq-desek-rusiya-borey-ve-yasen-ile-sulhu-mohkemlendirir-437603659.html

Rusiya çoxməqsədli “Borey” və ”Yasen” sualtı qayıqları ilə sülhü möhkəmləndirir?

Rusiya çoxməqsədli “Borey” və ”Yasen” sualtı qayıqları ilə sülhü möhkəmləndirir?

Sputnik Azərbaycan

Putin Hərbi Dəniz Qüvvələrinin yenilənmə sürətini artıracağını, müxtəlif layihələrin müasir suüstü və sualtı gəmilərini qurulmasını, sahil infrastrukturunu inkişaf etdirəcəyini vəd edib.

2021-12-26T20:40+0400

2021-12-26T20:40+0400

2021-12-26T20:44+0400

təhlil

abş

çin

hərbi dəniz qüvvələri

vladimir putin

putin

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/42395/78/423957886_0:115:3092:1854_1920x0_80_0_0_ceace47b4a06b8c4e3b837d216c40e71.jpg

Moskvanın qarşılıqlı təhlükəsizlik təminatları haqqında sülh təklifləri Vaşinqton və Brüssel üçün dekabrın 21-də Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin tərkibinə daxil olan “Borey-A” və “Yasen-M” layihələrinin seriyalı atom submarinləri ilə birlikdə daha aydın və ağır çəkilidir. Sülh yalnız xoş sözlə deyil, ən yeni nüvə silahı və yumşaq desək, daha tez əldə edilə bilər.Severodvinskdə 885M (Yasen-M) və 955A (Borey-A) layihələrinin ilk seriyalı submarinlərində çərşənbə axşamı hərbi-dəniz bayraqları təntənəli şəkildə qaldırılıb. Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələri unikal xüsusiyyətlərə və silah sistemlərinə malik olan ən yeni “Novosibirsk” və “Knyaz Oleq” atom raketdaşıyıcıları əldə ediblər. Sualtı qayıqlar Sakit okean donanmasına əlavə ediləcək və Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Dünya Okeanında döyüş potensialını əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq.Rusiya prezidenti Vladimir Putin bu mühüm hadisə münasibətilə dənizçiləri və “Sevmaş”ın əmək kollektivini təbrik edib. O, xatırladıb ki, çoxməqsədli “Novosibirsk” “Kalibr” və “Oniks” qanadlı raketləri ilə düşmənin dəniz və quru hədəflərinə zərbələr endirməyə qadirdir, “Knyaz Oleq” kreyser isə “Bulava” qitələrarası ballistik raketləri ilə silahlanıb. Putin Hərbi Dəniz Qüvvələrinin yenilənmə sürətini artıracağını, müxtəlif layihələrin müasir suüstü və sualtı gəmilərini qurulmasını, sahil infrastrukturunu inkişaf etdirəcəyini vəd edib (o, həmişə verdiyi sözləri yerinə yetirir).Bir qədər əvvəl, dekabrın 17-də Moskva Vaşinqtona qlobal təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsinin yeni sistemini - qarşılıqlı təminat haqqında müqavilə layihələrini təklif edib. Rusiya Brüsselə vaxt sərf etmədi, çünki ABŞ-ın NATO-dakı mövqeyi həlledicidir. Sülh təklifləri və iki güclü raket submarinin eyni vaxtda Hərbi Dəniz Qüvvələrinə daxil edilməsi bir-biri ilə ziddiyyət təşkil etmir.Rusiya ABŞ və onun müttəfiqlərinin hərbi üstünlüyünün təkrarlanmasına zidd olaraq, Dünya okeanının istənilən yerində milli maraqları müdafiə etməyə qadir olan yeni sualtı donanmasını sürətlə qurur.Rusiya konstruktorları beşinci nəsil nüvə-raket donanmasının əsaslarını yaradırlar - gizlilik artır, silah sistemləri yenilənir, kəşfiyyat, idarəetmə və hədəf təyinatının avtomatlaşdırılmış vasitələri tətbiq olunur. Rusiyanın bir çox texnoloji həlləri Qərbin aparıcı ölkələri üçün əlçatmazdır. Tezliklə Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin sualtı qayıqlarında ilk daşıyıcısı 885M layihənin “Perm” çoxməqsədli submarinləri olacaq “Zirkon” hipersəs raketləri görünəcək. Suüstü “Zirkonlar” seriyalı olaraq istehsal olunur və çox erkən istifadəyə veriləcəkdir.Okean Nindzası “Yasen-M”Dördüncü nəsil olan “Novosibirsk” nüvə sualtı kreyser “Yasen-M” layihəsinin inşa edilən yeddi gəmi seriyasına aiddir, onun vəzifəsi ABŞ və digər NATO ölkələrinin döyüş patrul zonasında sualtı qayıqları izləməkdir (müşayiət etmək). “Novosibirsk” 2019-cu ilin sonunda suda istifadəyə verilib və sınaq, tikib tamamlanma, dövlət qəbulu müddətinin uzanmadığını görmək olar.Su tutumu 13800 ton olan “Yasen-M” layihəsinin az nəzərə çarpan çoxməqsədli submarinləri 520 metr dərinliyə dalma qabiliyyətinə malikdir, minalar, 533 mm-lik torpedalar, “Kalibr”, “Oniks” qanadlı raketləri və gələcəkdə “Zirkon” hipersəsləri ilə silahlanıb. Göyərtəsində həmçinin mükəmməl radioelektron avadanlıq kompleksləri də mövcuddur. Muxtariyyət - 100 sutka, sualtı sürət - 31 düyün. Ekipaj - 64 nəfərduir.Bu “ovçular” düşmənin təyyarə daşıyan zərbə endirən qruplarını, “Ohayo” tipli strateji sualtı raket daşıyıcılarını (hər birində 12-yə qədər W88 nüvə başlığı olan 24 “Traydent” ballistik raketi daşıyır) məhv etməyə yönəlib.“Yasen”in görkəmli xüsusiyyətləri faktlarla təsdiqlənir. ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin akustikası bir neçə həftə ərzində Atlantik okeanında Rusiyanın “Severodvinsk” sualtı qayığını tapa bilməyiblər. Sentyabrda isə Pentaqon Atlantikdə Rusiya sualtı donanması ilə mümkün qarşıdurma üçün esmineslərdən ibarət bütöv operativ qrup yaratdı.“The National İnterest” nəşrinin məlumatına görə, çoxməqsədli “Yaseni-M” nüvə və ya adi döyüş başlıqları ilə uzaq məsafəsi 2500 km-dən çox olan 32 ədəd 3M-14K “Kalibr”qanadlı raketlərlə silahlanıb. Onlar son dərəcədə sakitdirlər, yüksək sürətə və çox həssas sensorlara malikdirlər və “ABŞ-ın əsas ərazisi üçün təhlükə yaradırlar”.“ABŞ Hərbi Dəniz İnstitutu”nun ən qədim tədqiqat təşkilatı qeyd edir: “Rusiya dəniz dibində müharibə və kəşfiyyat əməliyyatları aparmaq üçün xüsusi təyinatlı sualtı qayıqlar donanmasına malik olan və bu sahədə öz potensialını daim genişləndirən yeganə ölkədir”.Qəzəbli “Borey-A” Strateji təyinatlı olan “Knyaz Oleq” raket sualtı kreyseri təkmilləşdirilmiş “Borey-A” layihəsinin dördüncü nəsil atom gəmilərinə aiddir. 27 iyul 2014-cü ildə qoyulmuş, 16 iyul 2020-ci ildə ellinqdən çıxarılmışdır.Layihədə ən yeni texniki həllər həyata keçirilib, fiziki sahələrin səviyyəsi mümkün qədər azaldılıb, təhlükəsizlik artırılıb. Dövlət sınaqları zamanı kreyser sualtı mövqedən “Bulava” ballistik raketi ilə Ağ dənizdən Kamçatkadakı “Kura” poliqonuna atəş açıb. Raketin döyüş blokları təxmini vaxtda hədəf əraziyə uğurla çatıb.Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin tərkibində dekabrın 21-dək dörd “Borey” xidmət edirdi, onlardan üç ədəd 955 layihəsindən “Yuri Dolqorukiy”, “Aleksandr Nevski”, “Vladimir Monomax” və bir ədəd 955A layihəsindən olan “Knyaz Vladimir”dir. İlk üç gəminin mədənlərində 16 ədəd “Bulava” qitələrarası ballistik raketləri (ICBM) var, sonrakı submarinlərin zərbə endirən xüsusiyyətləri açıqlanmayıb.Rusiyanın Müdafiə Nazirliyi yaxın onilliklərdə Rusiya nüvə triadasının dəniz əsasına çevriləcək cəmi on “Borey” ilə Hərbi Dəniz Qüvvələrinə təmin etməyi planlaşdırır. Ümumilikdə, onlar 8000 km məsafəyə qədər olan ən azı 160 ədəd “Bulava” raketini daşıyacaq və bu, hər biri 100-150 kiloton olan 1600 bölünən döyüş başlığıdır. “Bulava” ICBM güclü yanacaq mühərrikinə, yüksək sürətə, manevr qabiliyyətinə, kiçik ölçülərə və ehtimal olunan düşmənin raketdən müdafiəsini dəf etmək üçün effektiv sistemə malikdir.Strateji təyinatlı “Borey-A” raket sualtı kreyserlər tədricən üçüncü nəsil atom kreyserlərini əvəz edir, müvafiq olaraq doqquzuncu və onuncu “Borey”lər 2030-cu ilə qədər istifadəyə veriləcəkdir. Ola bilsin ki, seriyalar bundan sonra da davam edəcək. Burada Strateji Hücum Silahlarına dair Müqavilənin (New START) təsiri nəzərə çarpır ki, bu da işə salınan qyurğuların və döyüş sursatlarının sayını müəyyən edir (bu iki parametr nəticədə strateji atom sualtı qayıqları da daxil olmaqla daşıyıcıların sayını müəyyən edir).Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrində 4-cü nəsil yeni strateji raket daşıyıcılarının meydana çıxması "tərəfdaşlar" tərəfindən cavabı olmayan çağırış kimi qəbul edilir. Dünya Okeanında yeni qlobal hidroakustik sistemlərin hazırlanmasının maliyyələşdirilməsinə ehtiyac yaranır - bu, bahadır və ABŞ-ın (NATO) uğuruna zəmanət vermir. Yeri gəlmişkən, “Borey” layihəsinin kreyserinin hazırlanma dəyəri 400 milyon dollara qədərdir, ancaq zəif müqavimət göstərən (səs-küylü və qeyri-kamil) 4-cü nəsildən olan çoxməqsədli “Virciniya” submarini isə Pentaqona 2,5 milyard dollara başa gəlir.Müasir Rusiyanın strateji təyinatlı sualtı kreyserləri və çoxməqsədli submarinlər düşməni qaçılmaz şəkildə məhv etmək və Dünya Okeanında mövcudluğu faktı ilə ölkəni qorumaq üçün hazırlanmışdır. Bu arada, Rusiya dünyanın istənilən yerində milli maraqları etibarlı şəkildə qorumağa qadir olan Hərbi Dəniz Donanmasını gücləndirməkdə davam edir. Bu yaxınlarda Rusiyanın Müdafiə Nazirliyində bildirib ki, 2027-ci ilə qədər “Sevmaş” hər il bir sualtı raket daşıyıcısı və bir çoxməqsədli sualtı submarin təhvil verərək, “Borey-A” və “Yasen-M” layihələrinin yeddi atom sualtı qayığını hazırlayacaq. Artıq bu gün Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin hərbi gücünün dünya reytinqində gəmilərin ümumi sayına görə o Çin Hərbi Dəniz Qüvvələrindən sonra ikinci yeri tutur.Maraqlıdır ki, ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri 4-cü, İngiltər Hərbi Dəniz Qüvvələri isə 28-ci yerdədir. Sualtı qüvvələrinin müqayisəsində ABŞ dünyada 2-ci (68 döyüş vahidi), Rusiya 3-cü yerdədir (64 sualtı qayıq) - dinamik inkişafdan xəbər verir və yenə də Rusiya Hərbi Dəniz Donanmasının texnoloji üstünlüyünü əks etdirmir. Rusiyanın artan müdafiə potensialı, şübhəsiz ki, “tərəfdaşları” narahat edir. Və çoxqütblü dünyanın müəyyən sabitliyinə zəmanət verir.Rusiyanın müdafiə sənaye kompleksi onilliklər ərzində Qərbin inkişafını qabaqlayaraq, dünyada analoqu olmayan silahlar yaratmağa imkan verərək elmi-texniki inqilab edib. Müasir çoxqütblü dünyada yüksək texnologiyalı “Yasen-M” və “Borey-A” sualtı qayıqları Rusiyanı bu gün və yaxın gələcəkdə həqiqətən suveren və məğlubedilməz edir.

abş

2021

xəbərlər

ru_AZ

rusiya dünyanı bu iki sualtı qayığı ilə məhv edə bilər