BAKI, 5 iyun — Sputnik, İrina Alksnis. Corc Floydun ölümü ilə bağlı etirazlar fonunda amerikalı polislərin irqçiliyinə qarşı mübarizə aparan nümayişçilərin Londonda Böyük Britaniya baş nazirinin iqamətgahına hücum etməyə çalışdığı bir vaxtda, Qərb dünyasının növbəti sarsılmaz ictimai prinsipi – gənc nəslin kəskin siyasi münaqişələrə cəlb olunmasının yolverilməzliyi qaydası pozuldu.
Bu dəfə qəti addımı biznes atıb.
Ən populyar uşaq telekanalı "Nickelodeon" yayımı yarımçıq qoyaraq 8 dəqiqə 46 saniyə ərzində (rəsmi məlumatlara görə, polis Floydun boynuna bu qədər basıb) qara ekranda insan nəfəsinin səsinin müşaiyəti ilə "Nəfəs ala bilmirəm" ifadəsini pulsasiya edib. Videonun sonunda vətəndaş hüquqlarının müdafiəsi üzrə təşkilatlardan birinə qoşulmaq çağırış peyda olur.
Etiraz hərəkatına "Lego" korporasiyası da qoşularaq qaradərili əhali ilə həmrəy olduğunu bildirib. Şirkət polis məntəqələrinin və yanğınsöndürən bölmələrin, patrul maşınlarının, polis zabitlərinin və cinayətkarların heykəlciklərinin, həmçinin hüquq-mühafizə tematikası ilə bağlı digər elementlərin reklamından imtina edib.
Qərbin öz gənc nəslinin üzərində apardığı bu dəhşətli eksperiment artıq təəccüb doğurmur. Bütün bunlar Qərb cəmiyyətini, onun yetkin üzvlərini daha da dərindən parçalayan nifaqın əhəmiyyətli bir hissəsidir. Amma son vaxtlara qədər bu uşaqlara birbaşa təsir etmirdi.
Liberallar və mühafizəkarlar gənclərə təsir uğrunda sərt mübarizəyə girə bilərdilər, lakin hər iki tərəf üçün uşaqlardan müəyyən edilmiş qaydalara uyğun yaşayan, qanuna tabe olan vətəndaşların yetişməsi vacib idi. Və həmin uşaqların harada – Texasda və ya Nyu Yorkda yaşadığı fərq etmirdi. Axı ölkə hamı üçün birdir və dövlət də – hazırda ona kimin başçılıq etməyindən asılı olmayaraq – hamı üçün birdir.
Məhz bu məntiq vaxtilə Birləşmiş Ştatlara imkan verib ki, vətəndaşlarının kiçik yaşlardan başlayaraq siyasi və vətənpərvərlik tərbiyəsini səmərəli təşkil etsin.
Polis qəddarlığı, o cümlədən ölümlə nəticələnən qəddarlıq, həmçinin qanunu müdafiə etməli olan insanlar tərəfindən digər qanun pozuntuları hər yerdə baş verir. Lakin hüquq mühafizə orqanları dövlətin sütunu təşkil edir və ən vacib element rolunu oynayır. Normal vəziyyətdə heç bir Amerika siyasətçisi, heç bir siyasi qüvvə bütün polisi rüsvay etməyə cürət etməzdi. Belə hallarda, ənənəvi olaraq vurğulanır ki, bir və ya bir neçə insidentə görə bütövlükdə sistem haqqında mühakimə yürütmək olmaz və üstü açılmış səhv əməkdaşların əksəriyyətinin öz borclarını düzgün yerinə yetirməsinin üstündən xətt çəkməməlidir.
Ümumiyyətlə, bu qayda yalnız ABŞ-da deyil, demək olar ki, bütün dünyada da işləyir.
Uşaqlara adətən hüquq mühafizə orqanları barədə müsbət düşüncə aşılayaraq, onları həqiqətin qaranlıq tərəflərindən qoruyurlar. Böyüdükcə, onlar dərk edəcəklər ki, həyatda həmişə hər şey detektiv filmlərindəki kimi olmur.
"Nickelodeon" və "Lego"nun hərəkətləri göstərir ki, bu məsələdə də köklü dəyişikliklər baş verir.
Telekanalın doqquz dəqiqəlik çarxı uşaqların diqqətini irqçilik probleminə yönəltmir. Əslində, bu qorxulu videoçarx kiçik tamaşaçılara sadə bir fikir çatdıdır: "Amerika polisi insanları öldürür". Bununla da uşaqlarda hüquq mühafizə orqanlarına qarşı qorxu yaradır. Uşaq qorxusunun isə daha yetkin və şüurlu yaşlarda nifrətə və məhv etmək arzusuna çevrilməsi çox asandır.
Dövlət asayişin və onun özünün keşiyində duran strukturlar olmadan sadəcə mövcud olmaz. Vətəndaşların tərbiyəsində dövlət mexanizminin ən mühüm hissəsinin qəbul edilməməsinin aşılanması gələcəkdə bir çox sürprizlərə səbəb olacaq.
Amerika Rusiyaya çox yaxşı tanış olan özünüməhv və özünənifrət məntiqini qəbul etməyə hazırdır: "xoşagəlməyən prezident, məhv edilməli olan qüsurlu dövlət mexanizmləri, lənətlənmiş dövlət".
İndi sual ondadır ki, Birləşmiş Ştatlar dayanmağa müvəffəq olacaqmı? Gənc amerikalılarda polisə qarşı qorxu və nifrət hissinin aşılanması davam edərsə, bunun üçün şans çox az olacaq.
