İradə Cəlilova, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 29 iyun — Sputnik. Bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin təqdim edilməsi ilə bağlı məlumat forması hər bina üzrə ayrılıqda doldurularaq vergi orqanına təqdim ediləcək.
Bu barədə İqtisadiyyat Nazirliyinin Kollegiyasının təsdiq etdiyi "Bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin təqdim edilməsi ilə bağlı hər bina üzrə verilməli məlumatın formasının tərtib edilməsi Qaydası"nda əksini tapıb.
Belə ki, bundan sonra bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin təqdim edilməsi ilə bağlı hər bina üzrə verilməli məlumatın forması hər rüb başa çatdıqdan sonra növbəti ayın 20-dək vergi orqanına təqdim edilməlidir.
Bəs tikinti şirkətləri bu qaydalara əməl edirmi?
Əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Azadov Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında bildirib ki, 2019-cu ildə Vergilər Məcəlləsinə edilən yeni düzəlişlərə əsasən tikinti şirkətləri 18 faiz ƏDV ödəməlidir. Onun sözlərinə görə, tikinti şirkətləri bu vergini ödəməkdə maraqlı idi: "Belə ki, tikinti şirkətləri bütün inşaat prosesi boyunca – torpağın alınmasından tutmuş, bütün inşaat quraşdırma işləri başa çatana kimi rəsmi bəyannamə verməklə binanın maya dəyərini müəyyən edərək təqdim etməlidir. Rəsmi satış aparıldıqdan sonra yerdən qalan mənfəətin 18 faizini vergi kimi ödəməli idilər. Əvvəllər vergilər ərazi üzrə tətbiq edilirdi. Burada isə ikili vergi – həm ərazi üzrə sadələşdirilmiş, həm 18 faiz ƏDV olmaqla tətbiq edilməli idi. Buna görə də tikinti şirkətləri maraqlı idi ki, mövcud qara bazar qanuniləşdirilsin. Çünki şirkətlər böyük həcmdə inşaat malları alır, bu zaman bir çox xərcləri qaranlıq qalır, vergidən yayınma halları baş verirdi. Hökumət belə bir vergi formasını tətbiq etdi ki, şirkətlər bütün xərcləri göstərib, qalan mənfəətdən cəmi 18 faiz ƏDV versin".
E.Azadovun sözlərinə görə, hazırda bunu elektron hökumətə daxil ediblər ki, hər hansı bir obyekt tikilərkən, qeydiyyatdan keçirilərkən bu formadan istifadə edilsin.
Mütəxəssis qeyd edib ki, 2018-ci ilin iyul ayının 1-dən Mülki Məcəllədə aparılan dəyişikliklərə əsasən bütün alqı-satqı prosesləri notarial qaydada aparılmalıdır. Yəni heç bir tikinti şirkəti əldən-ələ pul ala bilməz. Və bütün müqavilələr notarial qaydada imzalanmalıdır ki, pulun köçürülməsi də notarial qaydada olsun: "Pul notariusun hesabına köçürülür. Alqı-satqıdan sonra notarius həmin pulu şirkətin hesabına köçürür".
E.Azadov tikinti şirkətləri ilə bağlı daha bir maraqlı məqama toxunub. Onun sözlərinə görə, alqı-satqı zamanı binanın yalnız tikinti aparılmış hissəsinə görə ödəniş aparıla bilər.
"Bina tam tikilsə də, yaşayış olsa da, bu o demək deyil ki, satan tərəf bunun pulunu tam tələb edə bilər. Bina əgər istismara qəbuldan keçməyibsə, tikinti şirkəti pulu tam almaq hüququna malik deyil. Buna baxmayaraq bəzi tikinti şirkətləri bünövrədən pulun hamısını alır və bunu edərkən notarial qaydada etmirlər. Yenə ofis daxilində pul əldən-ələ alınır və sadəcə müqavilə sənədi verilir. Bütün bunlar qanuna ziddir", – deyə o vurğulayıb.
