Şuşa şəhərinin əsası XVIII əsrin ortalarında dövlət xadimi və sərkərdə Pənahəli xan Cavanşir tərəfindən qoyulub.
Qarabağın adlı-sanlı Cavanşirlər nəslindən olan Pənahəli xan Əfşarlar sülaləsinin banisi Nadir şah Əfşarın süqutundan sonra Qarabağ xanlığını yaradır. Qısa müddət ərzində o, xanlığın paytaxtı Bayat qalasını inşa etdirir. Sonra Şahbulaqda daha bir qala ucaldılır. Nəhayət, o, xanlığın müdafiəsini möhkəmləndirmək məqsədilə üçüncü, alınmaz qalanın inşasına qərar verir.
1750-ci ildə coğrafi cəhətdən çətin ərazidə – qayalıqların və meşələrin əhatəsində qalanın inşasına başlanılır. Ona xanın şərəfinə Pənahabad adı verilir, ancaq sonradan yaxınlıqda yerləşən kəndin adı ilə Şuşa adlandırılır. Beləliklə, Şuşa Qarabağ xanlığının paytaxtına çevrilir. Burada xan sarayı, məscidlər, hamamlar və sikkəxana tikilir.