Xalid Məmmədov, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 18 aprel — Sputnik. Türkiyənin ticarət naziri Ruhsar Pekcan Azərbaycan ilə Türkiyə arasındakı preferensial ticarət sazişi üzrə məhsul siyahısının məhdud olduğunu, iki ölkəyə sərbəst ticarət anlaşmasının uyğun olduğunu söyləyib.
Sputnik Azərbaycan Anadolu agentliyinə istinadla xəbər verir ki, Ruhsar Pekcan deyib: "Hazırda preferensial ticarət sazişi üzrə 150 çeşid məhsul siyahısı üzərində işləyirik. Lakin vahid bazar prinsipləri əsasında Azərbaycan və Türkiyəyə sərbəst ticarət müqaviləsi uyğundur. Hədəfimiz sərbəst ticarət anlaşması olmalı və bu istiqamətdə işlərə başlamalıyıq".
Ekspertlər Azərbaycan ilə Türkiyə arasında sərbəst ticarət anlaşmasının mümkünlüyü məsələsinə münasibət bildiriblər.
İqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov Sputnik Azərbaycan-a deyib ki, iki ölkə arasında sərbəst ticarət anlaşması olsa, bu, bizim üçün müəyyən üstünlüklər yarada bilər:
"Çünki Azərbaycanın Türkiyəyə ixracı daha çoxdur, nəinki Türkiyədən idxalı. Sərbəst ticarət anlaşması Azərbaycana Türkiyədən idxal edilən məhsulların çeşidinin, bazar iştirakçılarının sayının artmasına, xərclərin azalmasına, məhsulların daha ucuz qiymətə təklif edilməsinə, əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin güclənməsinə gətirib çıxarda bilər. Digər tərəfdən, Türkiyə bazarında daha aşağı qiymətə təklif edilməklə Azərbaycan məhsulları üçün rəqabətli üstünlük imkanı yaradır. Bu, bazarın genişləndirilməsi üçün çox vacib amillərdən biridir. Çünki preferensial ticarət sazişində təxminən 10-12 adda azəhəmiyyətli məhsul növləri üzrə güzəştlər nəzərdə tutulub, yəni məhduddur".
"Burada eyni zamanda limit məsələsi də var. Məsələn, preferensial ticarət sazişinə görə, Azərbaycandan Türkiyəyə il ərzində 100 min litr həcmində spirtli içkinin güzəştli idxalı mümkündür. İdxal bundan artıq olarsa, güzəştlər tətbiq edilmir. Bu baxımdan sərbəst ticarət anlaşması tərəflər üçün əlverişli imkanlar yarada bilər", - deyə o qeyd edib.
İqtisadçı bildirib ki, sərbəst ticarət dedikdə, məhsulların limitsiz idxalı, hər hansı bir dempinq, antidempinq alətlərindən istifdə edilməməsi, rüsum və vergi güzəştlərinin verilməsi nəzərdə tutulur: "Lakin hər bir sərbəst ticarət sazişinin öz şərtləri var. Yəni tərəflər arasında sərbəst ticarət sazişinin şərtləri müəyyən edilir və bu şərtlər çərçivəsində ticarət münasibətləri qurulur. Məhsulların idxalında məhdudiyyət tətbiq edilmir və s. Sərbəst ticarətin qısa müddətli dövrdə yerli istehsala mənfi təsiri olsa da, orta və uzun müddətli dövrdə yerli istehsalın rəqabətliliyinin artmasına, daha keyfiyyətli məhsul istehsalına və dolayısı ilə ixrac bazarlarının şaxələndirilməsinə imkanlar yaradacaq".
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin (UNEC) professoru Elşad Məmmədov isə Sputnik Azərbaycan-a deyib ki, Azərbaycan üçün Türkiyə ilə iqtisadi əlaqələrin, ticarət münasibətlərinin liberallaşdırılması sərfəli deyil:
"Əgər tam şəkildə liberallaşdırma olarsa, bu, Azərbaycanın yerli real sektorunun rəqabət qabiliyyətliliyinə mənfi təsir göstərəcək. Türkiyənin kənd təsərrüfatı sektorunun inkişaf göstəricilərinə, onun texnoloji tutumuna baxdıqda ticarətin liberallaşması Azərbaycan bazarında Türkiyə məhsullarının rəqabət üstünlüklərinə gətirib çıxardacaq. Digər tərəfdən, bu gün Türkiyə lirəsi ən dəyişkən valyutalardan biridir. Türkiyə istehsalçıları lirənin zəifləməsindən istifadə edərək rahatlıqla Azərbaycanın daxili bazarında, o cümlədən istehlak bazarında Azərbaycan istehsalçıları ilə rəqabətdə tam üstünlük əldə edəcək. Bu isə ölkəmizin qeyri-neft, o cümlədən qeyri-xammal sektoruna olduqca ciddi zərbə ola bilər".
"Türkiyə ilə ticarətin liberallaşması Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün olduqca çətin olacaq. Bu gün biz ilk növbədə idxaldan asılılığın azalmasına, daxili bazarın yerli məhsullarla təmin edilməsinə nail olmalıyıq. Biz daxili bazarın qorunmasına yönəlməliyik. İki ölkə arasında liberal ticarət türkiyəli istehsalçıların maraqlarına cavab verəcək və Azərbaycan istehsalçılarının rəqabət imkanları azalmış olacaq", - deyə professor əlavə edib.
