BAKI, 28 noyabr — Sputnik, İrina Alsknis. Avropa Şurasının rəhbəri Şarl Mişel Co Baydenə "güclü transatlantik alyansın" bərpasını təklif edib. Əgər Bayden Ağ Evə daxil ola bilsə (hadisələrin inkişafı bunun qaçılmaz olduğunu göstərir), bu istəyin reallaşması mümkündür. "Vaşinqton bataqlığının" rafinə edilmiş məhsulu və "qlobal alyansların müdafiçisi" Entoni Blinkenin ABŞ-ın Dövlət katibi vəzifəsinə namizəd gösətirilməsi bu ehtimalı bir az da qüvvətləndirir. Qərbi Avropanın məhz Co Baydeni ABŞ prezidenti kimi görmək istədiyi dərhal aydın oldu – bu qitənin liderləri demokratların namizədini seçkidə qazandığı qələbə münasibətilə təbrik etməyə başladılar. Almaniyanın lideri isə "Trampla dörd il daha işləmək" həvəsində olmadığını etiraf etdi.
Avropa-nın ABŞ-ın rəhbərliyində Vaşinqtonun qeyd-şərtsiz hegemonluğu altında birqütblü dünyanı qoruyub saxlamaq fikrinə qapılmış qlobalistləri görmək istəməsinin səbəbi aydın deyil. Axı bu, "Köhnə Dünya"da davamlı şəkildə güclənən suverenlik və Amerikanın yarı vassal asılılığından qurtulma meyllərinə zidddir.
Düşünmək olardı ki, Avropada da öz ölkələrini ABŞ-a qurban verməyə hazır olan Amerika tərəfdarı qüvvələr üstünlük təşkil etməyə başlayıb. Lakin faktlar bunun əksini göstərir. Məsələn, Almaniya hökuməti ABŞ-ın "Şimal Axını 2"-yə qarşı sanksiya tətbiq etməsinin qəbuledilməzliyi ilə bağlı mövqeyini dəfələrlə vurğulayıb.
Beləliklə, Avropa öz maraqlarını qorumaq və geosiyasi nüfuzunu gücləndirmək məqsədilə iki ayağını bir başmağa dirəməyə davam edir, bununla belə, nəzəri cəhətdən onun üçün qəbuledilməz olan qüvvələrin Vaşinqtonda hakimiyyətə qayıtmasını da həvəslə dəstəkləyir. Bu ziddiyətin səbəbini dörd il əvvəl baş vermiş hadisələrdə axtarmaq lazım gəlir.
Donald Tramp hakimiyyətə gələn kimi ABŞ-ın iştirakı ilə hazırlanmış və hətta imzalanmış bir çox beynəlxalq müqavilədən imtina etdi. Həmin vaxta qədər pis imic qazanmış Transatlantik Ticarət və İnvestisiya Tərəfdaşlığı Alyansı da eyni aqibəti yaşadı. Etirazçılar daha əvvəl Amerikanın bu alyans vasitəsilə Avropanın resurslarını istismar edəcəyi barədə xəbərdarlıq etmişdilər.
Bununla belə, prezidentliyi illərində ölkəsinə iqtisadi fayda gətirmək üçün hər fürsətdən yararlanan Tramp uzun illər Amerikaya "qızıl yumurta" verə biləcək "toyuq" dan çəkinmədən imtina etdi. Üstəlik, dəfələrlə bütün bu razılaşmaların əslində ABŞ üçün heç də faydalı olmadığını vurğuladı. Bəlkə də, Amerikanın biznes sahəsində böyük təcrübəyə sahib bu qızğın vətənpərvərinin sözlərinə qulaq vermək lazımdır.
Qlobalistlərlə (o cümlədən amerikalı qlobalistlərlə) bağlı ən yanlış təsəvvür onların milli maraqlara sahib olduğunu düşünməkdir. Onlar üçün ABŞ əsas maliyyə mərkəzi və planetin ən güclü ordusuna sahib ölkə kimi əhəmiyyət kəsb edə bilər, ancaq təxminən 330 milyon əhalisi olan bu nəhəng ölkə özlüyündə böyük bir yükdür.
Bununla belə, qlobalistlərin bir dünya vətəndaşı kimi tamamilə fərqli yerlərlə bağlı həqiqi maraqları və sentimental hissləri də ola bilər. Məsələn, yuxarıda adı çəkilən Entoni Blinken uşaqlığının böyük bir qismini Parisdə keçirib və avropalı ögey atası onun şəxsiyyətinin formalaşmasına güclü təsir göstərib. Deməli, onun dövlət katibi olaraq yalnız ABŞ-ın milli maraqlarını rəhbər tutacağına dair şübhələr tamamilə təbiidir.
Avropa Şurası əvvəlki kimi bir çox məsələlərdə ABŞ-a ehtiyac duyur. Odur ki Avropanın öz ordusunu yaratmaq cəhdləri - bu gün mövcud olan təqlidi ordudan deyil, həqiqi hərbi qüvvədən söhbət gedir - qeyri-ciddi təsir bağışlayır. Bu mənada Avropa üçün Amerikaya alternativ yoxdur və yaxın gələcəkdə də gözlənilmir. Tramp "Köhnə Dünyan"ya verdiyi hərbi "çətir"in əvəzini ən yüksək faizlə almaq niyyətində idi. Ancaq indi Brüssel və ya Berlinin "Vaşinqton bataqlığı" ilə daha yaxşı şətrlərlə sövdələşmək şansı böyükdür.
Digər tərəfdən, AŞ-nin hələ də Rusiyaya qarşı bir tarazlıq mərkəzinə ehtiyacı var. Çünki qərb istiqamətində Moskva üçün kifayət qədər müsbət şərait yaranmağa başlayıb ki, bu da Qərbi Avropa dövlətlərini sevindirə bilməz.
Nəticədə paradoksal vəziyyət yaranır: Avropa əksəriyyətin gözündə ABŞ üçün istifadə oluna bilən material rolunu oynasa da, əslində öz elitasının xəyanətinin qurbanına çevriləcək amerikalıların halına daha çox acımalıyıq. Bu məqamda, necə deyərlər, ölünü qoyub, diri üçün ağlamaq lazımdır.
