BAKI, 25 may — Sputnik, Andrey Kots. Uzaqvurma və sürətli atəş açma qabiliyyəti, maksimum dəqiqlik - Pentaqon yeni artilleriya bölmələri yaratmaq planlarından danışıb. Bu bölmələr hələ inkişaf mərhələsində olan yeni zərbə sistemləri ilə silahlanacaq. Vaşinqton strateqləri açıq şəkildə etiraf edirlər: ordu artilleriyasının imkanları Rusiya və Çinlə qarşıdurmaya hazır deyil. Amerikalılar artıq qarşıdakı illərdə vəziyyəti düzəltməyə hazırlaşırlar. ABŞ Ordusunun "iriçaplı" layihələri haqqında - RİA Novosti-nin növbəti materialında.
Uzaqvuran "arqumentlər"
Quru Qoşunlarında müasir uzaqmənzilli silahların olmaması Amerika komandanlığı üçün uzun müddətdir ki, baş ağrısına çevrilib. Son onilliklərdə Pentaqon buna kifayət qədər əhəmiyyət verməyib. Haubitsalar və Yaylım Atəşli Raket Sistemləri (YARS) terrorizm və lokal silahlı qarşıdurmalarla mübarizə üçün kifayətdir. Əslində, ABŞ-ın həm top artilleriyası, həm də reaktiv və əməliyyat-taktiki raket sistemləri, Soyuq müharibənin son dövrləri səviyyəsində qalıb. Və nəhayət, Vaşinqton Rusiya və Çinlə rəqabət kursu götürəndən sonra bu problemə diqqət yetirməyə başlayıb.
2017-ci ilin dekabrında keçən əsrin ortalarından bəri Pentaqona məsləhət verən Amerikanın nüfuzlu tədqiqat mərkəzi RAND Rusiya Silahlı Qüvvələri haqqında bir hesabat yayımladı. Analitiklərin fikrincə, müharibə vəziyyəti yaranarsa, Rusiya düşmənin quru qoşunlarına onlarla birbaşa atəş əlaqəsinə girmədən maksimum zərbə vurmağa çalışacaq.
"Ruslar artilleriyadan maksimal dərəcədə istifadə edirlər. Bu baxımdan Qərb orduları üzərində üstünlüyə malikdirlər. Məsələn, Amerika quru qoşunları briqadasında yalnız bir artilleriya batalyonu var. Rus bölmə və birləşmələrində isə artilleriya bölmələri daha çoxdur. Üç motoatıcı və bir tank batalyonundan ibarət motoatıcı briqada vaxtaşırı iki özüyeriyən batalyon və bir reaktiv artilleriya batalyonunu gücləndirmək üçün təyin olunur. Təkbətək döyüşdə Amerika briqadası daha çox sayda silah və YARS-a malik, eləcə də uzun məsafədən vurmağı bacaran bir düşmənlə qarşı-qarşıya qalacaq", – deyə RAND-ın hesabatında bildirilir.
Diviziya üçün artilleriya
Pentaqon aradakı boşluğu doldurmaq məqsədilə Quru Qoşunlarının təşkilati və ştat heyətində bütün səviyyələrdə ciddi islahatlar aparmağı planlaşdırır. Xüsusilə də zirehli bölmələrdə inkişaf etmiş özüyeriyən haubitsa – M1299 ERCA ("Extended Range Canon Artillery" – uzaqvuran artilleriya) batalyonlarının yaradılması nəzərdə tutulur. Bu sistem sürətlə inkişaf etdirilir: Pentaqon 2019-cu ilin iyul ayında "BAE Systems" şirkəti ilə müqavilə imzaladı və artıq gələn ilin mart ayında 155 mm-lik özüyeriyən silah poliqonda hədəflərə uğurla atəş açdı.
O, ABŞ ordusunun M109-un əsas Özüyeriyən Artilleriya Qurğusunun şassisi üzərində qurulub. Bununla belə, daha uzun lüləyə (39 deyil, 58 kalibr) malikdir və 65 kilometrə qədər məsafədə ("sələf"indən təxminən iki dəfə artıq) aktiv raket mərmisi ilə hədəfləri vurmağa qadirdir. Bu haubitsaların 2023-cü ilə qədər silahlanmaya qəbul ediləcəyi gözlənilir. Amerikalıların Soyuq Müharibənin veteranları - özüyeriyən M109 silahlarından imtina etməyə tələsmədikləri də diqqət çəkir. Bu texnika zirehli briqadalarda qalacaq və 2030-cu ilə qədər xidmət edəcək.
Hazırda Amerika Diviziya Artilleriya Komandanlığının (Division Artillery Command – DIVARTY) öz haubitsaları və ya YARS-ları yoxdur. Lazım gələndə, ordu korpuslarından və ya briqadalardan, necə deyərlər, əlborcu alırlar. Pentaqon analitiklərinin fikrincə, özünəməxsus uzaqvuran artilleriya – bölük komandanlığına üçüncü dünya ölkələrində əks-partizan və antiterror aksiyalarından daha geniş miqyasda hərbi əməliyyatları effektiv şəkildə planlaşdırmağa və yerinə yetirməyə imkan verər.
Kompleks may ayında Nyu-Meksikodakı Uayt-Sends poliqonunda sınaqdan keçirildi. "Lockheed Martin" konserninin məlumatına görə, raket 400 kilometr uzaqlıqdakı hədəfi vuraraq keçənilki rekordunu (240 kilometr) təzələdi. Üstəlik, amerikalılar bununla da kifayətlənməyərək sözügedən silah növünün uzaqvuranlığını ən az üç dəfə artırmaq istəyirlər. Pentaqon PrSM layihəsinə böyük ümidlər bəsləyir. Hətta briqada generalı Con Rafferti bir qədər təkəbbürlə bəyan etdi ki, bu Əməliyyat-Taktiki Raket Kompleksi Rusiyanın "Triumf" S-400 hava müdafiə sistemlərinin və Çinin Sakit okeandakı döyüş gəmilərinin "qatilinə" çevriləcək.
Ali qərargahın da öz artilleriyası olacaq. Beləliklə, çoxdomenli əməliyyat qrupları (Multi-Domain Task Force, MDTF) – məlumat toplamaq, kəşfiyyat və yüksək dəqiqlikli silahlarla aşkar olunan hədəfləri vurmaqdan məsul olan bölmələr – birbaşa Hərbi Əməliyyatlar Teatrının Komandanlığına (Theater Command) tabe olacaq.
Bu qrupların tərkibi və silahlanması döyüş tapşırığından asılı olaraq dəyişir, lakin hər birinə uzaqmənzilli raket sistemlərindən iki batareyanın daxil olduğu məlumdur. Birincisi - dəniz donanmasının SM-6 raketinin quru versiyası, eləcə də 1,7 min kilometrdən çox mənzilə sahib "Tomahawk" raketi, ikincisi isə perspektivli Long-Range Hypersonic Weapon (LRHW ) uzun mənzilli hipersəsli silahıdır. Mütəxəssislər onun mənzilinin iki min kilometri keçəcəyinə əmindirlər.
Orduya "stavka"
Pentaqona görə, M109 və M1299 haubitsalarından, həmçinin ER GMLRS mərmisi ilə təchiz olunmuş HIMARS Yaylım Atəşli Raket Sisitemlərindən qarşıdakı müharibələrdə ən kütləvi şəkildə istifadə ediləcək. Məntiq aydındır: bu texnika üçün sursat daha uzunmənzilli və mürəkkəb sistemlərə nisbətən daha ucuz başa gəlir. Digər tərəfdən, PrSM sistemləri və çox domenli əməliyyat qruplarının zərbə vasitələri hərbi infrastrukturun və düşmənin müdafiə birləşmələrinin dərinliyindəki mühüm hədəflərin məhv edilməsində mühüm rol oynayacaq.
Pentaqonun Quru Qoşunlarının artilleriyasını gücləndirməsi Vaşinqtonun Rusiya və Çinlə hipotetik silahlı qarşıdurmasında əsas kozırlarına - aviasiya və hərbi donanmaya daha etibar edə bilməyəcəyindən xəbər verir. Hər iki düşmən Amerika təyyarələri və gəmilərinə "qaynar görüş" təşkil etmək üçün inkişaf etmiş müasir hava hücumundan müdafiə sistemlərinə və gəmi əleyhinə raketlərə sahibdir. Bu o deməkdir ki, gələcəyin müharibəsində əsas rolu quru qüvvələri və təhlükəsiz məsafədən müdafiəyə hücum edə bilən uzunmənzilli silahlar oynayacaq.
Bir sözlə, amerikalıların perspektivli artilleriyadakı son uğurları belə, Moskva və Pekinin imkanlarından aşağıdır. Artıq istismarda olan Rusiyanın "İskəndər" əməliyyat-taktiki raket kompleksinin təsir məsafəsi PrSM kompleksinin nəticələrindən yüz kilometr yüksəkdir. Və "Koalisiya-SV" ən yeni haubitsası Amerikanın M1299-dan xeyli uzaq və daha yüksək atəş gücünə malikdir. Hipersəsli silahlara gəlincə, amerikalıların hələ də bu sahədə kütləvi məhsulu yoxdur, halbuki Rusiya ordusu eyni anda bir neçə modeli silahlanmaya qəbul edib.
