Musa Muradlı, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 15 iyun — Sputnik. Bərdəli fermerlərin ən ağrılı problemi əkin sahələrinin suvarılmasıdır. Təəssüflər olsun ki, problem hər il təkrarlanır. Hər il dolanışıq ümidini torpaqda görən kəndlilərin məhsulu susuzluqdan yanıb, məhv olur.
Bərdə rayonunun Mustafaağalı sakinləri də Sputnik Azərbaycana əkin sahələrini suvara bilmədiklərini deyirlər. Fermer Ərəstun Cavadov 50 hektar pambıq əkdiyini, lakin suvara bilmədiyindən şikayət edir: “Pambığı mayın 28-də səpmişik. Suvara bilmədiyimizdən baha qiymətə - 5 manata aldığımız çiyid məhv oldu. Artıq suvarsaq belə, çiyidin rüşeymləri 30-35 dərəcəlik havada yanıb öldüyündən bitməyəcək”.
Ərəstun Cavadov əlavə edib ki, hazırda onların istifadə elədiyi suvarma kanalı əkin sahələrinin tam tələbatını ödəmək gücündə deyil. Bərdə rayonunun Mustafaağalı kəndində 3000 hektar əkinə yararlı torpaq sahəsinin 700 hektarında pambıq əkilib. Kəndlərdən keçən kanallar ucqar əkin sahələrinə suyu çatdıra bilmir.
Bərdəli fermerin fikrincə vəziyyətdən çıxış yolu yaxınlıqdan keçən bol sulu kanaldan nasos vasitəsilə borularla onların əkin sahələrinə alternativ xəttin çəkilməsidir. Əks təqdirdə onlar bu problemi mövsümə uyğun olaraq hər il yaşamalı olacaqlar.
Ərəstun Cavadovun dediyinə görə, belə bir layihəni gerçəkləşdirmək üçün kifayət qədər imkanlar da var: “Yaxınlıqdakı su mənbəyindən suvarma məqsədilə istifadə etmək olar. Bunun üçün 1800 metr məsafədən borular vasitəsilə əraziyə su gətirmək mümkündür. SSRİ dövründə belə bir suvarma sistemi olub. Sonralar mövcud avadanlıqlar ayrı-ayrı şəxslər tərəfindən dağıdılaraq, mənimsənilib. İndi həmin suvarma sistemini bərpa eləməklə yüzlərlə hektar əkin sahəsini su ilə təmin etmək olar. Ötən il qonşu Məmmədli kəndində belə bir layihə həyata keçirilib. İstərdik ki, “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” ASC bizim ərazidə də mövcud problemin həllinə köməklik göstərsin”.
Digər kənd sakini Azay İsgəndərov bildirib ki, arpa biçinindən sonra pambıq səpini aparıb. Ancaq səpindən 14 gün keçməsinə baxmayaraq suvarma işi apara bilməyib.
Mustafaağalı kənd sakini Şahin Məmmədov da əkin sahəsini suvara bilmədiyini deyir. Onun da ən əsas xahişi suvarmada qarşılaşdıqları çətinliklərin aradan qaldırılmasına köməklik göstərilməsidir.
Bərdə Suvarma Sistemləri İdarəsinin rəisi Sərdar Əhmədov isə bildirib ki, qışın yağıntısız keçməsi səbəbindən ölkənin su anbarlarında su qıtlığı müşahidə olunduğundan suvarmada problemlər var. Buna baxmayaraq, təsərrüfatlara tələb olunan normalara uyğun su verilir. Fermerlər arasında növbəlilik təmin edilsə fermerlərin suya olan tələbatını tam ödəmək mümkündür.
İdarə rəisi kənd sakinlərinin 1800 metr məsafədən borular vasitəsilə suya olan tələbatı ödənilməsi barədə mümkün təklifinə də münasibət bildirib: “Orada nəzərdə tutulmuş kollektordan suyun nasos vasitəsilə deyılən əraziyə çatdırılması üçün olan məsafə 2 km-dir. Pay torpaqlarından boruların keçirilməsi üçün yer sahiblərinin razılığı lazımdır. Digər tərəfdən, həmin məsafədə boru çəkilişi işlərinin aparılması bizim idarənin səlahiyyətinə aid deyil. Belə bir layihə olarsa, yekunlaşandan sonra istifadə üçün bizim idarənin ixtiyarına verilə bilər. Qonşuda dövlət proqramı əsasında 3200 metr məsafədə Kür çayından Məmmədli kəndinə su çəkilişi həyata keçirildi. Yəni, külli miqdarda vəsait tələb olunduğundan, bu işi görmək bizim gücümüz daxilində deyil”.
Sərdar Əhmədovun fikrincə, istifadəçilərə hektara görə normaya uyğun su verilir. Verilən su tələbatı ödədiyindən nasos vasitəsilə yeni suvarma sisteminin qurulması barədə fermerlərin təklifinin dəstəklənməsi gözlənilmir.
Qeyd edək ki, ərazidə nə profilaktik tədbirlər görülür, nə də investisiya proqramı əsasında suvarma sistemlərinin infrastrukturu inkişaf etdirilir. Profilaktik tədbir kimi kanalların lil və zibillərdən təmizlənməklə su axıtmaq yükü artırıla bilər. Su axıdan kanallar demək olar ki, illərlə təmizlənmir. Həmin suvarma kanallarının yaşayış məntəqələrinin ətrafından keçən hissəsi qəsb olunaraq, üzərində mağaza və başqa məqsədlər tikintilər salınıb. Meliorasiya kimi strateji əhəmiyyət daşıyan suvarma obyektləri lazıminca mühafizə olunmadığından ildən ilə suyun nəqlində azalmalara səbəb olur.
