Xalid Məmmədov, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 31 sentyabr — Sputnik. Kartlarda saxlanılan maaş və pensiyaların üzərinə faiz gələ bilər. Vəsaitin kart hesabında saxlanılması vətəndaşın gəlir əldə etməsinə imkan yaradacaq.
Banklar tərəfindən cari hesab qalıqlarına faiz dərəcələrinin tətbiqi təcrübəsindən istifadənin genişləndirilməsi, bunun əməkhaqqı və pensiya kart hesablarına da şamil edilməsi ödəniş kartı sahiblərində bank hesablarında vəsait saxlamağa stimul yaradacaq. Sputnik Azərbaycan-ın məlumatına görə, bu məsələ "2018–2020-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında rəqəmsal ödənişlərin genişləndirilməsi üzrə Dövlət Proqramı"nda öz əksini tapıb.
Məsələ ilə bağlı Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vüqar Bayramov Sputnik Azərbaycan-a deyib ki, burada əsas məqsəd nağdsız hesablaşmaları stimullaşdırmaqdır:
"Aparılan monitorinqlər göstərir ki, əməkhaqqı və digər ödənişlər plastik kartlara köçürüldükdən sonra qısa zamanda vətəndaşların bir qismi həmin vəsaiti nağdlaşdırırlar. Nəticədə nağd şəkildə ödəniş edirlər. Bu da nağdsız hesablaşmaların dairəsinin genişləndirilməsinə imkan vermir. Nağdlaşdırma ilə bağlı limitlər var. Sadələşdirilmiş vergi subyektləri ay ərzində 15 min manat, ƏDV ödəyiciləri ay ərzində 30 manatı nağdlaşdıra bilərlər. Amma bununla belə vətəndaşlarımızın da plastik kartlardan istifadə etməsi məqbuldur, tövsiyə olunandır. Nəticədə bu addım kart hesabında vəsait saxlamaqla vətəndaşın gəlir əldə etməsinə imkan yarada bilər".
Deputat bildirib ki, bununla bağlı qaydaların müəyyən edilərək tətbiq olunmasına ehtiyac var: "Bu qaydalar tətbiq edilərsə, həm plastik kartlarda, həm də digər təqaüd kartlarında olan vəsaitlərdə faizin hesablanması mümkündür. Çünki burada praktiki olaraq hesabda olan vəsaitə faizin hesablanmasından söhbət gedəcək. Faizlərin tətbiqi təşviq edəcək ki, vətəndaş vəsaiti kartda saxlasın, qısa zamanda vəsaiti nağdlaşdırmasın. Bu, bir tərəfdən vətəndaşın gəlir əldə etməsinə, digər tərəfdən isə nağdsız ödənişlərin stimullaşdırılmasına imkan yaradacaq".
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin professoru Elşad Məmmədov da Sputnik Azərbaycan-a deyib ki, kart sahiblərinə stimullaşdırıcı təkliflərin edilməsi işgüzar fəallığın stimullaşdırılmasına və bank kreditlərinin canlandırılmasına şərait yarada bilər: "Ölkədə bu təcrübənin tətbiqi işgüzar mühitə müsbət təsir göstərə bilər. Burada ən mühüm məqam bu vəsaitlərin xərclənməsinin hansı istiqamətlərə yönəlməsidir. Söhbət biznes kreditləşməsinin artımından gedirsə, bu, işgüzar fəallığın artması baxımından müsbət nəticələr verə bilər. Yenə də burada çox şey kredit vəsaitlərinin təyinatından asılı olacaq. Hüquqi-normativ aktların milli iqtisadiyyatımızın inkişafına yönəlik formalaşdırılmasına nail olmalıyıq. Maliyyə möhtəkirliyinə yol verilməməlidir. Hüquqi-normativ aktlarda banklar tərəfindən resursların təyinatı barədə də müddəalar öz əksini tapmalıdır".
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin dosenti Emin Qəribli isə Sputnik Azərbaycan-a deyib ki, kartlarda saxlanılan maaş və pensiyaların üzərinə faizlərin tətbiqi üçün müəyyən vaxt lazımdır: "Məsələn, ƏDV-nin geri qaytarılmasının tətbiqi 1 il gecikdi, çünki burada texniki məsələlər var idi. Bu gün maliyyə sistemində islahatlar aparılır. Maliyyə vəsaitlərinin birbaşa iqtisadiyyata yönəlməsində problemlər var. İndi uçot dərəcəsini yavaş-yavaş aşağı salırlar. Yaxın illərdə institusional dəyişikliklər edilməklə kartlarda saxlanılan maaş və pensiyaların üzərinə faiz dərəcələri tətbiq ediləcək. Lakin bununla bağlı müəyyən normativ-hüquqi aktlar olmalıdır. Və banklar üçün stimullaşdırıcı addımlar atılmalıdır ki, banklar bu məsələdə maraqlı olsunlar".
"Məqsəd odur ki, vətəndaşlar bank hesablarında pulu saxlasınlar və nə qədər çox saxlasalar, onun üzərinə faiz gələcək. Bu addım nağdsız ödənişlərin genişlənməsinə stimul verəcək, şəffaflığa, ağ mühasibatlığa gətirib çıxardacaq. İlk dövrdə faiz dərəcələri elə də yüksək olmaya bilər, amma sonra faizlər arta bilər. Banklara görə faizlər dəyişə bilər. Dövlət də maraqlıdır ki, nağdsız ödənişlər daha da artsın", - deyə o əlavə edib.
Qeyd edək ki, sözügedən Dövlət Proqramının strateji məqsədi vətəndaş, biznes subyektləri və dövlət strukturları arasında nağdsız ödəniş mühitinin xeyli genişlənməsi, nağd dövriyyənin həcminin minimuma endirilməsi və nəticədə bank sektorunun maliyyə resursları bazasının gücləndirilməsidir.
