Tamaşaçı təkcə rəqsdən deyil, ifaçıdan da zövq almalıdır - Akademiyanın dekanı

"Elə bu səbəbdən qeyri-peşəkar, bayağı rəqqaslar meydana çıxır. Şəhərin hansısa küncündə bir yer icarəyə götürürlər və rəqs kursu açırlar. Valideynlər bilmirlər ki, həmin müəllimlərin bu sənətdən anlayışları yoxdur. Uşaqlara rəqsi yanlış öyrədirlər. Xoreqrafiyada belə bir anlayış var. Bir insanı sıfırdan öyrətmək daha asandır, nəinki yanlış öyrənən insanı düzəltmək. Məsələn, biz burada uşaqları I sinifdən, IV sinifdən və VIII sinifdən qəbul edirik. Bəzən uşaq qəbul edirik, məlum olur ki, onun müəllimi bizim Akademiyanın məzunudur. Biz uşağın yerişindən, duruşundan, hərəkətlərindən anlayırıq ki, bu uşağın üzərində peşəkar insan çalışıb".

"Nazirlər Kabineti bununla bağlı qərar qəbul etməlidir. Bəzən elə uşaq da olur ki, rəqs müəllimi onu yanlış öyrədib, ona görə də o uşağı düzgün istiqamətə yönəltmək üçün illərimizi sərf edirik. Bu, bir evə bənzəyir. Bir var sən evi bünövrədən tikirsən. Bir də var sən bünövrəsi yanlış olan evi düzəldirsən. Hər yerindən duran rəqsi təbliğ etsə, bu sənət getdikcə uçuruma yuvarlanacaq. Ona görə də hansısa qurum bu məsələyə ciddi nəzarət etməlidir".

"Bu, bütün dövrlərdə belə olub. Xan Şuşuniski, Cabbar Qaryağdıoğlu və s. kimi sənətkarlar el şənliklərində püxtələşiblər. Amma onlar bu işlə peşəkarlıqla məşğul olublar".

"Düzdür, hərdən peşəkarcasına ifa edənlər də var. Amma böyük əksəriyyəti çox zövqsüz, qeyri-peşəkaaxrlıq rəqs nümayiş etdirir. Rəqsi tam yerinə yetirmir, yarımayaq oynayırlar. Nəticədə şənliyə gedən insanların zövqünü korlayırlar. Təəssüf ki, biz o insanlara heç bir söz deyə bilmirik. Bəzi restoran sahibləri buna nəzarət edirlər, onlar peşəkar rəqs truppalarını öz restoranlarına dəvət edirlər. Amma əksəriyyətini bu məsələ maraqlandırmır. Əsas odur, ucuz qiymətə gəlib toyu yola versinlər".

"Rayonlarda keçirilən el şənliklərində vəziyyət ürəkaçan deyil, amma başa düşüləndir. Çünki, orada peşəkar azdır. Axı, paytaxtda xeyli peşəkar var?! Düzdür, bölgələrdən bura təhsil almağa gələnlər var. Çalışırıq ki, onlar Akademiyanı bitirəndən sonra öz bölgələrinə qayıtsınlar, öz sənətlərini davam etdirsinlər. Orada dərs desinlər, sonra öz yetirmələrini bura göndərsinlər. Bölgələrdə ixtisaslı rəqqaslara ehtiyac çoxdur".

"Bunun səbəbi odur ki, valideynlər 3-4 ay rəqsə gedən uşaqlarını efirdə görmək istəyirlər. Rəqs müəllimlərini məcbur edirlər ki, onların uşaqları efirə çıxsın. Uşaq rəqsi tam mənimsəmir, rəqsi tam mənimsəmədiyindən fikri müəllimdə qalır və nəticədə biabırçı bir vəziyyət alınır. Valideynlər uşaqların efirə çıxarılması üçün hətta pul da təklif edirlər. Onun üçün fərqi yoxdur - uşaq yanlış oynayır, pis oynayır. Əsas odur ki efirə çıxsın. Daha anlamırlar ki, bununla uşaqlarını biabır edirlər. Bu insanların zövqsüzlüyündən irəli gəlir. Əgər valideyn zövqlü olsaydı, fikirləşərdi ki, mənim övladım hələ efirə çıxmağa hazır deyil... Bunun bir adı var - şöhrətpərəslik!".

"Biz tələbə qəbul edən zaman öncə onun sağlamığı haqqında həkimdən arayış alırıq. Çünki, peşəkar rəqslə məşğul olan adam öncə sağlam olmalıdır – həm daxili orqanları, həm də xarici bədən üzvləri sağlam olmalıdır. Ondan sonra onun musiqi duyumu, rəqs ifaçılıq qabiliyyəti yoxlanılır. Tələbələr bu sənətin peşəkarları tərəfindən seçilir. Bu sənət canlı sənətdir. Müğənnilik deyil ki, fonoqrama oxusunlar. Ona görə də tamaşaçı təkcə rəqsdən yox, ifaçıdan da zövq almalıdır. Ona görə də biz tələbələri qəbul edəndə onların xarici görünüşlərinə də önəm veririk".

"Tarixdə baş verən hadisələr rəqsdə öz əksini tapır. Elə xalq oyunları var ki, onlar itib. Amma onların elementləri rəqslərdə qalıb. Rəqs bir tarixidir, biz bu tarixi yaşatmalıyıq. Biz rəqsə baxanda bilirik ki, məsələn, filan bölgədə zamanında filan adət olub. Mənfur qonşularımız bizim rəqslərimizə yiyələniblər. Niyə? Çünki biz öz sənətimizi yetərincə təbliğ etmirik. Bunun günahkarı biz özümüzük".

"Bildiyiniz kimi, bir neçə il əvvəl "Köçəri" yallısı, "Tənzərə" yallısı YUNESKO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edildi. Azərbaycanın birinci xanımı, birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bu işdə çox böyük zəhməti oldu. Bunun davamı olmalıdır. Biz öz rəqslərimizə dəyər verməsək, başqası o rəqslərimizə yiyələnəcək. Peşəkar rəqqas olmaq üçün yox, sadəcə rəqslərimizi bilmək üçün".

"Fikir verin, toyda bir nəfər yaxşı oynayanda hər kəsin diqqəti ona yönəlir, hər kəs ondan zövq alır. Şəhərdə gəzəndə insanlara baxıram, insanlar adi yerişlərinə belə diqqət etmir, qamətləri düzgün deyil, ayaqlarını düzgün basmırlar. Amma valideynlər övladlarını zamanında rəqsə yönləndirsələr, onların qaməti də gözəl olar, fiziki cəhətdən də sağlam böyüyərlər".

"Bəzi adət-ənənlərin unudulduğu kimi, rəqslərimiz də unudulub. Burada Sovet rejiminin də böyük təsiri var. Qədim zamanlarda bizim nənələrimiz, babalarımız rəqs məktəbi görməmişdilər. Amma hər kəndin, hər obanın yaxşı oynayanları olardı. Onlar bir komanda şəkilində rəqs edərdilər. Bütün insanlar da çalışırdılar ki, özlərini onlara bənzətsinlər. Vaxtilə hər yerindən duran oynamazdı. Deyirdilər ki, filan mahalda filan kişi çox yaxşı yallıbaşıdır, yallı aparır. Hər adam o cərgəyə durmazdı. Yallıbaşının ixtiyarı var idi ki, düzgün onyamayan insanı cəzalandırsın. Təəssüflər olsun ki, biz müəyyən bir dönəmdə bunları itirdik. O zamanlarda teatr, kino, konsert yox idi. Təkcə el şənlikləri var idi. Uşaqlar da o insanlardan öyrənirdilər. Biz bunu itirmişik. Yallının bəzi növlərini itirmişik. Burada Sovet rejiminin də payı var. Məsələn, Sovetlər dönəmində Novruz adətlərini bizə unutdurmuşdular. Bəzi rəqslərimiz də həmin dönəmdə unudulub".

"Bəzi oyunlar var, hansı ki, biz uşaq vaxtı oynayardıq, indiki uşaqlar oynamırlar. Hamısı telefona aludə olublar. O uşaq oyunlarının özündə də bir tarix var. Biz çalışırıq ki, bunları geri qaytaraq, bərpa edək. Öz beynimizdə olanları, nənələrimizin bizə danışdıqlarını yada salıb, peşəkarlıqla onu bərpa etmək istəyirik. Bu oyunları öz tələbələrimə də tədris edirəm ki, unudulmasın".

"İnsanlar var ki, onların fitri istedadları var, amma zamanında təhsil ala bilməyiblər. Onlara şərait yaradırıq ki, öz sənətlərini peşəkarlıqla davam etdirsinlər. Həmin insanlar tədrisə cəlb olunub. Onlar Bakı Xoreoqrafiya Akademiyasında təhsil alandan sonra özləri də tələbələr yetişdirə biləcəklər. Hər bölgənin özünəxas rəqsləri var. Sadəcə o rəqsləri düzgün təbliğ etmək lazımdır. O rəqsləri peşəkar insanlar təbliğ etməlidirlər. Rayonlarda özfəaliyyətlə məşğul olan qeyri-peşəkarları təhsilə cəlb edirik ki, onlar peşəkarlaşsınlar və öz bölgələrində fəaliyyətlərini peşəkarlıqla davam etdirsinlər".