Azərbaycanda ipəkçilik necə inkişaf edir

Azərbaycan qədim zamanlardan bəri Şərqin ən böyük ipəkçilik ölkəsi kimi tanınırdı. Şirvan əlayəti ölkəmizin tarixi ərazilərindəki ən iri ipəkçilik rayonu idi. Bundan başqa, Azərbaycanın Şamaxı, Basqal, Gəncə, Şəki, Şuşa bölgələrində da ipəkçilik istehsalı çox inkişaf etmişdi. Bu rayonlarda ipəkdən çox qəşəng, bəzəkli, naxışlı, zərif qadın baş örpəkləri istehsal olunurdu. A­zər­bay­can­da ipək­çi­lik həm qə­dim dövrlərdə, həm də XX əsr ərzində əha­li­nin əsas fəa­liy­yət növ­lə­rin­dən bi­ri ol­ub. Ehtimal olunur ki, ipək­çi­lik­lə təx­mi­nən 2000 il­dən ar­tıq­dır ki, məş­ğul olur­lar.

Ar­tıq V-VI əsr­lər­də Azər­bay­ca­nın iq­ti­sa­diy­ya­tın­da ipək­çi­lik mü­hüm yer tut­muş­du. An­tik dövr Al­ban ta­rix­çi­si Moisey Ka­lan­kay­tuk­lu özü­nün "Al­ban ta­ri­xi" ki­ta­bın­da Kür ça­yı sa­hil­lə­rin­də çox­lu tut ağa­cı­nın bit­di­yi­ni, on­dan, əsa­sən, ipək par­ça is­teh­sa­lın­da xam­mal ki­mi is­ti­fa­də olun­du­ğu­nu gös­tər­miş­di. A­zər­bay­ca­nın tə­bii şə­rai­ti bu öl­kə­ni bir çox əsr­lər bo­yu dün­ya­nın ipək­çi­lik mər­kəz­lə­rin­dən bi­ri­nə çe­vir­miş­di. Şamaxıda, Şəkidə və Azərbaycanın di­gər gu­şə­lə­rin­də is­teh­sal olu­nan ipək par­ça­lar zən­gin tə­biət­li di­ya­rın bü­tün rəng­lə­ri­nin coş­qun­lu­ğu­nu özün­də əks et­dir­miş­di.

1990-cı illərdə SSRİ dağılandan sonra Azərbaycanda ipəkçiliyin əsasını təşkil edən barama istehsalı xeyli aşağı düşüb. Lakin son illərdə Azərbaycanda bu sahənin inkişafına yenidən diqqət ayrılmaqdadır.

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi bu məqsədlə hibrid ipəkqurdu sənaye toxumlarını kümdarlara pulsuz paylayır. 2020-ci ildə Nazirlik Azərbaycanın 40 rayonundan olan 6 min kümdara 20 min qutu hibrid ipəkqurdu paylayıb. Onlardan 5 min qutu (146 kq) Qax Damazlıq İpəkçilik Stansiyasında yetişdirilib. Hesablamalara görə, 300-400 kq yaş barama üçün fermerlər 2700-dən 3600 manata (kilosu 9 manatdan) qədər vəsait əldə edə bilərlər. Bu vəsaitlərin 4 manatını "Azəripək" MMC, 5 manatını isə dövlət subsidiya şəklində kümdarlara ödəyir.

İpəkçiliyin yem bazasını təşkil etmək üçün son 3 ildə Çindən gətirilmiş 3,5 mln. tut tingi rayonlarda əkilib. 2025-ci ilə qədər ölkədə barama istehsalını illik 6 min tona çatdırmaq planlaşdırılır.

Azərbaycanda ipəkçiliklə bağlı daha ətraflı məlumatlarla Sputnik Azərbaycan-ın hazırladığı infoqrafikada tanış ola bilərsiz.